ΤΟΥ ΑΝΤΩΝΗ ΚΑΛΦΑ
Είχαμε αναφερθεί και άλλοτε επί τη τεσσαρακοστή επετείω του Φεστιβάλ Ολύμπου στη μεγάλη σημασία του πολιτισμού όχι απλώς ως τουριστικού προιόντος αλλά ως ουσιαστικής διαδικασίας συμμετοχής στον πολιτισμό ενός τόπου, ως φορέα ιδεών, ανανεωτικών αισθητικών αντιλήψεων και δημοκρατικής παιδείας των πολιτών. Ιδιαίτερα στις μέρες μας θα υποστήριζε κανείς εξαιτίας ακριβώς της οικονομικής κρίσης και της αφαίμαξης του εισοδήματος των εργαζομένων η προσφορά καλλιτεχνικών και πνευματικών δραστηριοτήτων πανελλήνιας εμβέλειας (όπως έδειξαν με συγκινητικό τρόπο οι θεατές σε παραστάσεις όπως «Το μεγάλο μας τσίρκο» στο φετινό πρόγραμμα αλλά και η προσέλευση στις διαλέξεις για την ρωσσική πρωτοπορία και τις αρχαιολογικές ομιλίες) είναι κάτι παραπάνω από αναγκαίες και επιτακτικές.
Είχαμε αναφερθεί και άλλοτε επί τη τεσσαρακοστή επετείω του Φεστιβάλ Ολύμπου στη μεγάλη σημασία του πολιτισμού όχι απλώς ως τουριστικού προιόντος αλλά ως ουσιαστικής διαδικασίας συμμετοχής στον πολιτισμό ενός τόπου, ως φορέα ιδεών, ανανεωτικών αισθητικών αντιλήψεων και δημοκρατικής παιδείας των πολιτών. Ιδιαίτερα στις μέρες μας θα υποστήριζε κανείς εξαιτίας ακριβώς της οικονομικής κρίσης και της αφαίμαξης του εισοδήματος των εργαζομένων η προσφορά καλλιτεχνικών και πνευματικών δραστηριοτήτων πανελλήνιας εμβέλειας (όπως έδειξαν με συγκινητικό τρόπο οι θεατές σε παραστάσεις όπως «Το μεγάλο μας τσίρκο» στο φετινό πρόγραμμα αλλά και η προσέλευση στις διαλέξεις για την ρωσσική πρωτοπορία και τις αρχαιολογικές ομιλίες) είναι κάτι παραπάνω από αναγκαίες και επιτακτικές.
Δεν είναι τυχαίο ότι σε μια εποχή που βάλλεται από τις κυβερνητικές επιλογές η επιστημονική έρευνα στην Ελλάδα η επιτυχία και η ανάδειξη του Φεστιβάλ Ολύμπου οφείλεται ακριβώς στην ίδια την επιστημονική έρευνα, εν προκειμένω της αρχαιολογίας. Ενδεικτικό παράδειγμα η ανάδειξη ως χώρου δράσης του Φεστιβάλ το θαυμάσιο θέατρο στο Δίον αλλά και η ανασκαφή και άλλων τμημάτων της περιοχής από τη μεταπολίτευση και μετά: το καλοκαίρι του 1975 στην περιοχή του Αγιονερίου οι ανασκαφές οδήγησαν στα ψηφιδωτά δάπεδα και τους υπόγειους χώρους θέρμανσης «του πιο μεγάλου και πιο πλούσιου συγκροτήματος αρχαίων λουτρών στο Δίον» ενώ το φθινόπωρο του 1978 χάρη σε μια άλλη ανασκαφή ήρθαν στο φως το ιερό της Ίσιδας Λοχίας και ο ναϊσκος της Υπολυμπιδίας Αφροδίτης. Το 1982 στην αρχαία πόλη ανακαλύφθηκε μια μεγάλη έπαυλη του 2ου μ. Χ. αιώνα και το 1987, γράφει ο Δ. Παντερμαλής, «αγγίξαμε το σημαντικότερο δωμάτιο της έπαυλης που ήταν στρωμένο μ’ ένα μοναδικό ψηφιδωτό δάπεδο. Το ψηφιδωτό με τον Διόνυσο πάνω στο άρμα φώτισε ξαφνικά το ποιμενικό τοπίο του αρχαιολογικού χώρου και μάγεψε κυριολεκτικά το χωριό αλλά και τα μέσα ενημέρωσης». Τέλος, ύστερα από μια φοβερή θεομηνία και στην προσπάθεια διεύρυνσης της κοίτης του ποταμού, ξεκίνησε η ανασκαφή του 2003 η οποία «έφερε στο φως το πληρέστερο ιερό Διός του Υψίστου που γνωρίζουμε με μαρμάρινους αετούς, επιγραφές, το λατρευτικό άγαλμα του θεού, το ναό, το βωμό, τις στοές του τεμένους».
