Τετάρτη 14 Ιουνίου 2017

Πίσω στο σκοτεινό μέλλον… των πανεπιστημίων

Έφη Μπάσδρα


Ο νόμος Γαβρόγλου στην ολότητά του κυριαρχείται από τον ασφυκτικό εναγκαλισμό - στραγγαλισμό των πανεπιστημίων από το υπουργείο, που αν δεν τα οδηγεί στο τέλος σίγουρα τα βάζει στην εντατική. Αποτελεί μεγάλο πισωγύρισμα την ώρα που κουτσά στραβά, με την ελάχιστη χρηματοδότηση, παρήγαγαν μέγιστα...

Τον υπουργό Παιδείας, συνάδελφο ομότιμο καθηγητή του ΕΚΠΑ, Κώστα Γαβρόγλου, τον πρωτοάκουσα σε διάλεξη στην Αμερική στα τέλη της δεκαετίας του ‘80. Οι... 





ακαδημαϊκές του περγαμηνές και το μειλίχιο παρουσιαστικό διανοούμενου ήταν αρκετά για να τον ξεχωρίσουν ανάμεσα στους πολλούς πανεπιστημιακούς που επισκέπτονταν τότε την ανατολική ακτή των ivy league πανεπιστημίων των Ηνωμένων Πολιτειών, δίνοντας διαλέξεις. Τόσο που όταν ενέσκηψε η λαίλαπα Μπαλτά-Χασάπη της Αριστείας-ρετσινιάς και της προχειρότητας των αποφάσεων σε σημαντικά θέματα, πολλοί ψελλίσαμε «τουλάχιστον ο Γαβρόγλου δεν θα έκανε τόσο κακό». Φευ, το πολυδιαφημιζόμενο πρόσφατα κατατεθέν προς διαβούλευση σχέδιο νόμου για την Παιδεία έμπνευσης Κώστα Γαβρόγλου, αποδεικνύει ότι η περιπέτεια τη Κίρκης δεν έχει τέλος…

Στο νέο νόμο και ξεκινώντας από την περιγραφή της αποστολής των ΑΕΙ, απαλοίφεται ιδεοληπτικά κάθε όρος που έχει σχέση με την αγορά εργασίας και τα επαγγελματικά πεδία, λες και η γνώση θα εφαρμόζεται κάπου, πού άραγε, αφηρημένα… Λες και οι αναπτυξιακές ανάγκες της χώρας είναι ανεξάρτητες από την αγορά εργασίας… Σύμφωνα με τον αντιπρόεδρο για θέματα Έρευνας και Ανάπτυξης του Εβραϊκού Πανεπιστημίου της Ιερουσαλήμ, καθηγητή Σάι Άρκιν, «η αποστολή του πανεπιστημίου είναι να γίνει μια μηχανή για την πολιτισμική, για την επιστημονική αλλά και για την οικονομική ανάπτυξη. Κάνουμε έρευνα για να προάγουμε τόσο την γνώση όσο και την οικονομική ανάπτυξη». Το Ισραήλ αναφέρεται πολύ συχνά από τους κυβερνώντες ως παράδειγμα άριστης πρακτικής για την ίδρυση start-ups και τη σύνδεση του πανεπιστημίου με την αγορά. Και πώς να μην είναι άλλωστε αφού πριν από λίγες ημέρες, η ισραηλινή επιχείρηση «Mobileye» με αντικείμενο την τεχνολογία της αυτόνομης οδήγησης, που ιδρύθηκε μέσω εταιρείας μεταφοράς τεχνολογίας στο Εβραϊκό Πανεπιστήμιο της Ιερουσαλήμ, εξαγοράστηκε από την Intel για 15,3 δισ. δολάρια, ποσό τόσο υψηλό που καθιστά την εξαγορά τη μεγαλύτερη στην ιστορία του Ισραήλ. Το σημαντικότερο, όμως, είναι ότι τα 3,9 δισ. από το ποσό της εξαγοράς θα επιστρέψουν μέσω φόρων στο ισραηλινό κράτος! Σκεφτείτε μια ανάλογη περίπτωση για την Ελλάδα, τι ανακούφιση θα αποτελούσε η εισροή αυτού του ύψους των χρημάτων στη μείωση του ΕΝΦΙΑ, για παράδειγμα! Και όλα αυτά από την σύνδεση της παραγόμενης γνώσης στο πανεπιστήμιο με την εφαρμογή της στην αγορά!

