«Για τη διαμόρφωση εθνικών θέσεων θέματα συναρμοδιότητας, το Υπουργείο Υγείας και Κοινωνικής Αλληλεγγύης συνεργάζεται με τα αρμόδια Υπουργεία, προκειμένου προωθηθούν και να επιτευχθούν τα εθνικά μας συμφέροντα από πλευράς δημόσιας υγείας και εθνικής οικονομίας» τονίζεται στην απάντηση του Υπουργού Υγείας Ανδρέα Λοβέρδου, σε ερώτηση βουλευτών του ΠΑΣΟΚ μεταξύ των οποίων και η βουλευτής Πιερίας Μαρία Μίχου, για τις συνέπειες στους Έλληνες καπνοπαραγωγούς εάν υιοθετηθούν μέτρα απαγόρευσης των συστατικών στα τσιγάρα από την Ευρωπαϊκή Ένωση και την Π.Ο.Υ.
Η ερώτηση είχε κατατεθεί το προηγούμενο χρονικό διάστημα στους Υπουργούς Υγείας, Διατροφής και Άθλησης και Αγροτικής Ανάπτυξης και Τροφίμων.
Στην απάντηση του το Υπουργείο Αγροτικής Ανάπτυξης τόνιζε μεταξύ άλλων πως έχουν κατατεθεί προτάσεις και παρατηρήσεις με γνώμονα το εθνικό συμφέρον και την ανάγκη διατήρησης της καπνοκαλλιέργειας.
Η ΑΠΑΝΤΗΣΗ
Απαντώντας στην με αρ. 5746/1-11-2010 ερώτηση, που κατατέθηκε στη Βουλή με θέμα «Πλήγμα για του Έλληνες παραγωγούς καπνών ανατολικού τύπου εάν υιοθετηθούν μέτρα απαγόρευσης των συστατικών στα τσιγάρα από την Ε.Ε. και του Π.Ο.Υ.», για θέματα αρμοδιότητάς μας και όπως με ενημέρωσε η υπηρεσία, σας γνωρίζουμε τα ακόλουθα:
1. Τα θέματα σχετικά με την καπνοπαραγωγή, τις καπνοκαλλιέργειες, τις εξαγωγές των καπνών ανατολικού τύπου, συμπεριλαμβανομένων και των ελληνικών καπνών, το λιανεμπόριο καπνικών προϊόντων και τα οικονομικά στοιχεία που σχετίζονται με τα προαναφερθέντα, δεν αποτελούν αρμοδιότητα του Υπουργείου Υγείας & Κοινωνικής Αλληλεγγύης (Υ.Υ.Κ.Α.). Ωστόσο για τη διαμόρφωση εθνικών θέσεων θέματα συναρμοδιότητας, το Υ.Υ.Κ.Α. συνεργάζεται με τα αρμόδια Υπουργεία, προκειμένου προωθηθούν και να επιτευχθούν τα εθνικά μας συμφέροντα από πλευράς δημόσιας υγείας και εθνικής οικονομίας.
2. Στα πλαίσια εναρμόνισης της εθνικής μας νομοθεσίας με την Ευρωπαϊκή Οδηγία 37/2001/Ε.Κ., εκδόθηκε από το Υ.Υ.Κ.Α., σε συνεργασία με τα συναρμόδια Υπουργεία Εθνικής Οικονομίας, Οικονομικών & Αγροτικής Ανάπτυξης, η αρ. Γ.Π. οικ. 266 Κ.Υ.Α. (ΦΕΚ 8, τ.Β’ , 13.1.2003) περί παραγωγής, παρουσίας και πώλησης προϊόντων καπνού.
3. Μεταξύ άλλων ρυθμίσεων, το άρθρο 6 της εν λόγω Κ.Υ.Α. προβλέπει την υποβολή κατ’ έτος, στις αρμόδιες Υπηρεσίες του .ΥΥ.Κ.Α., από τους καπνοβιομηχάνους κ τους παραγωγείς προϊόντων καπνού, καταλόγου όλων των συστατικών που χρησιμοποιούνται στην παραγωγή των προϊόντων καπνού, ανά μάρκα και τύπο, καθώς και των ποσοτήτων των συστατικών αυτών.