ΤΟ ΦΕΣΤΙΒΑΛ ΟΛΥΜΠΟΥ ΩΣ ΕΥΚΑΙΡΙΑ ΑΝΑΔΕΙΞΗΣ ΝΤΟΠΙΩΝ ΔΗΜΙΟΥΡΓΩΝ
Είμαι της γνώμης ότι η δημιουργία του Φεστιβάλ Ολύμπου αποτέλεσε τη μείζονα εκδοχή του πολιτιστικού προσώπου της Πιερίας (καλές και άγιες οι διάσπαρτες φολκλορικές ή εθνικοτοπικές εκδηλώσεις αλλά είναι άλλης κλίμακας, όπως άλλης συζήτησης θέμα είναι και η απόλυτη απουσία σοβαρών πολιτιστικών παρεμβάσεων στην Κατερίνη με ευθύνη φυσικά των δημοτικών αρχών ήδη από το μακρινό 1974). Για να γυρίσουμε στο θέμα μας: η πρόσκληση των θεατρικών, μουσικών ή άλλων σχημάτων από τη μεριά του Φεστιβάλ υπηρετούσε βεβαίως σε γενικές γραμμές το ιδεώδες της ποιοτικής, σύγχρονης πολιτιστικής δημιουργίας όπως αυτή παρέχεται σε άλλα φεστιβάλ με τη διαφορά ότι στα καθ’ ημάς ενισχύθηκε η παραγωγή πολιτισμού και από τις ντόπιες δυνάμεις. Το διοικητικό συμβούλιο δεν φρόντιζε ούτε και φροντίζει απλώς για τη διεξαγωγή των εκδηλώσεων (κοινών στο κάτω κάτω σε όλο το φεστιβαλικό γίγνεσθαι) αλλά παρεμβαίνει και ως προς το περιεχόμενο, όσο αυτό είναι εφικτό, παρέχοντας χώρο δράσης και δυνατότητες ισότιμης παρουσίασης και εμφάνισης στην Πιερία μέσω ενός θεσμού που και ευρέως γνωστός είναι και καταξιωμένος σε ό,τι αφορά το καλλιτεχνικό του στίγμα.
Με τον τρόπο αυτό δόθηκε η δυνατότητα να παρουσιάσουν τη δουλειά τους τόσο μεμονωμένα άτομα (Γιάννης Αδαμίδης, Γιώργος Τζιόκας, Γιώργος Βατουσιάδης, Φώτης Σφήκας, Χαράλαμπος Ναβροζίδης, Θανάσης Μπίντας, Αστέρης Γκέκας) όσο και εργαστήρια παραγωγής πολιτισμού και ποικίλες συλλογικότητες (Δημοτικό Ωδείο Κατερίνης, Ορχήστρα Νέων και Χορωδία Δήμου Δίου, Εργαστήρι Ψηφιδωτών Δήμου Δίου, Μικτή Χορωδία Εστίας Πιερίδων Μουσών, Πιερική Μουσική Σκηνή, Θέατρο Πήγασος, Πιερικό Θέατρο).
