«Στις δύσκολες στιγμές που βιώνουμε, ο πολιτισμός μάς κρατά ζωντανούς»
* ΕΔΩ ΣΤΗΝ ΠΙΕΡΙΑ ΜΑΣ, ΕΙΜΑΣΤΕ ΕΥΝΟΗΜΕΝΟΙ ΑΠΟ ΑΠΟΨΗ ΠΟΛΙΤΙΣΤΙΚΗΣ ΚΛΗΡΟΝΟΜΙΑΣ – ΣΤΟΧΟΣ ΜΑΣ, ΝΑ ΤΗ ΔΙΑΦΥΛΑΞΟΥΜΕ.
* ΕΠΑΓΓΕΛΜΑ ΤΟΥ ΜΕΛΛΟΝΤΟΣ Ο ΦΥΛΑΚΑΣ ΑΡΧΑΙΟΛΟΓΙΚΩΝ ΧΩΡΩΝ, ΔΙΟΤΙ ΛΕΙΤΟΥΡΓΕΙ ΩΣ ΑΣΠΙΔΑ ΠΡΟΣΤΑΣΙΑΣ ΤΟΥ ΠΟΛΙΤΙΣΜΟΥ ΜΑΣ.
«Ο πολιτισμός είναι αυτός που μας κρατά και θα συνεχίσει να μας κρατά ζωντανούς στις δύσκολες στιγμές που βιώνουμε. Μάλιστα, εδώ στον τόπο μας, στην Πιερία μας, είμαστε και ευνοημένοι αλλά και ευλογημένοι από άποψη πολιτιστικής κληρονομιάς, αφού διαθέτουμε έναν μεγάλο πλούτο αρχαιολογικών χώρων αλλά και πλούτο ευρημάτων (Αρχαίο Δίον, Κάστρο του Πλαταμώνα, Λείβηθρα κλπ).
Το μόνο που οφείλουμε να κάνουμε είναι να συμβάλλουμε πάντοτε από κοινού για τη συνεχή επίτευξη ενός στόχου, που δεν είναι άλλος από τη διατήρηση αυτής της κληρονομιάς», ανέφερε μεταξύ άλλων η δημοτική σύμβουλος δήμου Δίου-Ολύμπου Μαρία Ζέρβα σε εισήγηση που πραγματοποίησε κατά τη διάρκεια ημερίδας του ΙΕΚ Κατερίνης.
Η ημερίδα αυτή είχε ως κεντρικό θέμα την ανάδειξη και φύλαξη αρχαιολογικών χώρων και έγινε στο αμφιθέατρο του 2ου λυκείου Κατερίνης, την Τετάρτη 8/6/2011.
Η εισήγηση της κ. Ζέρβα αφορούσε τους κανόνες δεοντολογίας και τους κώδικες επικοινωνίας κατά τη φύλαξη και ανάδειξη αρχαιολογικών χώρων καθώς και τη συμβίωση παλαιότερων αρχαιοφυλάκων που διαθέτουν μόνο εμπειρία, με νέους αρχαιοφύλακες που πλέον διαθέτουν και έναν σημαντικό πλούτο γνώσεων.
Η ΕΙΣΗΓΗΣΗ
Ολόκληρη η εισήγησή της έχει ως εξής: «Ένα από τα επαγγέλματα του μέλλοντος στις μέρες μας, περίοδος όπου υπάρχει έντονη κρίση αξιών , είναι ο φύλακας αρχαιολογικών χώρων και μουσείων, ακριβώς γιατί λειτουργεί ως ασπίδα προστασίας του πολιτισμού. Παλιότερα, το επάγγελμα του φύλακα έρχονταν σε πέρας μόνο χάρη στην εμπειρία, ενώ σήμερα οι νέοι φύλακες έρχονται να προσθέσουν τη γνώση δίπλα στην εμπειρία.
Οι φύλακες των αρχαιολογικών χώρων είναι αυτοί οι άνθρωποι αυτοί που φυλάττουν, όπως μας δείχνει και η προέλευση της λέξης, την πολιτιστική κληρονομιά.
Σήμερα οι φύλακες αποκτούν γνώση μέσα από την φοίτησή τους σε σχολές με αυτή την ειδικότητα καθώς μαθαίνουν για τη συντήρηση, μεταφορά αρχαίων έργων ή έργων τέχνης, ενώ παράλληλα παρακολουθούν εργαστήρια για να εφαρμόσουν τη γνώση διαμέσου της πρακτικής.
