Η ομιλία του κυρίου Μάνου στα πλαίσια της εκδήλωσης για τα 100 χρόνια από το θάνατο του Παπαδιαμάντη ήταν πράγματι επίκαιρη όσο ποτέ. Ο ομιλητής μεταξύ άλλων τόνισε το σπάνιο ήθος του συγγραφέα, το ελεύθερο του χαρακτήρα του, την ζωντανή του πίστη και προσήλωση στην ελληνορθόδοξη παράδοση, την στάση του απέναντι στην πολιτική. Το 1896, λίγο πριν την τέλεση των πρώτων Ολυμπιακών αγώνων ο Παπαδιαμάντης είχε γράψει: «Ημύνθησαν περί πάτρης οι άστοργοι πολιτικοί, οι εκ περιτροπής μητρυιοί του ταλαιπώρου ωρφανισμένου Γένους, του ‘’στειρεύοντος πριν, και ητεκνωμένου δεινώς σήμερον;’’. Άμυνα περί πάτρης δεν είναι αι σπασμωδικαί, κακομελέτητοι και κακοσύντακτοι επιστρατείαι, ουδέ τα σκωριασμένης επιδεικτικότητος θωρηκτά. Άμυνα περί πάτρης θα ήτο η ευσυνείδητος λειτουργία των θεσμών, η εθνική αγωγή, η χρηστή διοίκησις, η καταπολέμησις του ξένου υλισμού και του πιθηκισμού, του διαφθείραντος το φρόνημα και εκφυλίσαντος σήμερον το έθνος, και η πρόληψις της χρεωκοπίας. Τις ημύνθη περί πάτρης; Και τι πταίει η γλαυξ, η θρηνούσα επί των ερειπίων; Πταίουν οι πλάσαντες τα ερείπια. Και τα ερείπια τα έπλασαν οι ανίκανοι κυβερνήται της Ελλάδος».
Και αυτά τα λέει ο πολιτικότατος Παπαδιαμάντης την ώρα που η Ελλάδα ζούσε το πολιτικό μεθύσι που προσέφεραν οι Ολυμπιακοί αγώνες. Ένα χρόνο μετά ήλθε η επονείδιστη ήττα του 1897. Ο Παπαδιαμάντης, η γλαυξ που θρηνούσε επί των ερειπίων, είχε δικαιωθεί. Αλλά πόσοι από μας ακούμε τις γλαύκες της τότε και της παρούσης εποχής; Είπε στο λόγο του ο κύριος Μάνος…
Χ.Τ.