Πέμπτη 10 Μαρτίου 2011

«Τουρισμός και κρίση» από τον καθηγητή του ΑΠΘ Αδάμο Ευαγγέλου


Η οικονομική δυσπραγία σε συνδυασμό με τις υφιστάμενες αβεβαιότητες, η ακραία αστάθεια των αγορών και η μείωση της εμπιστοσύνης των καταναλωτών αναμένεται να επηρεάσουν τη ζήτηση για τον τουρισμό. Προκειμένου να συγκρατηθεί στα χαμηλότερα δυνατά επίπεδα η πτώση που αναμένεται, τη νέα περίοδο στον Ελληνικό τουρισμό, εξαιτίας της διεθνούς χρηματοοικονομικής κρίσης, οι επιχειρήσεις θα πρέπει να προσαρμόσουν τη στρατηγική τους στις νέες συνθήκες και να προσεγγίσουν τον καταναλωτή, με νέους όρους. Και αυτό γιατί το περιβάλλον έχει αλλάξει, με αποτέλεσμα να έχουμε έναν νέο καταναλωτή με διαφοροποιημένα κριτήρια. Η καταναλωτική ψυχολογία στην ύφεση αλλάζει. Άρα η προβολή του τουριστικού προϊόντος πρέπει να προβληθεί με έναν τρόπο προσαρμοσμένο στα νέα δεδομένα. Η γνώση που παρέχεται μέσω της διαφήμισης, στις αγορές, θα πρέπει να είναι πιο λειτουργική, πιο εφαρμόσιμη και να τονίζει το όφελος του καταναλωτή, επειδή ο καταναλωτής σε περίοδο ύφεσης δεν λειτουργεί τόσο με το συναίσθημα, αλλά με τη λογική.
Σήμερα όπως έχουν διαμορφωθεί τα πράγματα, όλοι βιώνουμε ένα μέρος πραγματικής ύφεσης το οποίο όμως είναι επικοινωνιακά φορτισμένο, επηρεάζοντας τον καταναλωτή, ο οποίος επαναταξινομεί τις προτεραιότητές του και πάνω σε μια λογική βάση κάνει τις επιλογές του. Αυτό σημαίνει ότι οι μέχρι σήμερα επιτυχημένες συνταγές στην επικοινωνία είναι ανάγκη να επαναξιολογηθούν από τις τουριστικές επιχειρήσεις, με νέες στρατηγικές σχεδιασμού. Σήμερα ο ρόλος της επικοινωνίας γίνεται κρισιμότερος απ’ ότι στο παρελθόν. Χρειάζεται διαφορετική προσέγγιση από τον τουριστικό κλάδο, ο οποίος οφείλει να επανελέγξει τη στρατηγική του, επιλέγοντας νέα μηνύματα και μέσα από την έρευνα να αντιληφθεί ποιες είναι οι ανάγκες των αγορών και να ανταποκριθεί σ’ αυτές με έναν καινούργιο τρόπο.
Σ’ αυτή τη νέα απαίτηση ο ερασιτεχνισμός όχι μόνο δεν έχει θέση, αλλά γίνεται και επικίνδυνος για την πραγματική ανάκαμψη. Αντίθετα επιβάλλεται η επιστημονική προσέγγιση των αγορών και των τμημάτων της, στα οποία πρέπει να διεισδύσει η τουριστική επιχειρηματικότητα, ή να βελτιώσει τη διείσδυσή της ή να προσδιορίσει τις δυνατότητες βελτίωσης των θέσεών της στην αγορά.
Συνεπώς η στρατηγική των επιχειρήσεων τουρισμού, επιβάλλεται να επικεντρωθεί στην διαφοροποίηση όλων των κινήσεων και ενεργειών, σε σχέση με τις  υπόλοιπες Ευρωπαϊκές αγορές του κλάδου, δημιουργώντας ανταγωνιστικό πλεονέκτημα στο ελληνικό τουριστικό προϊόν. Επίσης αποτελεσματική είναι και η στρατηγική η οποία στηρίζεται σε ανάλογους τρόπους προβολής του προϊόντος στις ομάδες πελατών, όπως π.χ. η εστίαση σε ένα μοναδικό χαρακτηριστικό το οποίο προβάλλεται με ένταση και ποικιλία.
Μ’ αυτόν τον τρόπο δίνεται η δυνατότητα, να διαφοροποιηθεί το Ελληνικό τουριστικό προϊόν, με τον εμπλουτισμό του, δηλαδή προσθέτοντας στο τουριστικό προϊόν οφέλη που εκτιμώνται από τους καταναλωτές και δεν είναι εύκολο να βρεθούν στις ανταγωνίστριες χώρες.
Κλειδί της επιτυχίας για το ελληνικό προορισμό θεωρείται η εδραίωση της λογικής ότι διαθέτουμε ένα μοναδικό προϊόν. Η φήμη της ελληνικής φιλοξενίας, το  κλίμα, τα φυσικά και πολιτιστικά αξιοθέατα, συνιστούν συγκριτικά πλεονεκτήματα στην περιοχή της Μεσογείου. Ωστόσο θα πρέπει να είναι εντατική η πολιτική των ενεργειών προκειμένου να αποδεικνύεται, συνεχώς, ότι διαθέτουμε ένα διαφοροποιημένο προϊόν σε σχέση πάντα με τους άλλους Ευρωπαϊκούς προορισμούς.
Χρειάζεται συνεχής και αδιάλειπτη προσπάθεια για να κρατηθεί ένας προορισμός, διότι η ζήτηση για τον προορισμό γίνεται πάντα με βάση την άριστη ενημέρωση, στην οποία πρέπει να τονίζεται η μοναδικότητα και η ποιότητα, που προσφέρονται στους επισκέπτες. Άρα απαιτείται μεγαλύτερη προσπάθεια και δουλειά από όλους τους φορείς που εμπλέκονται για την επικράτηση του Ελληνικού τουριστικού προϊόντος στην Ευρώπη.
Τέλος, όλοι όσοι ασχολούνται με το τουριστικό προϊόν οφείλουν να γνωρίζουν ότι η μοναδικότητα, η ποιότητα και η εξυπηρέτηση πελατών είναι ένα σύστημα οργανωμένο. Χρειάζεται ο πελάτης τουρίστας να αισθάνεται ότι βρίσκεται στο κέντρο αυτού του συστήματος παροχής υπηρεσιών και ότι αυτό το σύστημα υπάρχει και λειτουργεί γι’ αυτόν. Οι ανάγκες και οι επιθυμίες του να φαίνονται ότι κινούν το σύστημα, το οποίο άλλωστε, γι’ αυτό το σκοπό συγκροτήθηκε.
Από τα προηγούμενα συνάγεται ότι ένα μέρος της στρατηγικής που αποβλέπει στην αντιμετώπιση της ύφεσης, αφορά τον τρόπο προσέγγισης του καταναλωτή τουριστικού προϊόντος. Έτσι, επιβάλλεται η τουριστική επιχειρηματικότητα να αναθεωρήσει τις στρατηγικές της, να λάβει υπόψη τα σύγχρονα δεδομένα και να προσαρμόσει τις ενέργειες προσέλκυσης επισκεπτών στις νέες ανάγκες.