Η χρονιά των «Αγανακτισμένων»...
Tου Γιώργου Δελαστίκ
Το 2011 θα περάσει στην ιστορία ως το έτος των "αγανακτισμένων" πολιτών. Στις ΗΠΑ, τη Βρετανία, την Ισπανία, την Ελλάδα, την Πορτογαλία, τις αραβικές χώρες αλλά και το Ισραήλ μικρότερα, μεγαλύτερα ή τεράστια πλήθη λαού κατέκλυσαν δρόμους και... πλατείες επί ημέρες ή εβδομάδες, διαμαρτυρόμενα για τις ασκούμενες πολιτικές λιτότητας ή -στην περίπτωση των Αράβων- απαιτώντας την ανατροπή αυταρχικών και ολοκληρωτικών καθεστώτων.
Αφήνοντας κατά μέρος τις αραβικές εξεγέρσεις που έχουν άλλο περιεχόμενο και χρήζουν διαφορετικής ανάλυσης, εύκολα διαπιστώνει ο καθένας ότι κοινός παρονομαστής αυτού του παγκόσμιου κύματος αυθόρμητων διαμαρτυριών των πολιτών είναι η οργή τους για τις πολιτικές λιτότητας που ακολουθούν όλες σχεδόν οι κυβερνήσεις, με αποτέλεσμα αφενός την πτώση του βιοτικού επιπέδου των οικονομικά ασθενέστερων κοινωνικών στρωμάτων σε καταστάσεις φτώχειας που δύσκολα γίνονται ανεκτές και αφετέρου την καλπάζουσα διεύρυνση των ανισοτήτων μεταξύ πλουσίων και φτωχών.
Οι αυγουστιάτικες ταραχές π.χ. στο Λονδίνο και σε άλλες βρετανικές μεγάλες πόλεις που χρειάστηκαν οι Αρχές τέσσερις ημέρες, τη δολοφονία τεσσάρων διαδηλωτών και περισσότερες από 3.000 συλλήψεις για να καταπνίξουν, οφείλονται όπως όλοι οι παρατηρητές επισημαίνουν στο ότι οι περικοπές στα εισοδήματα των φτωχών που επέφεραν τα μέτρα λιτότητας της δεξιάς κυβέρνησης του Ντέιβιντ Κάμερον είναι οι χειρότερες από την εποχή του... Δευτέρου Παγκοσμίου Πολέμου!
"Μόνο σε λίγες βιομηχανικές χώρες είναι οι διαφορές εισοδήματος μεταξύ φτωχών και πλουσίων όσο στη Μεγάλη Βρετανία" υπογραμμίζει επικριτικά μέχρι και η συντηρητική γερμανική εφημερίδα "Φράνκφουρτερ Αλγκεμάινε".
Στην Ελλάδα και στην Ισπανία όμως τα κινήματα των "Αγανακτισμένων", που στα τέλη της άνοιξης κυριάρχησαν επί μήνες στην πολιτική σκηνή, δεν στηρίχθηκαν στα οικονομικά ασθενέστερα λαϊκά στρώματα μόνο. Αντιθέτως, εντονότατη ήταν η παρουσία και η σφραγίδα των νέων που βλέπουν το μέλλον τους εξαιρετικά ζοφερό, σκληρό και ενδεχομένως αδιέξοδο, αλλά και των μεσαίων στρωμάτων που υφίστανται ήδη μια βίαιη και πρωτοφανή για τα στρώματα αυτά καταβαράθρωση της οικονομικής τους άνεσης.
Στις ΗΠΑ οι αρχικοί "πολιορκητές" της Γουόλ Στριτ δεν ήταν παρά ελάχιστες εκατοντάδες άτομα, όσο και αν οι συμμετέχοντες στο κίνημα "Καταλάβετε τη Γουόλ Στριτ!" θεωρούσαν εαυτούς συνεχιστές των μεγάλων αμερικανικών κινημάτων των δεκαετιών του 1960 και του 1970. Από τη στιγμή όμως που την περασμένη Κυριακή περίπου 700 διαδηλωτές συνελήφθησαν από την αστυνομία γιατί έκλεισαν προσωρινά τη γέφυρα του Μπρούκλιν, τα πράγματα άλλαξαν. Οχι μόνο αυξήθηκαν οι διαδηλωτές, αλλά και άρχισε σε παγκόσμιο επίπεδο η συζήτηση μήπως το κίνημα κατά της Γουόλ Στριτ θα μπορούσε να εξελιχθεί σε μια προοδευτική απάντηση στο υπερσυντηρητικό "Κόμμα του Τσαγιού" που εκφράζει την ακροδεξιά πτέρυγα των Ρεπουμπλικάνων. Το Δημοκρατικό Κόμμα θα ήταν πραγματικά ευτυχές, αν η αριστερή του πτέρυγα, η οποία είναι πλήρως απογοητευμένη από τη διακυβέρνηση του Μπαράκ Ομπάμα που αποδείχθηκε πολύ κατώτερος των υποσχέσεών του και των ελπίδων που είχε γεννήσει προεκλογικά, συγκροτούσε ένα όντως μαζικό κίνημα αριστερής πίεσης προς την κυβέρνηση, έναν μόλις χρόνο πριν από τις αμερικανικές προεδρικές εκλογές του Νοεμβρίου του 2012. Ορισμένα συνδικάτα συμμετέχουν ήδη στις σχετικές διαδηλώσεις.