Ο ρόλος του φύλακα είναι διπλός, διότι αφενός καλείται να εξυπηρετήσει τους επισκέπτες και αφετέρου είναι αυτός που θα κληθεί να αντιμετωπίσει έκτακτα περιστατικά.
Οι συνθήκες κάτω από τις οποίες εργάζεται ο ίδιος είναι συνήθως ευχάριστες, όταν βρίσκεται κυρίως σε μουσείο, ενώ όταν καλείται να εργαστεί σε ανοιχτούς αρχαιολογικούς χώρους, τότε μπορεί να αντιμετωπίσει αντίξοες καιρικές συνθήκες.
Άρα τα βασικά προνόμια του φύλακα, συγκεντρωτικά, είναι πάνω από όλα η αγάπη για τον αρχαιολογικό χώρο και η φροντίδα του γι αυτόν, καθώς κρίνεται πολύ σημαντικό να αποκτά την αίσθηση καθήκοντος δεδομένου ότι διατηρεί και μεταφέρει τον πολιτισμό με τον καλύτερο δυνατό τρόπο.
Δύο πολύ σημαντικοί παράμετροι που θα πρέπει να λαμβάνονται υπόψη, καθώς είναι μείζονος σημασίας, είναι οι κανόνες δεοντολογίας και οι κώδικες επικοινωνίας.
Ο απλός επισκέπτης ενός αρχαιολογικού χώρου ή μουσείου βλέπει τον φύλακα ως μια θέση κλειδί, γιατί ουσιαστικά στόχος του φύλακα είναι να προάγει τη δημόσια εικόνα του χώρου. Εδώ θα πρέπει να σταθούμε λίγο για να κατανοήσουμε τους κανόνες συμπεριφοράς. Θα πρέπει να προστατέψουμε τον αρχαιολογικό χώρο διακριτικά και με ευγένεια.
Θεωρείται ξεπερασμένο, επί παραδείγματι, να φωνάζουμε στους επισκέπτες «απαγορεύεται να αγγίζετε», ενώ αντιθέτως θα μπορούσε να λεχθεί η φράση «ευχαριστώ που δεν αγγίζετε».
Όταν κάποιος φύλακας ερωτηθεί για κάποια πληροφορία, θα πρέπει να είναι πρόθυμος να απαντήσει ή ακόμα και αν δεν γνωρίζει, θα πρέπει να παραπέμψει τον επισκέπτη σε κάποιον αρμόδιο.
Ένας φύλακας αποτελεί το «α» και το «ω» για τον αρχαιολογικό χώρο και για τους επισκέπτες, γι αυτό και οι φύλακες πρέπει να είναι επιμελείς, καθαροί, να φορούν τις ειδικές διαμορφωμένες στολές και να φέρουν, τέλος, το καρτελάκι όπου θα αναγράφεται το ονοματεπώνυμο και η ειδικότητά τους.
Ακόμα, θα πρέπει να είναι σε θέση να προσφέρουν τις πρώτες βοήθειες στους επισκέπτες ή ακόμα και στο ίδιο το φυσικό περιβάλλον, σε περίπτωση εκτάκτων περιστατικών, όπως μια πυρκαγιά.
Τέλος, μέσα στις αρμοδιότητές τους είναι όταν έχουν να αντιμετωπίσουν ακραία φαινόμενα συμπεριφοράς, όπως κλοπές, βανδαλισμοί κλπ, να παραδώσουν τους δράστες στις αστυνομικές αρχές, εφαρμόζοντας την αρχαιολογική νομοθεσία.
Μόνο έτσι ένας αρχαιολογικός χώρος μπορεί να είναι ασφαλής και αναλλοίωτος μέσα στο χρόνο.
Ένα ακόμη θέμα που απασχολεί σήμερα τους νέους φύλακες αρχαιολογικών χώρων και μουσείων είναι οι σχέσεις με τους ήδη υπάρχοντες φύλακες και την εξέλιξη της σχέσης τους.
Παλαιότερα δεν γνωρίζαμε τι ακριβώς είναι το επάγγελμα του φύλακα. Σήμερα όμως γνωρίζουμε πως οι φύλακες επιτελούν έργο και μάλιστα μεγάλης ευθύνης. Οι παλαιότεροι φύλακες δεν κατέχουν γνώση αλλά όμως κατέχουν την εμπειρία.
