Όλγα Καΐκα
Πριν ακόμη γίνει παρελθόν το φεστιβάλ κινηματογράφου, αισθανόμαστε ήδη την έλλειψη του, όσοι βεβαίως είναι φανατικοί του είδους. Μας άφησε μια γεύση νοσταλγίας (ίσως το φεστιβάλ να ήταν μια κάποια λύση στην αφόρητη και ισοπεδωμένη μας ζωή).
Μια ζωή που δεν την επιλέξαμε, αλλά μας την επέβαλαν οι υποτακτικοί… ραγιάδες της τρόϊκα.
Τα τελευταία χρόνια το φεστιβάλ εκπέμπει μια μιζέρια – λόγω έλλειψης χρημάτων. Που είναι η χλιδή επί Μισέλ Δημόπουλου; (ο οποίος παρεμπιπτόντως φέτος έκανε την εμφάνιση του, μια και ήταν στην κριτική επιτροπή). Τελικά αυτό το φεστιβάλ έκανε πολλούς «χλιδάτους» αλλά το ίδιο σαν θεσμός μάλλον φυτοζωεί.
Παρά ταύτα η Θεσσαλονίκη για μια βδομάδα αποκτά τη χαμένη της κεντρικότητα. Καλλιτέχνες, σκηνοθέτες, ηθοποιοί, φωτογράφοι, σκηνογράφοι, από τα βαλκάνια, την Ασία, την Μέση Ανατολή, την Ευρώπη βρίσκονται σ’ αυτήν τη γωνιά της γης.
Το Λιμάνι και η Αριστοτέλους γεμίζει ασφυκτικά. Νέοι, νέες, φοιτητές ηλικιωμένοι αποτελούν αυτό το πολύβουο, πολύχρωμο παζλ.
Ναι θαρρώ ότι η επιτυχία του φεστιβάλ βρίσκεται σ’ αυτήν την (απολεσθείσα) συνεύρεση των πολιτών.
Ανταμώνουν ξανά οι άνθρωποι, συζητούν, ανταλλάσσουν απόψεις, επανακαθορίζουν στάσεις και τρόπους ζωής, μπαίνουν, με λίγα λόγια, σε μια διαδικασία σκέψης.
Ο κινηματογράφος έχει αυτή τη δύναμη, να σε προβληματίζει, να σε ταξιδεύει σε κόσμους μακρινούς και άγνωστους, να γνωρίζεις πολιτισμούς και ήθη άλλων λαών. να γνωρίζεις τη βία και την ασχήμια που επιβάλλουν, οι δήθεν πολιτισμένοι, του δυτικού κόσμου σε λαούς και έθνη (βλέπε Ιράκ, Αφγανιστάν, Παλαιστίνη κ.λπ.).
Γνωρίσαμε σ’ αυτό το φεστιβάλ (μέσα από το Διεθνές διαγωνιστικό, τις Ειδικές προβολές, τις Ημέρες ανεξαρτησίας, τις Ματιές στα Βαλκάνια) σημαντικούς δημιουργούς της έβδομης τέχνης.
Ταινίες εκπληκτικής ομορφιάς, τρυφερότητας και ανθρωπιάς μέσα από την ματιά της πολωνέζας Ντορότα Κεντζιεζάφσκα. «Με αγγίζουν» –είπε σε συνέντευξη της– «οι ιστορίες ανθρώπων που βρίσκονται σε αδύναμη θέση, γι’ αυτό στις ταινίες μου πρωταγωνιστικό ρόλο έχουν παιδιά και ηλικιωμένοι».
«Ώρα να πεθάνεις», «Είμαι», «Κοράκια» μερικές από τις μαγευτικές και ταυτόχρονα τόσο ρεαλιστικές ταινίες της Ντορότα, μας συντροφεύουν ακόμη.
