(περίπτερο 13) Κύκλος συναντήσεων «Μνήμη και Ιστορία»
Παρασκευή 25 Μαΐου 2012, 16:00-17:00
«Η Θεσσαλονίκη μέσα από τα κείμενα σύγχρονων Μακεδόνων (πλην Θεσσαλονίκης) συγγραφέων». Ομιλητές: Β.Π. Καραγιάννης, διευθυντής του περ. «Η Παρέμβαση», συγγραφέας, και Αντώνης Κάλφας, φιλόλογος-συγγραφέας.
Οργάνωση: Περιοδικό «Η Παρέμβαση»
του Αντώνη Κάλφα
Οι λογοτεχνικές πόλεις μάς βοηθούν να καταλάβουμε καλύτερα την ίδια τη δομή και το πνεύμα των αληθινών, υπαρκτών πόλεων («προσφέρω στην πόλη το πολύτιμο βλέμμα μου», θα γράψει ο Νίκος Καρούζος).
Όχι όμως με τη ματιά του εντόπιου, του εγκαταβιώνοντος, που ζει την πόλη κατανάγκην, σαν αναγκαίο γεγονός, αλλά με την άδολη και γι’ αυτό αντικειμενικότερη οπτική του ξένου, του περαστικού, του διαβάτη. Τι βλέπουν λοιπόν οι λογοτέχνες μας όταν μιλούν για τη Θεσσαλονίκη (ιστορικό κέντρο αλλά και περιφέρεια); Κάποιες πρώτες παρατηρήσεις στο υλικό που συγκεντρώθηκε κυρίως από τη μεταπολιτευτική περίοδο και μετά μας επιτρέπουν να προβούμε σε ορισμένες διαπιστώσεις.
Κάποιες πρώτες παρατηρήσεις στο υλικό που συγκεντρώθηκε κυρίως από τη μεταπολιτευτική περίοδο και μετά μας επιτρέπουν να προβούμε σε ορισμένες διαπιστώσεις. Η πόλη της Θεσσαλονίκης είναι πρώτα πρώτα η ιστορία της (με την εξής σειρά: βυζαντινή, μακεδονικός αγώνας/απελευθέρωση, κατοχή και ξεκλήρισμα των Εβραίων, Λαμπράκης, δικτατορία, μεταπολιτευτική «κοινωνία της αφθονίας» και των μεταναστευτικών ρευμάτων).
Ταυτόχρονα, και εδώ είναι το σπουδαίο, η πόλη είναι η αφορμή για σκέψεις, κρίσεις, παρατηρήσεις, σχόλια, υπαρξιακές νύξεις γύρω από τον άνθρωπο, τις σύγχρονες ανάγκες του, τα αδιέξοδα (πολιτικά και κοινωνικά) και τις άγριες μοναξιές ενός αλλοτριωτικού και αλλοτριωμένου περιβάλλοντος. Από τον δρόμο αυτόν η θεσσαλονίκεια αναφορά μετατρέπεται σε αναφορά για την πόλη καθεαυτήν, γίνεται η μετωνυμική εκδοχή της προκειμένου να δηλωθούν τα φλέγοντα προβλήματα της λογοτεχνίας, της γλώσσας, της κοινωνίας και των ανθρώπων που τη συγκροτούν.
Τέλος η πόλη της Θεσσαλονίκης είναι και οι συγγραφείς της, η τέχνη των οποίων επηρέασε ουσιαστικά τη λογοτεχνική παραγωγή των μακεδόνων λογοτεχνών μετά το 1974 άλλοτε ρητά και άλλοτε έμμεσα: για παράδειγμα ο Μίμης Σουλιώτης, ο Θανάσης Μαρκόπουλος, ο Μάκης Καραγιάννης, ο Βασίλης Καραγιάννης, ο Βασίλης Παπάς, ο Διαμαντής Αξιώτης κ.ά. έγραψαν κριτικά κείμενα, εξέδωσαν Θεσσαλονικείς, οργάνωσαν λογοτεχνικές βραδιές, συμπόσια και ημερίδες με τους περισσότερους από τους σύγχρονους λογοτέχνες της Θεσσαλονίκης ή μίλησαν για το έργο τους συγκροτώντας με τον τρόπο αυτό μια έννοια κοινού «λογοτεχνικού πεδίου» (Μπουρντιέ) ή «δικτύωσης» για να αναφερθώ σε έναν πιο μεταμοντέρνο όρο. [ …]