Υπάρχουν πολλοί κακοπροαίρετοι που τους υποτιμούν όταν δεν ξέρουν να μας δώσουν όλες τις πληροφορίες που ζητάμε. Ωστόσο, είναι εκείνοι οι άνθρωποι που διαφύλαξαν το παρελθόν μας για να έχουμε εμείς παρόν και μέλλον.
Από την άλλη πλευρά, υπάρχουν και οι νέοι φύλακες, οι οποίοι είναι επιφορτισμένοι με τη γνώση και καλούνται να διατηρήσουν και αυτοί την πολιτιστική κληρονομιά. Έτσι, καμιά φορά αισθάνονται ότι διαφέρουν πολύ οι παλαιότεροι φύλακες από τους νέους αλλά στην ουσία αποτελούν αναπόσπαστο κομμάτι. Η επιτυχία της διατήρησης της πολιτιστικής μας κληρονομιάς είναι η γνώση και η εμπειρία.
Οι προοπτικές του επαγγέλματος είναι πολλές αλλά όχι άμεσα πραγματοποιήσιμες. Δεν υπάρχουν θέσεις εργασίας, αλλά αντιθέτως πολλά κενά που πολλές φορές εγκυμονούν κινδύνους.
Ο πολιτισμός είναι αυτός μας κρατά και θα συνεχίσει να μας κρατά ζωντανούς στις δύσκολες στιγμές που βιώνουμε. Άρα, θα πρέπει και το ίδιο το κράτος να μεριμνήσει για να μπορεί να έχει παρόν και μέλλον και αυτό μπορεί να επιτευχθεί μόνο εάν δώσει ευκαιρίες σε νέους ανθρώπους να αποδείξουν πόσο ικανοί μπορεί να γίνουν και πόσο σημαντική προσφορά και έργο μπορούν να επιτελούν.
Τέλος, εδώ στον τόπο μας, στην Πιερία μας, είμαστε και ευνοημένοι αλλά και ευλογημένοι από άποψη πολιτιστικής κληρονομιάς, αφού διαθέτουμε έναν μεγάλο πλούτο αρχαιολογικών χώρων αλλά και πλούτο ευρημάτων (Αρχαίο Δίον, Κάστρο του Πλαταμώνα, Λείβηθρα κλπ). Το μόνο που οφείλουμε να κάνουμε είναι να συμβάλλουμε πάντοτε από κοινού για τη συνεχή επίτευξη ενός στόχου, που δεν είναι άλλος από τη διατήρηση αυτής της κληρονομιάς».
* ΕΠΑΓΓΕΛΜΑ ΤΟΥ ΜΕΛΛΟΝΤΟΣ Ο ΦΥΛΑΚΑΣ ΑΡΧΑΙΟΛΟΓΙΚΩΝ ΧΩΡΩΝ, ΔΙΟΤΙ ΛΕΙΤΟΥΡΓΕΙ ΩΣ ΑΣΠΙΔΑ ΠΡΟΣΤΑΣΙΑΣ ΤΟΥ ΠΟΛΙΤΙΣΜΟΥ ΜΑΣ.
«Ο πολιτισμός είναι αυτός που μας κρατά και θα συνεχίσει να μας κρατά ζωντανούς στις δύσκολες στιγμές που βιώνουμε. Μάλιστα, εδώ στον τόπο μας, στην Πιερία μας, είμαστε και ευνοημένοι αλλά και ευλογημένοι από άποψη πολιτιστικής κληρονομιάς, αφού διαθέτουμε έναν μεγάλο πλούτο αρχαιολογικών χώρων αλλά και πλούτο ευρημάτων (Αρχαίο Δίον, Κάστρο του Πλαταμώνα, Λείβηθρα κλπ).
Το μόνο που οφείλουμε να κάνουμε είναι να συμβάλλουμε πάντοτε από κοινού για τη συνεχή επίτευξη ενός στόχου, που δεν είναι άλλος από τη διατήρηση αυτής της κληρονομιάς», ανέφερε μεταξύ άλλων η δημοτική σύμβουλος δήμου Δίου-Ολύμπου Μαρία Ζέρβα σε εισήγηση που πραγματοποίησε κατά τη διάρκεια ημερίδας του ΙΕΚ Κατερίνης.
Η ημερίδα αυτή είχε ως κεντρικό θέμα την ανάδειξη και φύλαξη αρχαιολογικών χώρων και έγινε στο αμφιθέατρο του 2ου λυκείου Κατερίνης, την Τετάρτη 8/6/2011.