Καλή και η Δανέζα Σουσσάνε Μπιέρ αλλά ένας άλλος κόσμος πιο ψυχρός πιο απρόσωπος και καθόλου κοντά στη δική μας ψυχοσύνθεση και αισθητική.
Ο βραβευμένος με το Χρυσό Φοίνικα των Κανών, Ταϊλανδός σκηνοθέτης Απίτσατπονγκ Βιρασεττάκουν υποστήριξε ότι μέσα από τις ταινίες του εξερευνά τις διαδρομές της μνήμης και του χρόνου.
Στη βραβευμένη ταινία του «ο θείος Μπούνμι θυμάται τις προηγούμενες ζωές του» ο σκηνοθέτης εξερευνά τη μνήμη μέσα από μεταφυσικές ιστορίες μετενσάρκωσης.
Ο ιρακινός Μοχάμεντ Αλ Νταράτζι μέσα από τις ταινίες του ξεδιπλώνει όλη τη βία, την ασχήμια ,την εξαθλίωση που βιώνει ο ιρακινός λαός σε μια χώρα – μη χώρα όπου ο φόβος, ο θάνατος η καταστροφή είναι καθημερινή πρακτική.
Οι ταινίες του «γιος της Βαβυλώνας, το όνομα μου είναι Μοχάμεντ κ.ά.» έχουν πάρει πλήθος διακρίσεις και βραβεία. Βλέπετε αμερικάνοι και ευρωπαίοι, πρώτα σπέρνουν τον όλεθρο, δολοφονούν, καταστρέφουν και μετά μοιράζουν βραβεία.
Οι Ρουμάνοι δημιουργοί ξεχώρισαν φέτος, μάλιστα ο Μπογντάν Τζόρτζε Απέτρι με την ταινία του Στις Παρυφές απέσπασε το πρώτο βραβείο στο διεθνές διαγωνιστικό τμήμα .
Το δεύτερο βραβείο δόθηκε στη δική μας Αθηνά Τσαγκάρη και στην ταινία της Αττεμπεργκ, η οποία ταινία πήρε τιμητική διάκριση και στο φεστιβάλ της Βενετίας.
Το τρίτο βραβείο πήρε το μεξικάνικο Ζαν Ζαντί, ένας καλός άνθρωπος.
Η Άπνοια του Άρη Μπαφαλούκα και το Αύριο του Ρουμάνου Μαριάν Κρισάν πήραν βραβεία στο επίσημο διαγωνιστικό τμήμα, ενώ η Άπνοια πήρε και το βραβείο κοινού.
Ψηφίζω ανεπιφύλαχτα Ντορότα Κετζιεζάφσκα, μη χάσετε τις ταινίες της, αν και όταν προβληθούν, θα τις απολαύσετε το εγγυώμαι.
Από τις Θεατρικές παραστάσεις τώρα ξεχωρίζουν Το όνειρο του Χάιμε του πρωτοεμφανιζόμενου συγγραφέα Πάνου Μπρατάκου, στο μικρό θέατρο της Μονής Λαζαριστών, ενώ στην κεντρική σκηνή του κρατικού θεάτρου βορείου Ελλάδος μπορείτε να απολαύσετε την παράσταση Ο κύριος Πούντιλα και ο δούλος του ο Μάττι του Μπέρτολτ Μπρεχτ σε σκηνοθεσία και ερμηνεία Κώστα Καζάκου.
Ο Σωτήρης Χατζάκης στο τιμόνι του κρατικού (σε περίοδο ισχνών αγελάδων) είναι εγγύηση για την ποιότητα στις επιλογές, αλλά και την αναβάθμιση της πολύπαθης κρατικής σκηνής της πόλης μας.
Καλή, πολύ καλή και η Κατσαρίδα, που παίζεται για τρίτη συνεχή χρονιά, δυστυχώς στην πόλη μας, τη Θεσσαλονίκη, ολοκληρώθηκαν πριν μερικές ημέρες οι παραστάσεις.
Όλγα Καΐκα
