Με ιδιαίτερη περηφάνια, ψυχική ανάταση , αλλά και ομόνοια, συνεορτάζουμε σήμερα την επέτειο της 25ης Μαρτίου 1821. Η Πατρίδα μας σεμνύνεται και πανηγυρίζει για τα δύο «Χαίρε». Το «Χαίρε Κεχαριτωμένη Μαρία» του Ευαγγελισμού και το «Χαίρε ω χαίρε λευτεριά».
Και...
δικαιολογείται αυτή η χαρά και ο ενθουσιασμός, διότι το Γένος των Ελλήνων μετά την άλωση της Πόλης, διήλθε δια πυρός και σιδήρου επί 4 περίπου αιώνες.
Όταν γκρεμίστηκε από τις επάλξεις - αλλά όχι από τις καρδιές μας - ο δικέφαλος αετός του Βυζαντίου, η μαύρη νύχτα της σκλαβιάς κάλυψε τον εθνικό ορίζοντα, και το όνομα της Ελλάδας και των Ελληνίδων πόλεων, λίγο κατ’ ολίγο άρχισε να ξεθωριάζει απ’ τους χάρτες της υδρογείου. Η ελπίδα όμως και η πίστη για την απελευθέρωση δεν έσβησαν ποτέ απ’ τις καρδιές των Ελλήνων. Έμεναν κρυμμένες στο στήθος τους και έγιναν δύναμη που δυνάμωνε μυστικά τον Έλληνα κάνοντάς τον να ξεσηκώνεται κατά καιρούς και να κτυπά τον δυνάστη. Τα βουνά μας έγιναν εστία αντίστασης. Τα ένοπλα τμήματα των Κλεφτών και των Αρματολών αποτέλεσαν το μαχόμενο στρατό που διαιώνιζε τη λεβεντιά και το θάρρος των Ελλήνων. Λέγει σχετικά ο Κολοκοτρώνης : «Εμείς ποτέ δεν υποκύψαμε, δεν κάναμε συνθήκη με τον Τούρκο. Στρατός μας τα παλληκάρια μας που ανέκαθεν πολεμούσαν τον Τούρκο και κάστρα μας, τα βουνά».
Πράγματι, ο λαός ξεσηκωνόταν σε κάθε ευκαιρία… ξεπέρασαν τις 150 οι εξεγέρσεις μικρές και μεγάλες χωρίς όμως να φέρουν το ποθούμενο. Οι Έλληνες δοκίμαζαν συνεχώς την σκληρότητα και απανθρωπιά του κατακτητή που εκδηλωνόταν με σφαγές, αρπαγές, καταστροφές, με βίαιο εξισλαμισμό, παιδομάζωμα, δυσβάστακτες και παράλογες φορολογίες και άλλες βίαιες πράξεις. Ένα μέρος από την διαιώνιση της σκλαβιάς των Ελλήνων προήλθε και από την εγκατάλειψη των ξένων και ισχυρών της εποχής. Οι Έλληνες έδιναν πίστη στις υποσχέσεις τους ενώ αυτοί επιδίωκαν μόνο το συμφέρον τους εγκαταλείποντας την Ελλάδα στην πρώτη ατυχία ή αποτυχία.
Ο σπόρος της λευτεριάς όμως που είχε ριχτεί απ’ τους μεγάλους δασκάλους μας, τον Πατροκοσμά τον Αιτωλό, τον Ευγένιο Βούλγαρη, το Ρήγα Φεραίο, τον Αδαμάντιο Κοραή και τόσους άλλους, ο σπόρος της λευτεριάς που είχε καλλιεργηθεί από τη Φιλική Εταιρεία, από τους μακροχρόνιους αγώνες του Σουλίου, από τα πλοία μας που όργωναν πλέον με νέο, ευνοϊκό άνεμο τη Μεσόγειο, από τα άπαρτα κάστρα της λευτεριάς, απέδιδαν πλέον καρπούς. Ο λαός μας εννόησε ότι πρέπει να στηριχθεί κυρίως στις δικές του δυνάμεις και δυνατότητες προκειμένου να αλλάξει το status quo στην Βαλκανική και σε όλη την Ευρώπη, να ανατραπούν τα σχέδια του Αυστριακού Μέττερνιχ και της Ιεράς Συμμαχίας η οποία μόνο ιερά δεν ήταν, καθώς κατέπνιγε άμεσα κάθε κίνημα, κάθε αγώνα σε οποιοδήποτε μέρος της Ευρώπης και αν εκδηλωνόταν.
