- Η Κυπριακή Δημοκρατία έχει αρχίσει υπό τις απειλές της Τουρκίας, έρευνες για εντοπισμό φυσικού αερίου. Κατά τη γνώμη σας, μέχρι που μπορεί και θα τεντώσει το σχοινί της έντασης η Τουρκία;
Η Τουρκία φαίνεται πως δεν μπορεί πια να τεντώσει το σχοινί. Το συγκεκριμένο παιχνίδι το έχασε. Ό,τι ήταν να κάνει το έκανε. Υπήρξαν οι γνωστές βόλτες του ερευνητικού σκάφους, οι γνωστές απειλητικές κορώνες για εσωτερική κατανάλωση, η «περίφημη» συμφωνία με το ψευδοκράτος για έρευνες στον κατεχόμενο θαλάσσιο χώρο της Κυπριακής Δημοκρατίας. Όσο περισσότεροι τρίτοι παράγοντες αναμειγνύονται στη υπόθεση της εξερεύνησης και, στη συνέχεια, της εκμετάλλευσης των υδρογονανθράκων, τόσο μικρότερες οι πιθανότητες για να τεντώσει το σχοινί. Σε κάθε περίπτωση, πρέπει να είμαστε προετοιμασμένοι, δεν χάνουμε τίποτε. Η προετοιμασία είναι το Α και το Ω στη διαχείριση των κρίσεων και αυτό το έχω διδάξει σε αρμόδιους φορείς και στην Ελλάδα και στην Κύπρο.
- Σωστά αντιδρούν Αθήνα και Λευκωσία στις απειλές και μεθοδεύσεις της Άγκυρας;
Η Λευκωσία, γενικώς, αντιδρά σωστά. Ίσως θα έπρεπε, όπως είχα προτείνει σε άρθρο μου στον Φιλελεύθερο να είχε διεθνοποιήσει πολύ πιο γρήγορα το θέμα και να έχει με καλύτερο τρόπο καταγράψει στα διεθνή fora την απειλητική και απειλητική συμπεριφορά της Τουρκίας. Τούτο με στόχο, αν συμβεί οτιδήποτε να βρεθεί στην πλεονεκτική θέση και να καταγγείλει ευκολότερα και κυρώσεις να ζητήσει. Όσον αφορά την Αθήνα, βλέπουμε μόνον εσχάτως να γίνονται κάποιες κινήσεις, όπως οι επισκέψεις του Υπουργού Εξωτερικών και του Υπουργού Άμυνας στη Λευκωσία, η επίσκεψη του αρχηγού της αξιωματικής αντιπολίτευσης στο Ισραήλ. Σε κάθε περίπτωση, η Αθήνα έχασε πολύτιμο χρόνο και, όπως έχω ήδη γράψει σε Ελλάδα και Κύπρο, θα πρέπει να ανακηρύξει το δυνατόν συντομότερα τη δική της ΑΟΖ.
- Για την Κύπρο, τι σημαίνει η αξιοποίηση του φυσικού πλούτου, που μάλλον υπάρχει και είναι αρκετός; Εννοούμε πολιτικά και οικονομικά, ασφαλώς.
