Βάσεις 2011: Βουτιά από 150 έως 1.300 μόρια

Η σημαντική μείωση του αριθμού των φετινών αριστούχων (18-20) σε συνδυασμό με την κατάργηση των μετεγγραφών και την ένταση της οικονομικής κρίσης που εκτός των άλλων πριμοδοτεί και τη μείωση των προσδοκιών των υποψηφίων «χρωματίζουν» φέτος την κίνηση των βάσεων εισαγωγής στα ανώτατα εκπαιδευτικά ιδρύματα. Η αναμενόμενη πτώση των βάσεων η οποία, για την πλειονότητα των τμημάτων ΑΕΙ-ΤΕΙ θα αρχίζει από τα 150 μόρια και θα φτάνει τα 1.300 συνοδεύεται και από εκπλήξεις που αναμένεται να εκδηλωθούν σε μια ορατή ομάδα σχολών, διασκορπισμένη σε όλα τα Επιστημονικά Πεδία, η οποία για διάφορους λόγους θα ανεβάσει το «κασέ» των βάσεων εισαγωγής τους.

Η φετινή μείωση των αριστούχων (6.178 έναντι 10.571 πέρσι και 10.688 πρόπερσι) ανοίγει τον δρόμο για σημαντική πτώση των βάσεων των υψηλόβαθμων σχολών όλων των Επιστημονικών Πεδίων. Είναι χαρακτηριστικό ότι οι αριστούχοι της Θεωρητικής Κατεύθυνσης είναι φέτος 1.009 λιγότεροι από πέρσι, οι αριστούχοι της Θετικής Κατεύθυνσης είναι 1.630 λιγότεροι, ενώ οι αριστούχοι της Τεχνολογικής Κατεύθυνσης 2 είναι φέτος 1.683 λιγότεροι. Ως εκ τούτου δεν χωράει αμφιβολία ότι τα υψηλόβαθμα ιατρικά, οδοντιατρικά, φαρμακευτικά, πολυτεχνικά (Μηχανικών Η/Υ, Πολιτικών Μηχανικών, Μηχανολόγων Μηχανικών κ.λπ.), νομικά, παιδαγωγικά και οικονομικά τμήματα, τόσο των δύο μεγάλων αστικών κέντρων όσο και της περιφέρειας, θα χαμηλώσουν σημαντικά τις βάσεις εισαγωγής τους. Η «καραμπόλα» θα συμπαρασύρει στην πτώση και τις βάσεις σχολών με μεσαία και χαμηλή βαθμολογία, εκτός από εκείνες που έχουν σημαντική μείωση θέσεων εισακτέων φέτος.

Ωστόσο στη γενική εικόνα της πτώσης θα υπάρχουν νησίδες ανόδου κυρίως στα κεντρικά τμήματα (Αθήνα, Θεσσαλονίκη) με μεσαίες, χαμηλές έως και πολύ χαμηλές βαθμολογικά βάσεις εισαγωγής κυρίως του 1ου και 3ου Επιστημονικού Πεδίου. Είναι φανερό ότι βάσεις σαν τις περσινές που άρχιζαν από τα 868 μόρια σε ΤΕΙ του 4ου Επιστημονικού Πεδίου ή από τα 1.000 έως 1.164 μόρια σε ΤΕΙ του 2ου ή του 5ου Επιστημονικού Πεδίου δεν θα δούμε φέτος. Παράλληλα και ορισμένα Τμήματα με ειδικά μαθήματα θα ακολουθήσουν αντίστροφη πορεία παρουσιάζοντας άνοδο στις βάσεις εισαγωγής τους.