Στο Ισραήλ, η φοιτήτρια Δάφνη Λάιφ ήταν η πρώτη που έστησε μια σκηνή στη λεωφόρο Ρότσιλντ του Τελ Αβίβ, διαμαρτυρόμενη με τον τρόπο αυτόν για την ακρίβεια των ενοικίων στην ισραηλινή πρωτεύουσα. Αμέσως άρχισαν να συρρέουν κατά χιλιάδες οι Ισραηλινοί "Αγανακτισμένοι". Στις αρχές Σεπτεμβρίου 450.000 άτομα διαδήλωσαν σε ολόκληρη τη χώρα - το μεγαλύτερος πλήθος που βγήκε ποτέ στους δρόμους στην ιστορία του Ισραήλ!
Αλλά και στην Αίγυπτο τώρα οι διαδηλωτές έχουν οικονομικοκοινωνικά αιτήματα, με πρώτιστο την αύξηση του κατώτατου μισθού στα 150 ευρώ από τα... 4 (!!!) που είναι σήμερα, καθηλωμένα στο ύψος αυτό από το... 1984!
ΤΟ ΠΡΟΒΛΗΜΑ
Η απαξίωση της πολιτικής
ΑΠΟΤΥΧΙΑ παταγώδη των κατεστημένων πολιτικών κομμάτων και ουσιαστική απόρριψη ολόκληρου του υφιστάμενου πολιτικού προσωπικού συνιστά η εμφάνιση και η επιρροή των αυθόρμητων κινημάτων των "Αγανακτισμένων". Οι πολίτες έχουν πειστεί ότι οι πολιτικοί και τα κόμματά τους δεν εκπροσωπούν πλέον κατά κανέναν τρόπο τα συμφέροντά τους και έτσι διαμαρτύρονται αυτοπροσώπως κατά του συνόλου του πολιτικού κόσμου. Αυτό για την ώρα δρα εκτονωτικά, με ελάχιστες πολιτικές συνέπειες. Αν όμως επεκταθεί και διατηρηθεί, τότε επικρέμαται ο κίνδυνος να δράσει αποσταθεροποιητικά για το σύστημα.
Το 2011 θα περάσει στην ιστορία ως το έτος των "αγανακτισμένων" πολιτών. Στις ΗΠΑ, τη Βρετανία, την Ισπανία, την Ελλάδα, την Πορτογαλία, τις αραβικές χώρες αλλά και το Ισραήλ μικρότερα, μεγαλύτερα ή τεράστια πλήθη λαού κατέκλυσαν δρόμους και... πλατείες επί ημέρες ή εβδομάδες, διαμαρτυρόμενα για τις ασκούμενες πολιτικές λιτότητας ή -στην περίπτωση των Αράβων- απαιτώντας την ανατροπή αυταρχικών και ολοκληρωτικών καθεστώτων.
Αφήνοντας κατά μέρος τις αραβικές εξεγέρσεις που έχουν άλλο περιεχόμενο και χρήζουν διαφορετικής ανάλυσης, εύκολα διαπιστώνει ο καθένας ότι κοινός παρονομαστής αυτού του παγκόσμιου κύματος αυθόρμητων διαμαρτυριών των πολιτών είναι η οργή τους για τις πολιτικές λιτότητας που ακολουθούν όλες σχεδόν οι κυβερνήσεις, με αποτέλεσμα αφενός την πτώση του βιοτικού επιπέδου των οικονομικά ασθενέστερων κοινωνικών στρωμάτων σε καταστάσεις φτώχειας που δύσκολα γίνονται ανεκτές και αφετέρου την καλπάζουσα διεύρυνση των ανισοτήτων μεταξύ πλουσίων και φτωχών.
Οι αυγουστιάτικες ταραχές π.χ. στο Λονδίνο και σε άλλες βρετανικές μεγάλες πόλεις που χρειάστηκαν οι Αρχές τέσσερις ημέρες, τη δολοφονία τεσσάρων διαδηλωτών και περισσότερες από 3.000 συλλήψεις για να καταπνίξουν, οφείλονται όπως όλοι οι παρατηρητές επισημαίνουν στο ότι οι περικοπές στα εισοδήματα των φτωχών που επέφεραν τα μέτρα λιτότητας της δεξιάς κυβέρνησης του Ντέιβιντ Κάμερον είναι οι χειρότερες από την εποχή του... Δευτέρου Παγκοσμίου Πολέμου!