Η εισήγηση της κ. Ζέρβα αφορούσε τους κανόνες δεοντολογίας και τους κώδικες επικοινωνίας κατά τη φύλαξη και ανάδειξη αρχαιολογικών χώρων καθώς και τη συμβίωση παλαιότερων αρχαιοφυλάκων που διαθέτουν μόνο εμπειρία, με νέους αρχαιοφύλακες που πλέον διαθέτουν και έναν σημαντικό πλούτο γνώσεων.
Η ΕΙΣΗΓΗΣΗ
Ολόκληρη η εισήγησή της έχει ως εξής: «Ένα από τα επαγγέλματα του μέλλοντος στις μέρες μας, περίοδος όπου υπάρχει έντονη κρίση αξιών , είναι ο φύλακας αρχαιολογικών χώρων και μουσείων, ακριβώς γιατί λειτουργεί ως ασπίδα προστασίας του πολιτισμού. Παλιότερα, το επάγγελμα του φύλακα έρχονταν σε πέρας μόνο χάρη στην εμπειρία, ενώ σήμερα οι νέοι φύλακες έρχονται να προσθέσουν τη γνώση δίπλα στην εμπειρία.
Οι φύλακες των αρχαιολογικών χώρων είναι αυτοί οι άνθρωποι αυτοί που φυλάττουν, όπως μας δείχνει και η προέλευση της λέξης, την πολιτιστική κληρονομιά.
Σήμερα οι φύλακες αποκτούν γνώση μέσα από την φοίτησή τους σε σχολές με αυτή την ειδικότητα καθώς μαθαίνουν για τη συντήρηση, μεταφορά αρχαίων έργων ή έργων τέχνης, ενώ παράλληλα παρακολουθούν εργαστήρια για να εφαρμόσουν τη γνώση διαμέσου της πρακτικής.
Ο ρόλος του φύλακα είναι διπλός, διότι αφενός καλείται να εξυπηρετήσει τους επισκέπτες και αφετέρου είναι αυτός που θα κληθεί να αντιμετωπίσει έκτακτα περιστατικά.
Οι συνθήκες κάτω από τις οποίες εργάζεται ο ίδιος είναι συνήθως ευχάριστες, όταν βρίσκεται κυρίως σε μουσείο, ενώ όταν καλείται να εργαστεί σε ανοιχτούς αρχαιολογικούς χώρους, τότε μπορεί να αντιμετωπίσει αντίξοες καιρικές συνθήκες.
Άρα τα βασικά προνόμια του φύλακα, συγκεντρωτικά, είναι πάνω από όλα η αγάπη για τον αρχαιολογικό χώρο και η φροντίδα του γι αυτόν, καθώς κρίνεται πολύ σημαντικό να αποκτά την αίσθηση καθήκοντος δεδομένου ότι διατηρεί και μεταφέρει τον πολιτισμό με τον καλύτερο δυνατό τρόπο.
Δύο πολύ σημαντικοί παράμετροι που θα πρέπει να λαμβάνονται υπόψη, καθώς είναι μείζονος σημασίας, είναι οι κανόνες δεοντολογίας και οι κώδικες επικοινωνίας.
Ο απλός επισκέπτης ενός αρχαιολογικού χώρου ή μουσείου βλέπει τον φύλακα ως μια θέση κλειδί, γιατί ουσιαστικά στόχος του φύλακα είναι να προάγει τη δημόσια εικόνα του χώρου. Εδώ θα πρέπει να σταθούμε λίγο για να κατανοήσουμε τους κανόνες συμπεριφοράς. Θα πρέπει να προστατέψουμε τον αρχαιολογικό χώρο διακριτικά και με ευγένεια.
Θεωρείται ξεπερασμένο, επί παραδείγματι, να φωνάζουμε στους επισκέπτες «απαγορεύεται να αγγίζετε», ενώ αντιθέτως θα μπορούσε να λεχθεί η φράση «ευχαριστώ που δεν αγγίζετε».
Όταν κάποιος φύλακας ερωτηθεί για κάποια πληροφορία, θα πρέπει να είναι πρόθυμος να απαντήσει ή ακόμα και αν δεν γνωρίζει, θα πρέπει να παραπέμψει τον επισκέπτη σε κάποιον αρμόδιο.
