Οι Έλληνες της Θράκης αποτελούν, όπου και εάν βρίσκονται ένα σημαντικό φορέα διάσωσης και μετάδοσης της αρχαίας ελληνικής παράδοσης. Οι πρόσφυγες της βόρειας και της ανατολικής Θράκης που ζουν μετά το 1922 σε όλο τον κόσμο, παρά τις δυσκολίες κατόρθωσαν να διαφυλάξουν ένα μεγάλο μέρος από τις φορεσιές, τα τραγούδια και τις συνήθειές τους, πολλές αυτές πανάρχαιες.Ανάμεσα στις άλλα έθιμα που διασώζονται, Αναστενάρια, οι Καλόγεροι και ο Μπέης, είναι η «Μέρα της Μπάμπως» ή «Μπαμπώμερα», της μάμμης όπως την έλεγαν οι αρχαίοι, η οποία με τις γνώσεις και την πείρα της βοηθούσε τις έγκυες γυναίκες στον τοκετό. Έτσι η γιαγιά από
Έθιμο Θρακικό, Ελληνικό, πανάρχαιο, το οποίο που συνεχίζεται και σήμερα από τους κατοίκους που ήρθαν από την Ανατολική Ρωμυλία και την Ανατολική Θράκη, και εγκαταστάθηκαν στις Σέρρες, στη Ροδόπη, στη Ξάνθη, στον Έβρο, στη Νέα Υόρκη.
Ο Θρακιώτης καθηγητής από τη Μεσημβρία Γεώργιος Μέγας, γράφει ότι το έθιμο αυτό έχει τις ρίζες του στην αρχαιότητα, στα «Θεσμοφόρια», που ήταν γυναικεία και συγχρόνως αγροτική εορτή, κατά την οποία οι γυναίκες «επεκαλούντο γονιμότητα και δι’ εαυτάς», και στα «Αλώα» τα οποία γιορτάζονταν στην Ελευσίνα, την 26η Ποσειδαιώνος, δηλαδή στις αρχές του Ιανουαρίου, όπου και μετείχαν μόνον γυναίκες, οι οποίες «πορεύονται τα αίσχιστα λέγουσαι βαστάζουσιν είδη σωμάτων απρεπή, ανδρεία τε και γυναικεία, οίνος τε πολύς πρόκειται και τράπεζας και εκ πλακούντας κατεσκευασμένα αμφοτέρων γενών αιδεία».
Απεικονίσεις των γενετησίων μορίων είναι χαρακτηριστικά για όλες τις γιορτές οι οποίες αποσκοπούσαν στην «Γένεσιν των ανθρώπων και των καρπών».
Την 8η Ιανουαρίου, γιορτή της Αγίας Δομνίκης ή Δομνής- η μαία της Παναγίας κατά τη Γέννηση του Χριστού- η κάθε γυναίκα του χωριού η οποία έχει αποκτήσει παιδιά έπρεπε να επισκεφτεί την οικία της μαμής, να της προσφέρει δώρα τα οποία ήταν χρήσιμα στο έργο της, όπως σαπούνι και πετσέτα, νερό, καθώς και δώρα για τη μαμή όπως κάλτσες, μαντίλα, ποδιά, ενώ ετοίμαζε διάφορα φαγητά και ποτά. Από νωρίς το πρωί, οι γυναίκες αφού τελείωναν τις δουλειές του σπιτιού άρχιζαν την ετοιμασία των φαγητών, τα οποία θα προσφέρανε στη μαμή, αλλά θα τα έπαιρναν και μαζί τους στο βραδινό γλέντι.
Όταν έφτανε στο σπίτι της μαμής, η «μπάμπω» έβγαινε έξω της έριχνε νερό, της έδινε το σαπούνι για να πλένει τα χέρια της, γιατί αλλιώς, όπως λένε, στον άλλο κόσμο η μαμή θα της προτείνει τα χέρια της άπλυτα, και στη συνέχεια την πετσέτα για να σκουπιστεί. Το δοχείο με το νερό το κλωτσούσε κι αν έπεφτε μπρούμυτα θα γεννούσε αγόρι ενώ αν έπεφτε ανάσκελα θα γεννούσε κορίτσι. Στη συνέχεια έμπαιναν μέσα στο σπίτι της μαμής, και η γυναίκα που επιθυμούσε να τεκνοποιήσει έκανε μετάνοια και φιλούσε το χέρι της λέγοντας:
- Να με φέρεις ένα ( αγόρι ή κορίτσι ) γερό.