"Μόνο σε λίγες βιομηχανικές χώρες είναι οι διαφορές εισοδήματος μεταξύ φτωχών και πλουσίων όσο στη Μεγάλη Βρετανία" υπογραμμίζει επικριτικά μέχρι και η συντηρητική γερμανική εφημερίδα "Φράνκφουρτερ Αλγκεμάινε".
Στην Ελλάδα και στην Ισπανία όμως τα κινήματα των "Αγανακτισμένων", που στα τέλη της άνοιξης κυριάρχησαν επί μήνες στην πολιτική σκηνή, δεν στηρίχθηκαν στα οικονομικά ασθενέστερα λαϊκά στρώματα μόνο. Αντιθέτως, εντονότατη ήταν η παρουσία και η σφραγίδα των νέων που βλέπουν το μέλλον τους εξαιρετικά ζοφερό, σκληρό και ενδεχομένως αδιέξοδο, αλλά και των μεσαίων στρωμάτων που υφίστανται ήδη μια βίαιη και πρωτοφανή για τα στρώματα αυτά καταβαράθρωση της οικονομικής τους άνεσης.
Στις ΗΠΑ οι αρχικοί "πολιορκητές" της Γουόλ Στριτ δεν ήταν παρά ελάχιστες εκατοντάδες άτομα, όσο και αν οι συμμετέχοντες στο κίνημα "Καταλάβετε τη Γουόλ Στριτ!" θεωρούσαν εαυτούς συνεχιστές των μεγάλων αμερικανικών κινημάτων των δεκαετιών του 1960 και του 1970. Από τη στιγμή όμως που την περασμένη Κυριακή περίπου 700 διαδηλωτές συνελήφθησαν από την αστυνομία γιατί έκλεισαν προσωρινά τη γέφυρα του Μπρούκλιν, τα πράγματα άλλαξαν. Οχι μόνο αυξήθηκαν οι διαδηλωτές, αλλά και άρχισε σε παγκόσμιο επίπεδο η συζήτηση μήπως το κίνημα κατά της Γουόλ Στριτ θα μπορούσε να εξελιχθεί σε μια προοδευτική απάντηση στο υπερσυντηρητικό "Κόμμα του Τσαγιού" που εκφράζει την ακροδεξιά πτέρυγα των Ρεπουμπλικάνων. Το Δημοκρατικό Κόμμα θα ήταν πραγματικά ευτυχές, αν η αριστερή του πτέρυγα, η οποία είναι πλήρως απογοητευμένη από τη διακυβέρνηση του Μπαράκ Ομπάμα που αποδείχθηκε πολύ κατώτερος των υποσχέσεών του και των ελπίδων που είχε γεννήσει προεκλογικά, συγκροτούσε ένα όντως μαζικό κίνημα αριστερής πίεσης προς την κυβέρνηση, έναν μόλις χρόνο πριν από τις αμερικανικές προεδρικές εκλογές του Νοεμβρίου του 2012. Ορισμένα συνδικάτα συμμετέχουν ήδη στις σχετικές διαδηλώσεις.
Στο Ισραήλ, η φοιτήτρια Δάφνη Λάιφ ήταν η πρώτη που έστησε μια σκηνή στη λεωφόρο Ρότσιλντ του Τελ Αβίβ, διαμαρτυρόμενη με τον τρόπο αυτόν για την ακρίβεια των ενοικίων στην ισραηλινή πρωτεύουσα. Αμέσως άρχισαν να συρρέουν κατά χιλιάδες οι Ισραηλινοί "Αγανακτισμένοι". Στις αρχές Σεπτεμβρίου 450.000 άτομα διαδήλωσαν σε ολόκληρη τη χώρα - το μεγαλύτερος πλήθος που βγήκε ποτέ στους δρόμους στην ιστορία του Ισραήλ!
Αλλά και στην Αίγυπτο τώρα οι διαδηλωτές έχουν οικονομικοκοινωνικά αιτήματα, με πρώτιστο την αύξηση του κατώτατου μισθού στα 150 ευρώ από τα... 4 (!!!) που είναι σήμερα, καθηλωμένα στο ύψος αυτό από το... 1984!
ΤΟ ΠΡΟΒΛΗΜΑ
Η απαξίωση της πολιτικής
ΑΠΟΤΥΧΙΑ παταγώδη των κατεστημένων πολιτικών κομμάτων και ουσιαστική απόρριψη ολόκληρου του υφιστάμενου πολιτικού προσωπικού συνιστά η εμφάνιση και η επιρροή των αυθόρμητων κινημάτων των "Αγανακτισμένων". Οι πολίτες έχουν πειστεί ότι οι πολιτικοί και τα κόμματά τους δεν εκπροσωπούν πλέον κατά κανέναν τρόπο τα συμφέροντά τους και έτσι διαμαρτύρονται αυτοπροσώπως κατά του συνόλου του πολιτικού κόσμου. Αυτό για την ώρα δρα εκτονωτικά, με ελάχιστες πολιτικές συνέπειες. Αν όμως επεκταθεί και διατηρηθεί, τότε επικρέμαται ο κίνδυνος να δράσει αποσταθεροποιητικά για το σύστημα.