Ο κατάλογος αυτός συνοδεύεται από δήλωση που εκθέτει τους λόγους για τους οποίους συμπεριλαμβάνονται τα εν λόγω συστατικά στα προϊόντα καπνού, τη λειτουργία, την κατηγορία τους και συνοδεύεται από τοξικολογικά δεδομένα που διαθέτει ι κατασκευαστής ή ο εισαγωγέας, σχετικά με τα συστατικά αυτά, αναφέροντας ιδιαίτερα τις επιπτώσεις τους στην υγεία και τις τυχόν επιπτώσεις τους στον εθισμό.
Οι αρμόδιες υπηρεσίες του Υ.Υ.Κ.Α., λαμβάνοντας υπόψη την προστασία των πληροφοριών για συγκεκριμένο τύπο προϊόντος, οι οποίες αποτελούν εμπορικό απόρρητο, διαβιβάζουν κατ’ έτος στην Ευρωπαϊκή Επιτροπή όλα τα στοιχεία και τις πληροφορίες που υποβάλλονται σύμφωνα με το άρθρο 6 της Κ.Υ.Α. εναρμόνισης στην ελληνική νομοθεσίας της Ευρ. Οδηγίας 37/2001/Ε.Κ.
4. Παράλληλα, σε εφαρμογή της ίδιας Ευρ. Οδηγίας 37/2001/Ε.Κ., έχει εκδοθεί η υπ. Αριθμ. Γ.Π. οικ. 40097 Κ.Υ.Α. των Υπουργείων Υγείας και Αγροτικής Ανάπτυξης, περί κανονισμού διεξαγωγής αναλύσεων όλων των τσιγάρων που κυκλοφορούν στην ελληνική αγορά για τη μέτρηση της πίσσας, της νικοτίνης και του μονοξειδίου του άνθρακα. Στην εν λόγω Κ.Υ.Α. ορίζεται το Εθνικό Ίδρυμα Αγροτικής Έρευνας Καπνού (ΕΙΑΕΚ) του Εθνικού Ιδρύματος Αγροτικής Έρευνας ( ΕΘΙΑΓΕ), που ανήκει στο Υπουργείο Αγροτικής Ανάπτυξης, ως φορέας πραγματοποίησης της δειγματοληψίας και των αναλύσεων των προϊόντων καπνού που κυκλοφορούν στην ελληνική αγορά και περιγράφεται η διαδικασία και η γνωστοποίηση των αποτελεσμάτων των αναλύσεων αυτών στο Υ.Υ.Κ.Α. και στην Ευρωπαϊκή Επιτροπή.
5. Στα πλαίσια της Ευρ. Οδηγίας 37/2001/Ε.Κ. έχει συσταθεί σε ευρωπαϊκό επίπεδο Κανονιστική Επιτροπή της Ε.Ε. για τον έλεγχο των προϊόντων καπνού, της οποίας εθνικός μας εκπρόσωπος έχει ορισθεί από το Εθνικό ίδρυμα Αγροτικής ΄Ερευνας (ΕΘΙΑΓΕ). Στα πλαίσια των συνεδριάσεων της προαναφερόμενης Κανονιστικής επιτροπής εξετάζονται θέματα αναθεώρησης της Ευρ. Οδηγίας 37/2001 και ρυθμίζονται ειδικότερα θέματα σχετικά με την περιεκτικότητα των συστατικών των προϊόντων καπνού.
6. Το Υ.Υ.Κ.Α. έχει επικυρώσει στην ελληνική νομοθεσία τη Σύμβαση Πλαίσιο του Π.Ο.Υ, για τον Έλεγχο καπνού (F.C.T.C.- W.H.O, for tobacco control), με το νόμο 3420 (ΦΕΚ 298/τ.α’ / 6.12.2005) και από τις 27-04-2006 αποτελεί Συμβαλλόμενο Μέρος με σαφείς υποχρεώσεις όσον αφορά τη λήψη μέτρων προς την κατεύθυνση προστασίας της δημόσιας υγείας από τις επιπτώσεις του καπνίσματος.
