ΑΝΑΜΦΊΒΟΛΑ στη
χώρα μας περνάμε μοναδικές και ιστορικές στιγμές. Σε αυτές τις
καθοριστικές ώρες για το μέλλον της χώρας μας αλλά και της
καθημερινότητάς μας οι αλλοπρόσαλλες, ευκαιριακές και ανακριβείς φωνές
είναι αναρίθμητες. Υπάρχει μια παντελώς αβάσιμη αισιοδοξία ότι η
απεμπλοκή από το ευρώ θα μας οδηγήσει εκεί που βρισκόμασταν τη δεκαετία
του 1990, ή όπως ακούμε, στους υψηλότατους ρυθμούς ανάπτυξης που είχε η
χώρα μας τη δεκαετία του 'Α50-'Α60. Δυστυχώς η συσχέτιση δεν αποτελεί απόδειξη αιτιότητας.
Ανάπτυξη:
Όμοιες είναι οι φωνές που μιλούν για τους υψηλούς ρυθμούς ανάπτυξης της Αργεντινής. Είναι η περίπτωση όμως της ευημερίας των αριθμών και όχι των πολιτών. Ναι, πραγματικά, μετά από μια καταστροφή όταν το ΑΕΠ μιας χώρας πέσει από το 1.000 που είχε ρυθμό ανάπτυξης 2% στο 100 μπορείς να έχεις ρυθμό ανάπτυξης 6%, που είναι και το μέγιστο που έχουμε πετύχει ποτέ. Τριπλάσιοι ρυθμοί ανάπτυξης αλλά το εισόδημα είναι στο ένα δέκατο αυτού που ήταν πριν. Αυτό θέλουν όσοι μιλούν για ανάπτυξη έξω από το ευρώ;
Παραγωγή:
Ούτε λύση είναι η επίσης δημοφιλής και λαϊκίζουσα ιδέα του να παράγουμε τα πάντα μόνοι μας. Ο λόγος που εισάγουμε πατάτες από την Αίγυπτο είναι η θεωρία του συγκριτικού πλεονεκτήματος του Ricardo: είναι πιο παραγωγική-φθηνή σε αυτό και έτσι απελευθερώνονται παραγωγικοί πόροι από τη μη-παραγωγική/ανταγωνιστική παραγωγή πατάτας στη χώρα μας για την παραγωγή άλλων αγαθών στα οποία είμαστε πολύ περισσότερο ανταγωνιστικοί, όπως υψηλή τεχνολογία, όπως δεν γνωρίζουν οι πολλοί. Δεν είναι απόφαση της κακής Ευρώπης να μην παράγουμε πλέον καπνό, ζαχαρότευτλα και άλλα γεωργικά προϊόντα. Δεν απαγορεύτηκε η παραγωγή τους, απλά σταμάτησε η επιδότηση. Έτσι, δεν είναι πια ανταγωνιστικά αυτά τα προϊόντα μας και δεν συμφέρει η παραγωγή τους.
Δραχμή:
Δεν υπάρχει καμία «επιστροφή» στη δραχμή. Η έννοια είναι παραπλανητική, γιατί δημιουργεί τη λάθος αίσθηση ότι τα πράγματα θα είναι όπως ήταν πριν το ευρώ, το μνημόνιο και την αδυσώπητη λιτότητα. Η υιοθέτηση ενός άλλου νομίσματος, όπως και να λέγεται αυτό, είναι αποδοχή της πλήρους αποτυχίας και ακραίας χρεοκοπίας με όλα τα άσχημα παρεπόμενα για την καθημερινότητά μας.
Η χώρα ήταν τις δεκαετίες του 'Α50-'Α60 πρώτη στον κόσμο σε ανάπτυξη, αλλά σε αυτό έπαιξε σημαντικό ρόλο και το νομισματικό σύστημα του Bretton Woods, κάτι ανάλογο του ευρώ: δεν είχαμε ανεξάρτητη νομισματική πολιτική όπως ονειρεύονται οι λάτρεις της δραχμής-πανάκεια, γιατί η δραχμή ήταν συνδεδεμένη με σταθερή σχέση με το δολάριο. Αυτό οδήγησε σε σταθερότητα (δεν αυξάναμε αυθαίρετα την ποσότητα χρήματος), χαμηλό πληθωρισμό και χαμηλό ρίσκο, που μπορούσε να προσελκύσει ξένες και εγχώριες επενδύσεις με αποτέλεσμα την αύξηση των επενδύσεων, της ανάπτυξης, της παραγωγής, της απασχόλησης και των εισοδημάτων. Με την κατάργηση του Bretton Woods το 1974 έγινε εύκολη από την τότε ελεγχόμενη από την κυβέρνηση Τράπεζα της Ελλάδος η ανεξέλεγκτη «εκτύπωση» δραχμής-πανάκεια. Αυτό δημιούργησε το δίκοπο μαχαίρι που απειλεί πλέον την κοινωνία μας: αύξηση του δημόσιου χρέους από 24% το 1974 σε 60%-70% τη δεκαετία του 'Α80 και στο 100% του 'Α90 με ταυτόχρονο πληθωρισμό μέχρι και 25%.