ΤΟ ΜΕΛΛΟΝ ΤΟΥ ΦΕΣΤΙΒΑΛ ΟΛΥΜΠΟΥ ΑΠΑΙΤΕΙ ΤΗ ΣΥΜΠΑΡΑΤΑΞΗ ΤΗΣ ΚΟΙΝΩΝΙΑΣ ΚΑΙ ΙΔΙΑΙΤΕΡΑ ΤΩΝ ΝΕΩΝ ΑΝΘΡΩΠΩΝ
Είμαστε λοιπόν ευχαριστημένοι από το Φεστιβάλ Ολύμπου; Όλες οι έρευνες υποστηρίζουν με τεκμηριωμένα στοιχεία πως τα φεστιβάλ (και ανάμεσά τους το Φεστιβάλ Ολύμπου) αντιμετωπίζουν προβλήματα όπως είναι η χρηματοδότηση, η γραφειοκρατία, οι υποδομές, η προβολή των γεγονότων, η έλλειψη εξειδικευμένου προσωπικού, η ανεπάρκεια της πολιτιστικής πολιτικής στην Ελλάδα, η έλλειψη προώθησης και χρηματοδότησης των δραστηριοτήτων. Ιδιαίτερα όταν μιλάμε για το θέατρο και τη θεατρική αγωγή των πολιτών οφείλουμε να παραδεχτούμε πως μια παρόμοια προσφορά χρειάζεται χρόνο για να εμφανίσει αποτελέσματα. Η ελληνική θεατρική σκηνή παρά τα προβλήματα έχει να επιδείξει «διαμάντια σκηνοθετικά και ερμηνευτικά». Πολλά από αυτά τα απολαύσαμε στο Αρχαίο Θέατρο του Δίου όλα αυτήν την περίοδο των σαράντα χρόνων—από τον Μάνο Κατράκη, τον Μίνωα Βολονάκη και το Θέατρο Τέχνης του Κάρολου Κουν μέχρι τον Γιάννη Κακλέα και τον μείζονα Θόδωρο Τερζόπουλο.
Το Φεστιβάλ Ολύμπου παρά τις μεγάλες δυσκολίες που αντιμετώπισε, χάρη στο μεράκι και το δυναμισμό μιας ομάδας ανθρώπων αλλά και με τη συμπαράσταση της τοπικής κοινωνίας, κατάφερε να επιβιώσει και να χαρίσει στους επισκέπτες του στιγμές ισχυρών αισθημάτων και ανάτασης. Ιδιαίτερα στις μέρες μας η παρουσία του Φεστιβάλ Ολύμπου και του θεάτρου γενικότερα πρέπει να είναι εντονότερη, βαθύτερη και ουσιαστικότερη.
Προτάσεις όπως αυτές που ακούγονται από νέους ανθρώπους για την παρουσία του Φεστιβάλ και τον χειμώνα με διαλέξεις, συζητήσεις για τον ρόλο του πολιτισμού σε μια χειμαζόμενη κοινωνία ή για την κινητοποίηση και ευαισθητοποίηση των μαθητών και της εκπαιδευτικής κοινότητας όπως και η κινητοποίηση περισσότερων εθελοντών νομίζω πως βοηθούν την εξάπλωση του θεσμού αυτού σε μια κινητικότητα από τα κάτω προς όφελος της τοπικής κοινωνίας και της συμμετοχικής, αλληλέγγυας προσφοράς.
Κι αυτό γιατί το θέατρο δεν κεφαλαιοποιείται μόνο στην ψυχαγωγία. Είναι, πρωτίστως, παιδαγωγικός θεσμός της πολιτείας, συνιστά δημόσια παρέμβαση της κοινωνίας. Σε αυτήν την εμπόλεμη εποχή, της απολυτότητας, της αντιπαλότητας, της έξαρσης του ξενοφοβικού λόγου, των ιδεολογικών ανατροπών, της κατακρήμνισης όχι μόνο ψευδών και σαθρών σταθερών, ο πολιτισμός, το θέατρο, είναι τροφή επιβίωσης, όχι πολυτέλειας. Αλλά και το φεστιβάλ χρειάζεται να ανασυγκροτήσει τις επιλογές και να στοιχηθεί στις νέες ανάγκες και τις νέες ιδέες των καιρών.