7. Σχετικά με την ελκυστικότητα και τον εθισμό των συστατικών – πρόσθετων στα προϊόντα καπνού και ειδικότερα ως προς το σχέδιο των κατευθυντηρίων Οδηγών των Άρθρων 9- 10 της Σύμβασης Πλαίσιο του Π.Ο.Υ., που αφορούν στη ρύθμιση του περιεχομένου των προϊόντων καπνού και την αναφορά αυτών τις αρμόδιες εθνικές αρχές, σας επισημαίνουμε ότι ο τελικό κείμενο, όπως διαμορφώθηκε κατά την κοινή ευρωπαϊκή θέση σε επίπεδο, αλλά και όπως υιοθετήθηκε κατά την 4η συνάντηση των συμβαλλομένων Μερών του Π.Ο.Υ. που πραγματοποιήθηκε στην Ουρουγουάη 15-20/11/10, περιλαμβάνει ως απαραίτητη προϋπόθεση την επιστημονική τεκμηρίωση πριν την υιοθέτηση απαγορευτικών μέτρων- ρυθμίσεων ως προς τα συστατικά-πρόσθετα των προϊόντων καπνού και σύμφωνα με την εθνική νομοθεσία κάθε κράτους.
8. Τέλος, πρέπει να προστεθεί ότι οι προαναφερόμενες Κατευθυντήριες Οδηγίες των Άρθρων 9-10 της Σύμβασης Πλαίσιο του Π.Ο.Υ. αποτελούν κείμενο μη δεσμευτικής νομικής ισχύος.
Η ΕΡΩΤΗΣΗ
ΘΕΜΑ: Πλήγμα για τους Έλληνες παραγωγούς καπνών ανατολικού τύπου εάν υιοθετηθούν μέτρα απαγόρευσης των συστατικών στα τσιγάρα από την Ε.Ε. και τον Π.Ο.Υ.
Με αφορμή την πρόθεση του Παγκόσμιου Οργανισμού Υγείας να προτείνει την απαγόρευση των συστατικών που χρησιμοποιούνται στα τσιγάρα με παραδοσιακό χαρμάνι (τύπου blend) στο πλαίσιο των Κατευθυντήριων Γραμμών της Συνθήκης Πλαίσιο για τον Έλεγχο του Καπνού, καταθέσαμε ερώτηση, στις 7 Μαΐου 2010, προς τους κ.κ. Υπουργούς Υγείας και Κοινωνικής Αλληλεγγύης και Αγροτικής Ανάπτυξης και Τροφίμων, επισημαίνοντας τους τεράστιους κινδύνους που θα προκύψουν αφενός για τους σκληρά χειμαζόμενους 15.000 Έλληνες καπνοκαλλιεργητές – αφού για την παρασκευή τσιγάρων με αμερικανικό χαρμάνι (American Blended) χρησιμοποιούνται, κατά βάση, τα ακριβά και εξαιρετικής ποιότητας ελληνικά καπνά ανατολικού τύπου (Μπασμάς, Κατερίνη, Ελασσόνα, Καμπά-Κουλάκ) – αφετέρου για τη βιομηχανία και το λιανεμπόριο καπνικών προϊόντων στην Ελλάδα, αν τελικώς υιοθετηθούν οι προτάσεις αυτές στη Διάσκεψη των Μερών του Π.Ο.Υ. που θα πραγματοποιηθεί στην Ουρουγουάη στις 15 – 20 Νοεμβρίου 2010.
Οι ανησυχίες μας αυτές επιτείνονται από τη διαφαινόμενη πρόθεση της Ευρωπαϊκής Επιτροπής να προτείνει την απαγόρευση συστατικών στην υπό αναθεώρηση Οδηγία για τα Προϊόντα Καπνού (2001/37/ΕΚ), όπως αυτό διατυπώνεται σε ερωτηματολόγιο που έχει αναρτηθεί σε ιστότοπο της Ε.Ε. για δημόσια διαβούλευση.