Ούτε αποτελεί ρεαλιστική και υπεύθυνη στάση το «ήδη πεινάμε, η δραχμή τι κακό μπορεί να μας κάνει;». Δυστυχώς υπάρχουν και πολύ χειρότερα: βενζίνη στα 6 ευρώ το λίτρο που θα δίνεται με δελτίο όπως και άλλα βασικά αγαθά που βασίζονται σε εισαγωγές, κατάρρευση συστήματος υγείας, εθνικής άμυνας, πληθωρισμός 50%-100% κ.λπ.
Ανάπτυξη:
Όμοιες είναι οι φωνές που μιλούν για τους υψηλούς ρυθμούς ανάπτυξης της Αργεντινής. Είναι η περίπτωση όμως της ευημερίας των αριθμών και όχι των πολιτών. Ναι, πραγματικά, μετά από μια καταστροφή όταν το ΑΕΠ μιας χώρας πέσει από το 1.000 που είχε ρυθμό ανάπτυξης 2% στο 100 μπορείς να έχεις ρυθμό ανάπτυξης 6%, που είναι και το μέγιστο που έχουμε πετύχει ποτέ. Τριπλάσιοι ρυθμοί ανάπτυξης αλλά το εισόδημα είναι στο ένα δέκατο αυτού που ήταν πριν. Αυτό θέλουν όσοι μιλούν για ανάπτυξη έξω από το ευρώ;
Παραγωγή:
Ούτε λύση είναι η επίσης δημοφιλής και λαϊκίζουσα ιδέα του να παράγουμε τα πάντα μόνοι μας. Ο λόγος που εισάγουμε πατάτες από την Αίγυπτο είναι η θεωρία του συγκριτικού πλεονεκτήματος του Ricardo: είναι πιο παραγωγική-φθηνή σε αυτό και έτσι απελευθερώνονται παραγωγικοί πόροι από τη μη-παραγωγική/ανταγωνιστική παραγωγή πατάτας στη χώρα μας για την παραγωγή άλλων αγαθών στα οποία είμαστε πολύ περισσότερο ανταγωνιστικοί, όπως υψηλή τεχνολογία, όπως δεν γνωρίζουν οι πολλοί. Δεν είναι απόφαση της κακής Ευρώπης να μην παράγουμε πλέον καπνό, ζαχαρότευτλα και άλλα γεωργικά προϊόντα. Δεν απαγορεύτηκε η παραγωγή τους, απλά σταμάτησε η επιδότηση. Έτσι, δεν είναι πια ανταγωνιστικά αυτά τα προϊόντα μας και δεν συμφέρει η παραγωγή τους.
Δραχμή:
Δεν υπάρχει καμία «επιστροφή» στη δραχμή. Η έννοια είναι παραπλανητική, γιατί δημιουργεί τη λάθος αίσθηση ότι τα πράγματα θα είναι όπως ήταν πριν το ευρώ, το μνημόνιο και την αδυσώπητη λιτότητα. Η υιοθέτηση ενός άλλου νομίσματος, όπως και να λέγεται αυτό, είναι αποδοχή της πλήρους αποτυχίας και ακραίας χρεοκοπίας με όλα τα άσχημα παρεπόμενα για την καθημερινότητά μας.