Να το πω χιουμοριστικά: η Κύπρος δεν θα βγάζει πια «μόνο χαρούπια». Θα βγάζει και υδρογονάνθρακες και όλοι, φίλοι και αντίπαλοι, αντιλαμβάνονται τη σημασία του γεγονότος. Τούτο συνεπάγεται ότι η Κύπρος, ένα κράτος μέλος της ΕΕ, θα είναι και παραγωγός, δηλαδή τροφοδότης, αλλά και διακομιστής τού ισραηλινού φυσικού αερίου ή και οποιουδήποτε άλλου παραγωγού της Μέσης Ανατολής που θα έρθει σε συμφωνία με το Ισραήλ. Τα πράγματα αλλάζουν στη Μέση Ανατολή και ενδέχεται, πέραν της Ιορδανίας, και άλλα κράτη που παράγουν πόρους να έρθουν σε συμφωνία με το Ισραήλ. Οικονομικά σημαίνει ότι η Κύπρος πολύ πιο γρήγορα θα βγει από την οικονομική κρίση και θα μπορέσει να διατηρήσει το ίδιο ύψος το δαπανών που απαιτούν οι προσπάθειες για να λήξει η εισβολή και κατοχή. Επιπλέον, η προσδοκώμενη, νέα ευμάρεια της Κυπριακής Δημοκρατίας θα αυξήσει άλλη μία φορά το γόητρό της έναντι των Τουρκοκυπρίων, οι οποίοι θα βλέπουν ένα ακόμη τρένο ευημερίας να περνά δίπλα τους και αυτοί να μη συμμετέχουν. Τέλος, πάρα πολύ σημαντικό είναι το πώς θα χειριστεί η Κύπρος τα προσδοκώμενα κέρδη. Ξέρετε, ο σημαντικότερος συντελεστής ισχύος για το Κουβέϊτ, όταν ξεκίνησε ολόκληρη η Δύση να το σώσει, δεν ήταν το πετρέλαιο. Είναι κάτι που λίγοι το ξέρους ή το έχουν σκεφτεί. Ήταν οι επενδύσεις του στο εξωτερικό των κερδών από το πετρέλαιο.
- Διαμορφώνεται μια συμμαχία Ελλάδος- Κύπρου- Ισραήλ. Θεωρείτε ότι μπορεί να προχωρήσει και προς ποια κατεύθυνση;
Δεν γνωρίζω σε ποια κατεύθυνση μπορεί να προχωρήσει. Ασφαλώς πρόκειται για μία συμμαχία που διαμορφώνεται στη βάση μίας συγκυρίας. Όπως έχω κατά το παρελθόν τονίσει, οι συμμαχίες διατηρούνται για όσο καιρό υπάρχουν σημαντικά κοινά συμφέροντα ή εφόσον δημιουργηθούν τέτοια. Τα σημαντικά συμφέροντα, με βάση αυτά τα οποία γνωρίζουμε τώρα, θα διαρκέσουν για πολλά χρόνια. Είναι σημαντικό επίσης να αντιληφθεί η Ελλαδική διπλωματία ότι τα συμφέροντα της χώρας δεν περιορίζονται στο Αιγαίο και στη Βαλκανική, αλλά φθάνουν στη Βόρειο Αφρική και στη Μέση Ανατολή. Μία τέτοια λογική ασφαλώς θα ενίσχυε το ενδεχόμενο μακροημέρευσης μίας σταθερότερης συνεργασίας με το Ισραήλ.
- Κάποιοι θεωρούν πως σε κάποια φάση το Ισραήλ θα τα βρει με την Τουρκία, οπότε η στρατηγική μας συμμαχία θα μπει στον πάγο.
Θα ήθελα να γνωρίζω ποια είναι η βάση μίας τέτοιας σκέψης. Βεβαίως κανείς δεν μπορεί να αποκλείσει ότι κάτι θα συμβεί στο μέλλον. Όμως επειδή στην επιστήμη γενικά και στην επιστήμη των Διεθνών Σχέσεων ειδικότερα ούτε φύλλα δάφνης μασάμε, ούτε ρίχνουμε τα χαρτιά, αναλύουμε τις καταστάσεις με βάση αυτά τα οποία γνωρίζουμε. Γνωρίζουμε ότι η τουρκική εξωτερική πολιτική έχει προκαλέσει σημαντικές ζημίες στα συμφέροντα του Ισραήλ. Θυμίζω Παλαιστίνη, Ιράν, Συρία. Φαίνεται ότι τα δρομολογημένα