Τετάρτη 28 Ιουλίου 2021

Βαλκανικοί Πόλεμοι (1912-13): Το ημερολόγιο του Ευθ. Κατσιάπη/“Γιαννιτσά”

 

Το ημερολόγιο του Ευθ. Κατσιάπη, στρατιώτη των Βαλκανικών Πολέμων

1η Φάση:

[Επιστράτευση–Ελασσόνα-Μάχη Γιαννιτσών–Απελευθέρωση Θεσσαλονίκης]

 

“…Το πρωί μας βάλανε στην γραμμή, μας έδωσαν μισόν άρτον εκάστου και εξακολουθούμε εμπρός. πορευόμενοι βλέπομεν άνοθεν μακράν [ψηλά να] διέρχετε [πετά] το αερόπλανον Καμπέρη (18) Ζητοκραυγές εις τον Στρατόν-Βαδίζομεν και διανυκτερεύομεν εις μικρόν χωρίον Την πρωίαν της 9ης διερχόμεθα το χωρίον Γιανοτά έπειτα το χωρίον Μόκος (19), όπου γενομένης μικρής μάχης ίδομεν 3 Τούρκους πληγομένους. Βαδίζοντες ακούομεν την μάχην του Σαρανταπόρου (20). Διερχόμεθα το χωριό Μεταξά (21) όπου είχε ο Τούρκος φυλάκιο και συνεπλάκησαν με το ιπηκόν μας και εφονεύθησαν λίγοι Τούρκοι οι δε λοιποί έφιγαν.

Βαδίζομεν μετά το χωρίον. Η ημέρα Σόνετε. Και πίπτει καταχνιά (22). πρόκειται να διέλθομεν την χαράδραν. Εκεί ήσαν κριμένοι λίγοι τούρκοι και όταν επέρασε το ύμισι του Συντάγματος επυροβόλισαν έξαφνα χωρίς να μας προξενίσουν καμίαν βλάβην. εμείναμε σε μία μικρί κοιλάδα όπου εκημηθήκαμε. την νύκτα εξακολουθεί βροχή. Την 10ην την πρωίαν άρχετε η μάχη. Το 8ον Σύνταγμα πρότι γραμί με το 2ο Τάγμα του 11ου αλά ένεκα της ομίχλις δεν διακρίνετε τίποτα μόνον πυροβολισμοί ακούοντε. άρχισε να βάνη το πυροβολικό του Τούρκου χωρίς καμίαν επιτιχία διότι πυροβολίσας το ιδικό μας και ευρόν τον Στόχον εκ του χωρίου ραχόβου (23) ενίκισεν-οι Τούρκοι εγκαταλίπουν 24 πυροβόλα πεδινά [και] φεύγουν.-Την 1η Μ.Μ. παύει η μάχη και προχορούν (24) τα στρατεύματα προς την πόλιν προχωρούντες δια του Στενού πόρτες ίδομεν πολλούς τούρκους νεκρούς. προχωρούντες βαλόμεθα υπό ενός Τάγματος τούρκον όπου ένας λόχος [ δικός μας ] μετά των πολιβόλον τους κατέστρεψαν μέχρις ενός-πορεύετε το πρότον Τάγμα (25) του 11ου προς την πόλιν. Φθάνη ο 1ος λόχος. μας υποδέχονται οι πολίτες μετά μεγάλης χαράς και ενθουσιασμού και μας προσφέρουν πολά δώρα-ο πρώτος λόχος ανέλαβε την υπηρεσίαν της πόλεως (26) ο δε άλος στρατός κατασκίνοσε έξο της πόλεως…”

…Την επομένην φθάνομε στη Βέροια (32) μέχρι της επομένης ημέρας όπου αναχορίσαμε δια την Νιάουσταν (33) την 18ην πρωί κινίσαμε. φθάνουμε πλισίον ενός περιβολιού, όπου, ένεκα της πείνας, εκάναμε μεγάλη φθορά (34) προχορούμε και διερχόμεθα μεγάλην πεδιάδα με άπυρα ύδατα (35) και αραβοσίτου. διερχόμεθα το βουλγαρικόν χωρίον επισκοπή (36), κρούετε ο κώδων εδώ. Προχωρίσαντες ολίγον εσταθήκαμε προς φρούρισιν του πυροβολικού διαβένοντας εκ τινος λίμνης. Τέλος μετά μεγάλου κόπου την 3η όραν μετά μεσονικτίου [φτάσαμε] πλισίον εις ένα χωρίον, όπου διανικτερεύσαμε.

Την 19η τρόγομεν ολίγον κρέας στα κάρβουνα και μία κουραμάνα η κάθε Διμοιρία προχορούντος του 9ου Σιντάγματος Σινεπλάγη μετά των προφυλακών των εχθρικόν [του εχθρού] άρχισαν οι Κανονιοβολισμοί στα Γιαννιτσά (37), προχωρούν τα Συντάγματα και φθάνουν στην γραμμή της μάχης διερχόμενοι πολλούς παραποτάμους μέσα με τα άρβιλα-Το πρότον Τάγμα προορισμένον να λάβη την πρότη γραμή πληγώνεται ο Ταγματάρχης και αναλαμβάνη το δεύτερο-εξακολουθεί η μάχη μέχρι νυκτός-Την πρωίαν 20ης [Οκτωβρίου] άρχετε πεισματοδεστέρα μάχη και λύγει την Μ, [εσημβρίαν;] όθεν [;] διερχόμεθα την πόλιν μέσα στη λάσπη και καθόμαστε…”

2η Φάση:


[Κηδεία του Γεωργίου Α’ και επιστροφή στο Μέτωπο]

“…Μαθόντες όμος την δολοφονίαν (66) του Βασιλέως και επειδή δεν ήτανε άλος Στρατός να παραστή εις την κηδεία του διετάχθη η 4η Μεραρχία οπόθεν εμβάντες εις τα πλοία ήλθαμε εις τον Πειραιά-Την εσπέραν φεύγουμε δια Αθήνας διελθόντες την πλατεία Ομονοίας. ο Κόσμος μας υποδέχθη δια χειροκροτημάτων (67)- Κατασκινόσαμε εις την Πλατείαν του Άρεως ένθα είναι οι Στρατόνες του Ιπικού. καθόμαστε 8 ημέρες όπου επιστρέφομεν στη θεσαλονίκη και κατασκινόσαμε έξω της πόλεος 1/2 όρα- υπιρεσίαν μονον μία έχουμε εδώ. Φυλάμε τον Σιδηρόδρομον Σερών Θεσαλονίκης (68) και ο σκοπός μην έλθουν Βούλγαρικός Στρατός. φύλαγε ένα Τάγμα αλάσον κάθε 8 ημέρες-και ένα Σίνταγμα φυλάη εις τα Βουλγαρικά Σύνορα αλάσον ανά 20 ημέρες εφίλατε το πρότον Τάγμα από Αμπάρκιοι (69) Κισηλελή. Αριστερά το δεύτερον και δεξιά Τάγμα του 8ου Συντάγματος αλλά επειδή ήμεθα πλισίον των Βουλγάρων και εγίνοντο συμπλοκές καθεκάστην αλαργέψαμε (70) περίπου των δύο ορών και τα δύο Στρατεύματα-Οι Βούλγαροι όμως αντί να υποχορίσουν, μας απάτισαν και ήλθαν πάλιν κοντά μας (71)…”


GALLERY