Η χώρα ήταν τις δεκαετίες του 'Α50-'Α60 πρώτη στον κόσμο σε ανάπτυξη, αλλά σε αυτό έπαιξε σημαντικό ρόλο και το νομισματικό σύστημα του Bretton Woods, κάτι ανάλογο του ευρώ: δεν είχαμε ανεξάρτητη νομισματική πολιτική όπως ονειρεύονται οι λάτρεις της δραχμής-πανάκεια, γιατί η δραχμή ήταν συνδεδεμένη με σταθερή σχέση με το δολάριο. Αυτό οδήγησε σε σταθερότητα (δεν αυξάναμε αυθαίρετα την ποσότητα χρήματος), χαμηλό πληθωρισμό και χαμηλό ρίσκο, που μπορούσε να προσελκύσει ξένες και εγχώριες επενδύσεις με αποτέλεσμα την αύξηση των επενδύσεων, της ανάπτυξης, της παραγωγής, της απασχόλησης και των εισοδημάτων. Με την κατάργηση του Bretton Woods το 1974 έγινε εύκολη από την τότε ελεγχόμενη από την κυβέρνηση Τράπεζα της Ελλάδος η ανεξέλεγκτη «εκτύπωση» δραχμής-πανάκεια. Αυτό δημιούργησε το δίκοπο μαχαίρι που απειλεί πλέον την κοινωνία μας: αύξηση του δημόσιου χρέους από 24% το 1974 σε 60%-70% τη δεκαετία του 'Α80 και στο 100% του 'Α90 με ταυτόχρονο πληθωρισμό μέχρι και 25%.
Ούτε αποτελεί ρεαλιστική και υπεύθυνη στάση το «ήδη πεινάμε, η δραχμή τι κακό μπορεί να μας κάνει;». Δυστυχώς υπάρχουν και πολύ χειρότερα: βενζίνη στα 6 ευρώ το λίτρο που θα δίνεται με δελτίο όπως και άλλα βασικά αγαθά που βασίζονται σε εισαγωγές, κατάρρευση συστήματος υγείας, εθνικής άμυνας, πληθωρισμός 50%-100% κ.λπ.
Όχι ακραίες λύσεις
Η λύση δεν είναι στα άκρα (ναι στο μνημόνιο-έξω από το ευρώ), αλλά ένα πραγματικό haircut 50%-60% επιπλέον, με εξαίρεση τους μικροεπενδυτές και τα ασφαλιστικά ταμεία, 100% στα ελληνικά ομόλογα που έχει στο χαρτοφυλάκιό της η ΕΚΤ και 30% στα ιδιωτικά τραπεζικά δάνεια, άμεση δημιουργία του ευρωομολόγου, περίοδος χάριτος 3-4 ετών για την πληρωμή των δανειακών μας υποχρεώσεων αφού ορθοποδήσει η οικονομία μας, νέο απλό και αμετάβλητο φορολογικό σύστημα, μείωση ΦΠΑ, ειδικού φόρου στα καύσιμα, φόρου εισοδήματος και ανάπτυξη άμεσου και σκληρού εισπρακτικού και δικαστικού μηχανισμού, εύκολη δημιουργία νέων επιχειρήσεων και πολλά άλλα.
Σε μια εποχή σκληρού διεθνούς ανταγωνισμού η χώρα μας πρέπει να προτάξει και να εκμεταλλευτεί τα συγκριτικά της πλεονεκτήματα έτσι ώστε να επιτύχει στη διεθνή αγορά, να είναι ανταγωνιστική και να μειώσει το μόνιμα αρνητικό ισοζύγιο τρεχουσών συναλλαγών. Ποιο είναι αυτό το συγκριτικό πλεονέκτημα; Το ανθρώπινο δυναμικό! Η Ελλάδα κατέχει μία από τις πρώτες θέσεις στον κόσμο σε αριθμό διδακτορικών –εξειδικευμένων επιστημόνων– σε σχέση με τον πληθυσμό. Είναι οι ίδιοι που ενώ στην Ελλάδα υποαπασχολούνται ή μένουν άνεργοι καταλαμβάνουν σημαντικότατες θέσεις στην Ευρώπη, την Αμερική και άλλες αναπτυγμένες χώρες. Αυτό το κεφάλαιο η χώρα μας το αγνοεί επιδεικτικά εδώ και πολλές δεκαετίες με τα γνωστά αποτελέσματα.
Του Περικλή Γκόγκα, επίκουρου καθηγητή Οικονομικής Ανάλυσης και Διεθνών Οικονομικών, Τμήμα Διεθνών Οικονομικών Σχέσεων και Ανάπτυξης, Δημοκρίτειο Πανεπιστήμιο Θράκης, pgkogkas@ierd.duth.gr