Ένας φύλακας αποτελεί το «α» και το «ω» για τον αρχαιολογικό χώρο και για τους επισκέπτες, γι αυτό και οι φύλακες πρέπει να είναι επιμελείς, καθαροί, να φορούν τις ειδικές διαμορφωμένες στολές και να φέρουν, τέλος, το καρτελάκι όπου θα αναγράφεται το ονοματεπώνυμο και η ειδικότητά τους.
Ακόμα, θα πρέπει να είναι σε θέση να προσφέρουν τις πρώτες βοήθειες στους επισκέπτες ή ακόμα και στο ίδιο το φυσικό περιβάλλον, σε περίπτωση εκτάκτων περιστατικών, όπως μια πυρκαγιά.
Τέλος, μέσα στις αρμοδιότητές τους είναι όταν έχουν να αντιμετωπίσουν ακραία φαινόμενα συμπεριφοράς, όπως κλοπές, βανδαλισμοί κλπ, να παραδώσουν τους δράστες στις αστυνομικές αρχές, εφαρμόζοντας την αρχαιολογική νομοθεσία.
Μόνο έτσι ένας αρχαιολογικός χώρος μπορεί να είναι ασφαλής και αναλλοίωτος μέσα στο χρόνο.
Ένα ακόμη θέμα που απασχολεί σήμερα τους νέους φύλακες αρχαιολογικών χώρων και μουσείων είναι οι σχέσεις με τους ήδη υπάρχοντες φύλακες και την εξέλιξη της σχέσης τους.
Παλαιότερα δεν γνωρίζαμε τι ακριβώς είναι το επάγγελμα του φύλακα. Σήμερα όμως γνωρίζουμε πως οι φύλακες επιτελούν έργο και μάλιστα μεγάλης ευθύνης. Οι παλαιότεροι φύλακες δεν κατέχουν γνώση αλλά όμως κατέχουν την εμπειρία.
Υπάρχουν πολλοί κακοπροαίρετοι που τους υποτιμούν όταν δεν ξέρουν να μας δώσουν όλες τις πληροφορίες που ζητάμε. Ωστόσο, είναι εκείνοι οι άνθρωποι που διαφύλαξαν το παρελθόν μας για να έχουμε εμείς παρόν και μέλλον.
Από την άλλη πλευρά, υπάρχουν και οι νέοι φύλακες, οι οποίοι είναι επιφορτισμένοι με τη γνώση και καλούνται να διατηρήσουν και αυτοί την πολιτιστική κληρονομιά. Έτσι, καμιά φορά αισθάνονται ότι διαφέρουν πολύ οι παλαιότεροι φύλακες από τους νέους αλλά στην ουσία αποτελούν αναπόσπαστο κομμάτι. Η επιτυχία της διατήρησης της πολιτιστικής μας κληρονομιάς είναι η γνώση και η εμπειρία.
Οι προοπτικές του επαγγέλματος είναι πολλές αλλά όχι άμεσα πραγματοποιήσιμες. Δεν υπάρχουν θέσεις εργασίας, αλλά αντιθέτως πολλά κενά που πολλές φορές εγκυμονούν κινδύνους.
Ο πολιτισμός είναι αυτός μας κρατά και θα συνεχίσει να μας κρατά ζωντανούς στις δύσκολες στιγμές που βιώνουμε. Άρα, θα πρέπει και το ίδιο το κράτος να μεριμνήσει για να μπορεί να έχει παρόν και μέλλον και αυτό μπορεί να επιτευχθεί μόνο εάν δώσει ευκαιρίες σε νέους ανθρώπους να αποδείξουν πόσο ικανοί μπορεί να γίνουν και πόσο σημαντική προσφορά και έργο μπορούν να επιτελούν.
Τέλος, εδώ στον τόπο μας, στην Πιερία μας, είμαστε και ευνοημένοι αλλά και ευλογημένοι από άποψη πολιτιστικής κληρονομιάς, αφού διαθέτουμε έναν μεγάλο πλούτο αρχαιολογικών χώρων αλλά και πλούτο ευρημάτων (Αρχαίο Δίον, Κάστρο του Πλαταμώνα, Λείβηθρα κλπ). Το μόνο που οφείλουμε να κάνουμε είναι να συμβάλλουμε πάντοτε από κοινού για τη συνεχή επίτευξη ενός στόχου, που δεν είναι άλλος από τη διατήρηση αυτής της κληρονομιάς».