- Να’ σαι γερή κορίτσι μ’, να’ σαι καλά, απαντούσε η μπάμπω.
Αν μάλιστα η γυναίκα ήταν έγκυος τότε η μαμή της καρφίτσωνε στο πέτο της κι ένα λουλούδι, λέγοντάς της να της φέρει ένα παιδί όμορφο όπως και το λουλούδι.
Η μαμή με τη σειρά της κερνούσε κι εκείνη τις γυναίκες που την επισκέπτονταν και στη συνέχεια έστρωνε το τραπέζι, κι έτσι ξεκινούσε το γλέντι το οποίο θα συνεχιζόταν το βράδυ. Τις συζητήσεις τους, δεν επιτρεπόταν να τα ακούσει αυτί άντρα.
Το απόγευμα, οι γυναίκες στολισμένες με φλουριά έκαναν πομπή η οποία περιδιαβαίνοντας τους δρόμους του χωριού κατέληγε στο καφενείο από το οποίο έδιωχναν όλους τους άνδρες, οι οποίοι αναλάμβαναν τις διάφορες δουλειές. Οι μόνοι οι οποίοι είχαν «άσυλo» και παρουσία στο γλέντι, ήταν ο καφετζής και ο γκαϊντατζής ο οποίος συνόδευε το γλέντι.
Τιμητική θέση στο γλέντι είχε η «μπάμπω», η οποία πρώτη έσερνε το χορό έχοντας κρεμασμένη στη ποδιά της μια πετσέτα και κρατώντας ένα μαντήλι. Της φορούσαν φλουριά, αρμαθιές από καλαμπόκια, της έβαζαν καρφίτσες, μπουρλιές και λουλούδια για να φέρει στις γυναίκες όμορφα παιδιά.
Όλες χόρευαν με τη σειρά, έλεγαν ιστορίες και ανέκδοτα και το γλέντι κρατούσε μέχρι να βγει ο ήλιος. Ήταν ένα γλέντι για να χαρεί η «μπάμπω» αλλά μαζί της και όλες οι παντρεμένες γυναίκες και κυρίως οι χήρες, η οποίες δεν είχαν τη δυνατότητα να γλεντήσουν άλλες μέρες αφού ήταν ασυνόδευτες.
Το πανάρχαιο έθιμο της «Μπάμπως» αναβιώνουν εδώ και χρόνια, και συνέχισαν και φέτος τα μέλη της Πανθρακικής Ένωσης Αμερικής «Ορφέας» στο Σταθάκειο Πολιτιστικό Κέντρο στην Αστόρια της Νέας Υόρκης. Ο «Ορφέας» σχεδόν από την αρχή της ύπαρξης της, το 1983, κρατά ζωντανό κάθε χρόνο το έθιμο αυτό.
Ο «Ορφέας» με πρωτεργάτες νέους, τον νυν πρόεδρο Ν. Τανέρι και τον πρώην Ι. Φυδανάκη, τα παιδιά που λίγους μήνες πριν διοργάνωσαν την πρώτη εκδήλωση στον ΟΗΕ για τη γενοκτονία, αναβιώνουν το έθιμο και συνεχίζουν την πλούσια Θρακική παράδοση, στη αμερικανική μεγαλούπολη. Οι Θρακιώτες ηλικίας 20 – 30 ετών, παιδιά όλα γεννημένα στις ΗΠΑ συνεχίζουν τα Θρακικά έθιμα, με βασικό στόχο, να έλθει η νέα γενιά πιο κοντά στην Ένωση. Η Ένωση αποτελεί το σημαντικότερο και μοναδικό φορέα εκπροσώπησης για τους συμπατριώτες μας στις ΗΠΑ, οι οποίοι κατάγονται από την Θράκη. Μάλιστα, έχοντας αναπτύξει έντονη εθνική και φιλανθρωπική δράση η Ένωση προσφέρει όχι μόνο στην ελληνοαμερικανική Κοινότητα, αλλά και στη γενέτειρα, με δωρεές ιατρικών οργάνων και κινήσεις για τα εθνικά θέματα. Η εκδήλωση στον ΟΗΕ για τη Γενοκτονία, η οποία υλοποιήθηκε από την «Ένωση» και άλλους φορείς που συμμετέχουν νέοι συμπατριώτες μας, αποτελεί σημαντικότατη παρέμβαση, η οποία αποτελεί σταθμό στη διεκδίκηση αναγνώρισης στις ΗΠΑ και στους διεθνείς οργανισμούς.
--------------------------------------------
