ΕΚΘΕΣΗ ΣΤΗΝ ΓΕΡΜΑΝΙΑ

Η τέχνη της κατασκοπείας

Κατάσκοποι της πρώην Ανατολικής Γερμανίας παρουσιάζουν την τέχνη της... μεταμφίεσης προβάροντας περούκες, ψεύτικα μουστάκια και γυαλιά ηλίου σε μια έκθεση που παρουσιάζεται στο Βερολίνο και περιλαμβάνει παλιές, απόρρητες φωτογραφίες των μυστικών υπηρεσιών.

Ο Γερμανός καλλιτέχνης Σίμον Μένερ, ο επιμελητής της έκθεσης "Εικόνες από τα Μυστικά Αρχεία της Στάζι" είπε ότι η έκθεση δείχνει πώς κάτι φαινομενικά ανώδυνο, όπως αυτές οι φωτογραφίες, μπορεί να κρύβει "μεγάλο κακό". "Τις χρησιμοποιούσαν στα μαθήματα που έκαναν για το πώς να ντύνονται ώστε να αναμιγνύονται με τους πολίτες. Σήμερα δείχνουν γελοίες αλλά τότε ήταν σοβαρό θέμα", πρόσθεσε.


Σύμφωνα με τον Μένερ, πρόκειται για άκρως απόρρητες φωτογραφίες της Στάζι που δεν προορίζονταν να δημοσιοποιηθούν ποτέ. "Φανταστείτε να επρόκειτο για έκθεση φωτογραφιών της CIA!", είπε.



"Εδώ στη Γερμανία έχουμε ένα θησαυρό, ένα αρχείο ανοιχτό σε όλους και που αξίζει τόσα πολλά, ιδίως σε καιρούς που συζητάμε θέματα παρακολούθησης", σημείωσε ο 33χρονος καλλιτέχνης. Να σημειωθεί ότι η Γερμανία έχει έναν από τους αυστηρότερους νόμους στον κόσμο περί προστασίας της ιδιωτικής ζωής λόγω των εμπειριών που πέρασε η χώρα στο παρελθόν, με τα κρατικά συστήματα παρακολούθησης που χρησιμοποιούσαν οι Ναζί και η Στάζι.

Ο Μένερ πέρασε πολλές ημέρες "χτενίζοντας" το τεράστιο αρχείο της Στάζι που είναι ανοιχτό για το κοινό. Σε μια σειρά φωτογραφιών ένας πράκτορας παρουσιάζει μεταμφιέσεις: εικονίζεται ως Ρώσος μαφιόζος με γούνινο καπέλο αλλά και ως συνηθισμένος μεσήλικας με πουκάμισο και ζακέτα. Στο αρχείο βρέθηκαν και φωτογραφίες που τραβούσαν οι πράκτορες της Στάζι όταν ερευνούσαν σπίτια Ανατολικογερμανών. "Επειδή οι άνθρωποι που ζούσαν εκεί δεν ενημερώνονταν ποτέ για τις έρευνες στα σπίτια τους, το πρώτο πράγμα που έκαναν οι πράκτορες ήταν να τραβήξουν στιγμιαίες φωτογραφίες πολαρόιντ του διαμερίσματος ώστε στη συνέχεια να μπορέσουν να ξαναβάλουν στη θέση τους όλα τα πράγματα", είπε. Οι φωτογραφίες αυτές φαίνονται ανώδυνες εκ πρώτης όψης: δείχνουν ένα άστρωτο κρεβάτι, παπούτσια πεταμένα από δω κι από κει, χαρτιά σε ένα γραφείο. Μαρτυρούν όμως την εισβολή της Στάζι στην ιδιωτική ζωή των ανθρώπων.

Κάποιες από τις πιο αναπάντεχες φωτογραφίες της έκθεσης εικονίζουν τους κατασκόπους των Συμμαχικών Δυνάμεων να... φωτογραφίζουν τους συναδέλφους τους της Στάζι. Ο Μένερ εξήγησε ότι υπήρχαν ορισμένες μικρές μονάδες των δυτικών Συμμάχων που επιτρεπόταν να κινούνται ελεύθερα μεταξύ Ανατολικής και Δυτικής Γερμανίας. Και οι δύο χώρες θεωρούσαν ότι αυτές οι "αποστολές" ήταν ιδανική ευκαιρία για κατασκοπεία. "Μερικές φορές συναντούνταν και οι δύο πλευρές γνώριζαν πολύ καλά τι συνέβαινε αλλά παρ' όλα αυτά όλοι τραβούσαν φωτογραφίες των άλλων, κάτι που δείχνει ότι Ανατολή και Δύση είχαν πάνω-κάτω τις ίδιες αντιλήψεις". Παρ' όλο που ο Ψυχρός Πόλεμος τελείωσε προ πολλού, ο Μένερ είπε ότι δεν κατάφερε να αποκτήσει τις αντίστοιχες φωτογραφίες από τα αρχεία των βρετανικών μυστικών υπηρεσιών ή από αυτών της πάλαι ποτέ Δυτικής Γερμανίας.