Και ενώ πριν τις 25 Μαρτίου απελευθερώνονταν τα Καλάβρυτα, το Αίγιο, η Καλαμάτα και οι Τούρκοι κλείνονταν στο κάστρο της Πάτρας, στις 26 Μαρτίου ο Επίσκοπος της πόλης Π.Π. Γερμανός, παραδίδει στους ξένους διπλωμάτες των Πατρών την ακόλουθη διακήρυξη: «Ημείς, το Ελληνικόν έθνος των Χριστιανών, βλέποντες ότι μας καταφρονεί το οθωμανικόν γένος και σκοπεύει τον όλεθρον εναντίον μας, απεφασίσαμεν σταθερώς ή να αποθάνωμεν όλοι ή να ελευθερωθώμεν. Και τούτου ένεκα, βαστούμε τα όπλα εις χείρας, ζητούντες τα δικαιώματά μας».
Μέχρι και το 1829, θα χρειαστούν πολλές γενναίες νίκες των Ελλήνων αλλά κυρίως και πολλά ολοκαυτώματα, απίστευτες θυσίες, προκειμένου να μεταστραφούν οι Ευρωπαϊκοί λαοί και να καλλιεργηθεί ο Φιλελληνισμός ο οποίος τελικά συμπαρασύρει και τις υπερσυντηρητικές κυβερνήσεις. Θα χρειαστεί πολύ αίμα να ποτίσει το δέντρο της λευτεριάς και τη γη των Ελλήνων τη σπαρμένη με κόκκαλα αγίων και εθνομαρτύρων. Πρώτα-πρώτα θα θυσιαστεί ο Ιερός Λόχος, το άνθος των Ελλήνων φοιτητών στα Ευρωπαϊκά Πανεπιστήμια ,που ήλθε να πέσει στα Βαλκάνια, και θα απαγχονιστεί ο Πελοποννήσιος Πατριάρχης Γρηγόριος ο Ε΄ εν μέσω δύο Επισκόπων του στην πύλη του Πατριαρχείου. Θα θυσιαστούν πολλοί Έλληνες και φιλέλληνες στην ατυχή μάχη του Πέττα κοντά στην Άρτα με τέτοιο τρόπο ώστε ο τραυματισμένος φιλέλληνας στρατηγός Νόρμαν δίνοντας αναφορά στον Μαυροκορδάτο να πει: «Απωλέσαμεν το παν, πλην της τιμής μας». Θα ακολουθήσει το ολοκαύτωμα της Μονής Αρκαδίου στην Κρήτη, τα ολοκαυτώματα της Νάουσας και της Κασσάνδρας στη Μακεδονία. Το δέντρο της λευτεριάς θα πετάξει κορμούς μετά την καταστροφή των Ψαρών, την καταστροφή της Σαμοθράκης, της Κάσου και της Χίου. Στο χορό των ολοκαυτωμάτων ακολουθεί η θυσία του Αθανάσιου Διάκου στη μάχη της Αλαμάνας και του Παπαφλέσσα στο Μανιάκι όπου έπεσε με τους συμπολεμιστές του όπως άλλοτε ο Λεωνίδας με τους 300, στα στενά των Θερμοπυλών. Η επί ένα χρόνο πολιορκία και η ηρωική έξοδος του Μεσολογγίου τον Απρίλιο του 1826 Σάββατο του Λαζάρου ξημερώνοντας Κυριακή των Βαΐων για εκείνη τη χρονιά του 1826, καθώς και όσα αποτρόπαια ακολούθησαν στην μαρτυρική πόλη, θα είναι η χαριστική βολή στο θηρίο της Οθωμανικής αυτοκρατορίας και στον συντηρητισμό των Ευρωπαϊκών αυλών…. Θα γράψει για το Μεσολόγγι ο Εθνικός μας ποιητής Διονύσιος Σολωμός : «Δεν αντίκρισα πιο ένδοξο τόπο από τούτο το αλωνάκι».