Η ΚΡΙΣΗ. Ολα τα ερευνητικά στοιχεία φανερώνουν ότι φέτος, περισσότερο από κάθε άλλη φορά, στις επιλογές των υποψηφίων βάρυνε η οικονομική κρίση και οι συνέπειές της. Σε πρόσφατη έρευνα καταγράφεται ένα μεγάλο τμήμα υποψηφίων, φέτος μεγαλύτερο από άλλες φορές, που έκαναν έναν ρεαλιστικό υπολογισμό και στράφηκαν σε σχολές της περιοχής τους ακόμη κι αν αυτές δεν ήταν της πρώτης επιλογής τους. Ουσιαστικά 1 στους 2 υποψηφίους δηλώνει ότι το κριτήριο με το οποίο επέλεξε σχολή στο μηχανογραφικό του δελτίο είναι η έδρα της σχολής. Στη στροφή αυτή δεν βάρυναν μόνο τα οικονομικά προβλήματα των οικογενειών, αλλά και μια άλλη πλευρά της κρίσης, η οποία δεν επιτρέπει να υπάρχουν πολλές προσδοκίες όσον αφορά την επένδυση στις σπουδές. Κι αν μια φορά κι έναν καιρό η εκπαίδευση, το πανεπιστήμιο και το πτυχίο προβάλλονταν ως «αδιάβροχη επένδυση», για την οποία η οικογένεια δανειζόταν ή πουλούσε «ό,τι είχε και δεν είχε» για να σπουδάσει το παιδί αναμένοντας μια καλή «απόδοση», σήμερα, η ολοένα και αυξανόμενη ανεργία των πτυχιούχων και η μείωση κάθε προσδοκίας για ξεπέρασμά της έχει κλονίσει τα πάντα.

Είναι φανερή στους υποψηφίους και στις οικογένειές τους μια νέα πραγματικότητα στην αγορά εργασίας: πρώτον ότι σήμερα δεν υπάρχει κανένα πτυχίο που μπορεί να δημιουργεί τη βεβαιότητα ότι οδηγεί σε επαγγελματική αποκατάσταση. Δεύτερον, η πεποίθηση ότι η δημόσια απασχόληση έχει κλείσει πόρτες και παράθυρα είναι συντριπτική. Η «χημεία» αυτών των πεποιθήσεων οδηγεί γρήγορα και σταθερά στη διαμόρφωση στάσεων από τη μεριά των υποψηφίων και βέβαια, η «στροφή» στις επιλογές σχολών λιπαίνεται σε αυτό το έδαφος.

Είναι φανερό ότι αυτή η νέα πραγματικότητα θα επηρεάσει την κίνηση των βάσεων εισαγωγής και θα λιπάνει το έδαφος για εκπλήξεις.

ΟΙ ΕΠΙΛΟΓΕΣ. Δεν χρειάζεται να ερμηνευτεί το φαινόμενο της επιλογής των αστυνομικών σχολών (δύο μέσα στην πρώτη δεκάδα των προτιμήσεων) από τους υποψήφιους. Η είσοδος στις σχολές αυτές δεν αντιμετωπίζεται ως είσοδος σε τριτοβάθμιες σπουδές, αλλά κατευθείαν ως είσοδος σε ένα επάγγελμα που συνοδεύεται από τη σιγουριά της μόνιμης θέσης και του μισθού. Στο πλαίσιο αυτό, για παράδειγμα, η επιστροφή στις νομικές σχολές ακολουθεί μια παράδοση που θέλει τις νομικές να σηκώνουν κεφάλι όταν δεν υπάρχει στο πεδίο τους άλλη σχολή που να υπόσχεται άμεση επαγγελματική αποκατάσταση. Κι αυτό παρ' όλο που στις ουρές της ανεργίας και της υποαπασχόλησης πτυχιούχων συνωστίζονται χιλιάδες πτυχιούχοι νομικής.

Η επιλογή των τμημάτων μηχανικών και της ιατρικής στηρίζεται και αυτή σε μια παράδοση για το κύρος και το γόητρο των παραπάνω σχολών που είναι σταθερά και έρχεται από το παρελθόν ακόμη κι αν σήμερα η πρόσβαση των μηχανικών στην αγορά εργασίας είναι προβληματική, ενώ και τμήμα των πτυχιούχων ιατρικής αναγκάζεται να καταφύγει στο εξωτερικό για ειδίκευση και εργασία.