Αντίθετα με κάθε έννοια ανάπτυξης και αυτοδιάθεσης των πανεπιστημίων, ο νέος νόμος ιδεοληπτικά εστιάζει στην κατάργηση του ασύλου! Λες και με τον προηγούμενο νόμο όπου το άσυλο είχε σαφώς καταργηθεί, ζήσαμε παρεμβάσεις και μπουκαρίσματα των ΜΑΤ στα πανεπιστήμια.

Εστιάζει στην κατάργηση των «μισητών» συμβουλίων διοίκησης λες και οι επιφανείς Ελληνες της διασποράς που θέλησαν να συνδράμουν τα ελληνικά ιδρύματα έκαναν τόσο κακό που κυρίαρχο και πρωταρχικό στο νέο νόμο να είναι η απόρριψη τους στο πυρ το εξώτερο… Και βέβαια θα αντικατασταθούν από τα περίφημα Ακαδημαϊκά Συμβούλια Ανώτατης Εκπαίδευσης και Έρευνας με συμμετοχή εκπροσώπων της περιφέρειας, όπου κάθε πικραμένος πολιτικάντης θα υπαγορεύει την ερευνητική κατεύθυνση προς την οποία θα προσανατολίζεται πλέον το ίδρυμα για την ανάπτυξη της περιφέρειας στην οποία ευρίσκεται. Μια ανάγνωση των βιογραφικών πολλών εκπροσώπων περιφερειών θα πείσει για το αυτοκτονικό του εγχειρήματος!

Και, βεβαίως, κυριότερο όλων, επανέρχονται δριμύτεροι οι κομματικοί φοιτητές και συνδικαλιστές στα διοικητικά όργανα!

Ο νόμος στην ολότητα του κυριαρχείται από τον ασφυκτικό εναγκαλισμό – στραγγαλισμό των πανεπιστημίων από το υπουργείο, που αν δεν τα οδηγεί στο τέλος σίγουρα τα βάζει στην εντατική. Αποτελεί μεγάλο πισωγύρισμα την ώρα που κουτσά στραβά, με την ελάχιστη χρηματοδότηση, παρήγαγαν μέγιστα!

Η Παιδεία είναι κύριος μοχλός ανάπτυξης μιας χώρας. Ειδικά για τη χώρα μας και μετά την πολλαπλή κρίση αποτελεί θέμα εθνικής επιβίωσης. Εισπνοή παρελθόντος και εκπνοή μέλλοντος, όπως χαρακτηριστικά αναφέρει ο Θεοδόσης Τάσιος. Με το νέο νόμο τα ελληνικά πανεπιστήμια οδηγούνται στην πλήρη απαξία με μεγάλη ευθύνη της κυβέρνησης. Η ακραία κομματικοποίηση που επιδιώκει θα εξαναγκάσει ακόμη περισσότερο ικανό ακαδημαϊκό κόσμο να μεταναστεύσει και να αποστερήσει τη χώρα από το ζωτικό εκείνο δυναμικό που θα βοηθήσει στην ανάκαμψη και την αναδιοργάνωση της. Δυστυχώς ο νέος νόμος, με την ακραία ιδεοληψία που καθοδηγεί την πολιτική του υπουργείου Παιδείας, θα οδηγήσει το ελληνικό πανεπιστήμιο πίσω στο σκοτεινότερο του μέλλον…

* Η Έφη Μπάσδρα είναι καθηγήτρια της Ιατρικής Σχολής του ΕΚΠΑ, πρώην πρόεδρος του Ιδρύματος Κρατικών Υποτροφίων (ΙΚΥ)