Το σύνθημα «Ελευθερία ή θάνατος», πυρπολούσε τις καρδιές όλου του λαού έτσι ώστε οι Έλληνες να συνεχίζουν τον υπέρ πάντων αγώνα. Χαρακτηριστική είναι και η απάντηση του Κολοκοτρώνη απέναντι στις προτροπές και φοβέρες του Ιμπραήμ Πασά που στα 1825 αλώνιζε πλέον όλο το Μοριά : «Αυτό όπου μας φοβερίζεις, να μας κόψεις και να μας κάψεις τα καρποφόρα δένδρα μας, όχι τα κλαριά να μας κόψεις, όχι τα δένδρα, όχι τα σπίτια που μας έκαψες, μόνο πέτρα πάνω στην πέτρα να μη μείνει, εμείς δεν προσκυνούμε. Τι τα δένδρα μας αν τα κόψεις και τα κάψεις, την γη δεν μπορείς να τη σηκώσεις…. και η ίδια η γης που τα έθρεψε, αυτή η ίδια γη μένει δική μας και θα τα μετακάνει. Μόνο ένας Έλληνας να μείνει, πάντα θα πολεμούμε και μην ελπίζεις πως την γην μας θα την κάνεις δική σου, βγάλτο απ’ το νου σου.»
Πολύ σπουδαίες παρακαταθήκες όμως, μας αφήνει το 1821 και τα πρώτα Συντάγματα τα οποία ψηφίστηκαν στην Επίδαυρο και στην Τροιζήνα καθώς είναι από τα πιο δημοκρατικά και φιλελεύθερα της εποχής τους. Προβλέπουν ανεξιθρησκία, ισότητα, κατάργηση κάθε κληρονομικού τίτλου αλλά και του δουλεμπορίου που εφαρμοζόταν έως τότε απροκάλυπτα από πολλές ευρωπαϊκές δυνάμεις. Οι Έλληνες με την εξέγερση , τις νίκες τους , τα ολοκαυτώματα και τις διακηρύξεις τους της εποχής του 1821 έπαυσαν να δρουν ως άτομα και έδρασαν ως λαός που απέκτησε την αυτοσυνειδησία του αποτινάσσοντας κάθε λογής τυραννία που τους ήθελε απλούς υπηκόους και ταπεινούς δούλους. Ας έχουμε υπ’ όψιν μας ότι κάθε φορά που ένας λαός θα χρειαστεί να επιβεβαιώσει - αν χρειαστεί - την εθνική του ανεξαρτησία, τη λαϊκή του κυριαρχία, την εθνική του υπερηφάνεια, τα δημοκρατικά του ιδεώδη, την αδέσμευτη τέλος ύπαρξή του, ο δρόμος των θυσιών αφενός και της ενότητας αφετέρου είναι μονόδρομος.
Τον καλύτερο επίλογο τιμής και δόξας στην αθάνατη γενιά του 1821, θαρρώ πως τον δίνει ο μεγάλος ποιητής μας Κωστής Παλαμάς:
«Τούτο το λόγο θα σας πω
δεν έχω άλλον κανένα.
Μεθύστε με τ’ αθάνατο
κρασί του ‘ 21.»
Βασίλης Τσακιρίδης
δ/ντής 1ου Δημοτικού Σχολείου Κατερίνης