Έχοντας δε υπόψη μας ότι όλα τα τσιγάρα είναι βλαπτικά στην υγεία, είτε περιέχουν συστατικά (τύπου blend) είτε όχι (τύπου Virginia) και δεδομένου ότι τα τσιγάρα τύπου blend αντιστοιχούν στο 91% της συνολικής αγοράς τσιγάρων στην Ελλάδα, θεωρούμε ότι τέτοιου είδους ρυθμίσεις συνιστούν δογματισμό γιατί δεν εδράζονται σε επιστημονικά δεδομένα, οδηγώντας σε ευθεία παραβίαση της αρχής της αναλογικότητας, αφού δεν προστατεύεται η δημόσια υγεία, ενώ ευνοούνται οι παραγωγοί προϊόντων καπνού τύπου Virginia εις βάρος των παραγωγών προϊόντων καπνού τύπου blend (στους οποίους περιλαμβάνονται οι καπνοκαλλιεργητές της χώρας μας).
Το γεγονός αυτό έχει προκαλέσει την οξεία αντίδραση των καλλιεργητών καπνών ανατολικού τύπου και μπέρλεϊ ανά τον κόσμο, συγκεντρώνοντας υπογραφές σε ψήφισμα της Παγκόσμιας Ένωσης Καπνοκαλλιεργητών καταγγέλλοντας την πρόθεση του Π.Ο.Υ. να απαγορεύσει τη χρήση συστατικών στα προϊόντα καπνού.
Επειδή δε επίκειται η Διάσκεψη των Μερών του Π.Ο.Υ. στις 15 – 20 Νοεμβρίου 2010 και η αναθεώρηση της Ευρωπαϊκής Οδηγίας για τα Προϊόντα Καπνού, όπου η Ελληνική Κυβέρνηση, δια των αρμοδίων Υπουργείων, θα κληθεί να λάβει θέση.
Επειδή η Επιστημονική Επιτροπή της Ευρωπαϊκής Ένωσης για τους Αναδυόμενους και Πρόσφατα Ταυτοποιημένους Κινδύνους (Scientific Committee on Emerging and Newly Identified Health Risks) δημοσίευσε πρόσφατα τα ευρήματα μελέτης που της ανατέθηκε από την Ευρωπαϊκή Επιτροπή, σύμφωνα με τα οποία δεν υπάρχει καμιά απόδειξη ότι τα συστατικά αυξάνουν την εθιστικότητα των προϊόντων καπνού, καθώς και ότι δεν μπορεί να εξαχθεί σαφές συμπέρασμα ως προς τον ρόλο που παίζουν τα συστατικά στο να καταστήσουν ελκυστικά τα προϊόντα καπνού.
ΕΡΩΤΑΤΑΙ
Ο κ. Υπουργός Υγείας, Διατροφής & Άθλησης
Θα αντιταχθούν τα αρμόδια Υπουργεία στην απαγόρευση των συστατικών στα τσιγάρα τόσο στο πλαίσιο του Π.Ο.Υ. όσο και στο πλαίσιο της Ε.Ε., δεδομένου ότι αυτού του είδους οι απαγορεύσεις δεν βασίζονται σε επιστημονικά δεδομένα ούτε προάγουν τη δημόσια υγεία, αλλά, αντίθετα, πλήττουν τα συμφέροντα και το μέλλον των ήδη βαρέως δοκιμαζόμενων 15.000 Ελλήνων καπνοκαλλιεργητών και των 40.000 και πλέον επίσης πληττομένων λιανοπωλητών καπνικών προϊόντων;
Θα ζητήσουν ρητώς από την Ε.Ε. και τον Π.Ο.Υ. να διαγραφεί κάθε αναφορά στις κατευθυντήριες γραμμές της Συνθήκης Πλαίσιο για τον Έλεγχο του Καπνού που να απαγορεύει τη χρήση συστατικών/πρόσθετων στα προϊόντα καπνού με βάση την υποκειμενική έννοια της ελκυστικότητας, εάν δεν υπάρχει επιστημονική τεκμηρίωση;
Θα ζητήσει από την Ε.Ε. και τον Π.Ο.Υ. να γίνουν σεβαστές οι αρχές της αναλογικότητας και της ίσης μεταχείρισης, δεδομένου ότι, αν υιοθετηθεί η απαγόρευση των συστατικών στα προϊόντα καπνού, θα πληγούν αδικαιολόγητα και ανεπανόρθωτα οι Έλληνες παραγωγοί καπνών ανατολικού τύπου και οι εξαγωγές τους, ενώ παράλληλα θα ευνοηθούν οι παραγωγοί καπνών τύπου Virginia και οι παρασκευαστές προϊόντων καπνού Virginia.
