Λένε ότι η κρίση δημιουργεί ευκαιρίες. Στην περίπτωση του εμπορίου πατάτας, αυτό είναι εμφανές. Κάποιοι παραγωγοί του Νευροκοπίου αποφάσισαν να παρακάμψουν εμπόρους και μεσάζοντες. Αρχισαν να πωλούν απευθείας σε ανταγωνιστικές τιμές και με κέρδος για τους ίδιους. Το πείραμα της φθηνής πατάτας πέτυχε και τώρα εξετάζεται η διάθεση και άλλων αγροτικών προϊόντων με τον ίδιο τρόπο και με τη χρήση του Διαδικτύου.
Μπράβο στους παραγωγούς και στους πρωτεργάτες, αλλά πρέπει να θέσουμε ένα ερώτημα: Γιατί αυτό δεν γινόταν νωρίτερα; Τα προηγούμενα χρόνια, ακούγονταν δύο ειδών γκρίνιες στην Ελλάδα. Η μία είχε να κάνει με την υψηλή τιμή των αγροτικών προϊόντων στην αγορά και η άλλη με τη χαμηλή τιμή του παραγωγού. Τι εμπόδιζε παραγωγούς και καταναλωτές να έρθουν κοντά προς αμοιβαίο όφελος;
Κάποιοι ισχυρίζονται ότι για όλα φταίνε οι «μεσάζοντες». Οι τελευταίοι είναι κάτι σαν τους «κερδοσκόπους» (φταίνε για το χρέος της χώρας) και τα «ξένα κέντρα» (υπεύθυνοι για όλα τα άλλα δεινά μας). Οι «μεσάζοντες» είναι ένα από εκείνα τα σκοτεινά ονόματα στα οποία κρεμάμε τα προβλήματα που δεν θέλουμε να λύσουμε.
Οχι ότι δεν υπάρχουν· απλώς οι «μεσάζοντες» δεν έγιναν «μεσάζοντες» με το ζόρι. Βρήκαν χώρο στην αγορά για να κερδίζουν εις βάρος των αγροτών και των καταναλωτών.
Δεν έλειψαν τα κίνητρα ούτε τα λεφτά του κράτους για να βγουν οι αγρότες στην αγορά. Το συνεταιριστικό κίνημα είναι ένα από τα βαρέλια δίχως πάτο στο οποίο οι κρατικές τράπεζες έριχναν αφειδώς λεφτά, αλλά ούτε οι αγρότες κέρδιζαν ούτε οι καταναλωτές. Στην Ελλάδα σήμερα υπάρχουν 7.000 συνεταιριστικές οργανώσεις, με 860.000 μέλη. Λειτουργούν 126 δευτεροβάθμιες Ενώσεις Αγροτικών Συνεταιρισμών, εκ των οποίων μόνο οι 10 έχουν κέρδος. Και τα χρέη των συνεταιρισμών σήμερα είναι περί τα 800 εκατομμύρια. Το γεγονός ότι μόνο ελάχιστοι συνεταιρισμοί άδραξαν την ευκαιρία και κάνουν δουλειά δεν ήταν προϊόν κάποιου σκοτεινού σχεδίου. Ηταν μία από τις αποτυχίες της συλλογικής δράσης.
Τώρα η κρίση πιθανώς να τα αλλάξει όλα. Το κυριότερο είναι να αλλάξει τις αντιλήψεις μας. Αρκετά παραμυθιαστήκαμε με ιστορίες για δράκους κι άλλα φθονερά ξωτικά που μας απαγορεύουν να πράξουμε προς το συμφέρον μας. Οι αγρότες έχουν ευθύνες. Αν μη τι άλλο, πρέπει να κάνουν συνεταιρισμούς που να δουλεύουν. Πρωτίστως για δικό τους όφελος και δευτερευόντως για το δικό μας.