τουρκικά σχέδια είναι δύσκολο να αλλάξουν. Έτσι, στο βαθμό που η τουρκική εξωτερική πολιτική θα παραμείνει η ίδια, δεν βλέπω τι θα είναι αυτό – ποιο κοινό συμφέρον δηλαδή – που θα φέρει κοντά τις δύο πλευρές. Επιπλέον, η συμμαχία με την Τουρκία, ένα κράτος μέλος του ΝΑΤΟ, στηριζόταν στη λογική της εξισορρόπησης κάποιων αραβικών, πρώην φιλοσοβιετικών κρατών. Αυτό πλέον έχει χαθεί, καθώς η Τουρκία στήριξε τη Συρία εναντίον του Ισραήλ. Επιπλέον, τα πράγματα βαίνουν προς αλλαγή και στη Συρία. Και, ασφαλώς, όποιοι έρθουν στην εξουσία, θα είναι φιλοδυτικής επιρροής. Ένα επιπλέον στοιχείο: αν κοιτάξει κανείς το χάρτη θα δει ότι η Κύπρος και η Ελλάδα ουσιαστικά συνιστούν το με την παραδοσιακή έννοια στρατηγικό βάθος του Ισραήλ. Για ποιο λόγο το Ισραήλ θα ήθελε να εγκαταλείψει ένα τέτοιο πλεονέκτημα;
- Η οικονομική κατάσταση στην Ελλάδα δεν επηρεάζει τη διαχείριση των εθνικών θεμάτων;
Ασφαλώς και την επηρεάζει. Όμως στην αρθρογραφία μου στην Ελλάδα υποστηρίζω πως η εξωτερική πολιτική, σε αντίθεση με άλλες πολιτικές, δεν χρειάζεται πολλά χρήματα. Χρειάζεται σχεδιασμό, αποφασιστικότητα και αποτελεσματικότητα. Βεβαίως το φορτίο της Ελλαδικής διπλωματίας είναι μεγαλύτερο απ’ότι στο παρελθόν. Διότι μαζί με τα παραδοσιακά καθήκοντα που είχε, πρέπει τώρα κατά προτεραιότητα να κάνει τρία πράγματα: να υποβοηθήσει στην ανεύρεση των απαιτούμενων πόρων, να αυξήσει κατακόρυφα τις προσπάθειες της οικονομικής διπλωματίας και, το σημαντικότερο, να επιχειρήσει να αποκαταστήσει το κύρος της χώρας. Η αποκατάσταση του κύρους είναι εθνικό ζήτημα πλέον. Όμως σε τι επηρεάζει η οικονομική κρίση την ανακήρυξη ή μη ΑΟΖ εκ μέρους της Ελλάδας, όταν τόσοι και τόσο ισχυροί παράγοντες συνηγορούν προς την ίδια κατεύθυνση;
-
Και η οικονομική κατάσταση στην Κύπρο;
Για την Κύπρο τα πράγματα είναι πιο εύκολα. Θεωρώ ότι η Κύπρος δεν διάγει περίοδο ισχνών αγελάδων, αλλά λιγότερο παχέων. Θεωρώ ότι η Κύπρος, πρώτον, μπορεί να επενδύσει περισσότερο στη διπλωματική της μηχανή και, δεύτερον, να σταματήσει την πολιτική εσωστρέφεια και να κοιτάξει προς τα έξω. Σύντομα πλησιάζει η Προεδρία της ΕΕ και το πολιτικό σύστημα της Κύπρου είναι στραμμένο προς το παρελθόν. Φαίνεται δε πως το μόνο σχετικό με το μέλλον πράγμα που βλέπει είναι οι εκλογές. Η Κύπρος πρέπει, στο άμεσο μέλλον, να κάνει δύο πράγματα. Πρώτον, να γίνει για έξι μήνες το κέντρο της Ευρωπαϊκής Ένωσης. Τέτοιες ευκαιρίες δεν χάνονται. Δεύτερον, να χαράξει μία στρατηγική μεσοπρόθεσμη, βάσει της οποίας θα λήξει η εισβολή και κατοχή. Επιμένω, όπως είχα υποστηρίξει σε συνέδριο στην Κύπρο, ότι τα μικρά κράτη μπορούν να έχουν στρατηγική. Και σας πληροφορώ ότι μία τέτοια πρόταση έχω υποβάλλει στο σχετικά πρόσφατο παρελθόν. Φαίνεται ότι δεν ενδιέφερε…
