Κουτρούπας Κωνσταντίνος

Χειρουργός Ωτορινολαρυγγολόγος

Ο καρκίνος του λάρυγγα είναι μια σοβαρή ασθένεια που απειλεί τη ζωή για την οποία όμως υπάρχει μια αποτελεσματική πρόληψη. Οι περισσότερες περιπτώσεις καρκίνου του λάρυγγα όπως επίσης και το 90% των καρκίνων της κεφαλής και του λαιμού, οφείλονται σε γνωστούς παράγοντες που προκαλούν καρκίνο. Για το λόγο αυτό, η πρόληψη είναι δυνατή χάρη σε μια αλλαγή του τρόπου ζωής που στόχο έχει την αποφυγή της έκθεσης στους νοσηρούς καρκινογόνους παράγοντες.

Ποιες είναι οι κυριότερες αιτίες που προκαλούν τον καρκίνο του λάρυγγα;

- Το κάπνισμα: Περισσότεροι από το 95% των ασθενών που προσβάλλονται από καρκίνο του λάρυγγα, είναι καπνιστές. Το κάπνισμα προκαλεί καρκίνο διότι δημιουργεί μεταλλάξεις στα γονίδια των κυττάρων του βλεννογόνου του αναπνευστικού συστήματος. Επίσης μειώνει το σύστημα άμυνας του οργανισμού με αποτέλεσμα αυτό να μην μπορεί να καταπολεμά νεοεμφανιζόμενα καρκινικά κύτταρα.
Οι πιθανότητες κάποιου καπνιστή να αναπτύξει καρκίνο του λάρυγγα αυξάνονται όχι μόνο από το πόσο καπνίζει αλλά και από τη συνολική χρονική διάρκεια για την οποία καπνίζει.

- Το αλκοόλ: Το αλκοόλ είναι ένας παράγοντας που ευνοεί την ανάπτυξη του καρκίνου του λάρυγγα. Στην πραγματικότητα το αλκοόλ δρα σε συνέργεια με τον καπνό και μεγεθύνει τις αρνητικές του επιδράσεις. Τα άτομα τα οποία καπνίζουν και πίνουν αλκοόλ έχουν πολύ περισσότερο κίνδυνο για καρκίνο του λάρυγγα παρά το απλό άθροισμα και των δύο κινδύνων μαζί.

- Ο ιός των ανθρωπίνων θηλωμάτων: Ο ιός αυτός (HPV) έχει συσχετισθεί με την γένεση του καρκίνου του λάρυγγα.

- Η χρόνια έκθεση σε χημικές ουσίες (π.χ. νικέλιο, αμίαντος, θειικό οξύ)

- Η γαστροοισοφαγική παλινδρόμηση: Η πάθηση αυτή που χαρακτηρίζεται από την επιστροφή όξινου περιεχομένου του στομαχιού προς τον οισοφάγο και κάποτε προς το λάρυγγα, θεωρείται ότι δυνατόν να συμβάλλει στη γένεση του καρκίνου του λάρυγγα.
- Η ακτινοβολία.

Ποια είναι όμως τα συχνότερα σημεία και συμπτώματα του καρκίνου του λάρυγγα;

Επίμονη βραχνάδα της φωνής που εγκαθίσταται προοδευτικά.
Δυσκολία στην κατάποση.
Δύσπνοια σε εκτεταμένο νεόπλασμα, λόγω μείωσης του αυλού του λάρυγγα.
Επίμονος πόνος στο λαιμό ή πόνος που εκδηλώνεται κατά την κατάποση.
Τραχηλική διόγκωση λόγω μετάστασης στους τραχηλικούς λεμφαδένες. Εμφάνιση μάζας στο λαιμό.
Αλλαγές στη φωνή.
Αιμόπτυση λόγω αιμορραγίας του όγκου, σε προχωρημένα στάδια.

Τα άτομα που παρουσιάζουν αλλαγές στη φωνή, επίμονη βραχνάδα, πρέπει να ζητούν συμβουλή από το γιατρό τους. Αυτό γίνεται ακόμη πιο επιτακτικό εάν υπάρχουν στα άτομα αυτά, παράγοντες κινδύνου όπως το κάπνισμα και μεγάλη και συχνή κατανάλωση αλκοόλ.

Θεραπευτικές επιλογές

Ο καρκίνος του λάρυγγα είναι ο πιο συνήθης καρκίνος στην περιοχή κεφαλής και τραχήλου και αποτελεί το 2% των καρκίνων του σώματος. Το 75% των λαρυγγικών καρκίνων εντοπίζονται στη γλωττιδική περιοχή, στο πρόσθιο τμήμα της φωνητικής χορδής με συχνή συμμετοχή της πρόσθιας γωνίας. Σε πρώιμο στάδιο ο όγκος παραμένει περιορισμένος στη γλωττιδική περιοχή, επειδή οι γνήσιες φωνητικές χορδές δεν έχουν λεμφαγγεία. Οι θεραπευτικές επιλογές περιλαμβάνουν την ακτινοθεραπεία, την ανοικτή μερική λαρυγγεκτομή και την ενδοσκοπική με laser CO2 αφαίρεση.

Οι ασθενείς με πρώιμο γλωττιδικό καρκίνο (ΤIS, T1 ή T2 χωρίς τοπικές ή απομακρυσμένες μεταστάσεις) έχουν καλή πρόγνωση. Στόχοι της θεραπευτικής αγωγής είναι η ίαση με διατήρηση του λάρυγγα, η ελαχιστοποίηση του κόστους και των σοβαρών επιπλοκών και η, όσο το δυνατόν, καλύτερη ποιότητα φωνής.

Η ακτινοθεραπεία αποτέλεσε για πολλά χρόνια το χρυσό κανόνα στην αντιμετώπιση του πρώιμου γλωττιδικού καρκίνου, γιατί προσφέρει υψηλό ποσοστό ίασης και διατήρηση καλής ποιότητας φωνής. Ο πενταετής τοπικός έλεγχος για το T1 καρκίνωμα ανέρχεται στο 81-90% και για τη διατήρηση του οργάνου στο 90-98%. Σε μεγάλο αριθμό ασθενών με πρώιμο γλωττιδικό καρκίνο, ο όγκος έχει ήδη αφαιρεθεί με τη διαγνωστική βιοψία. Έτσι, πολλοί ασθενείς χωρίς υπολειμματικό καρκίνο υποβάλλονται σε ακτινοθεραπεία που δεν χρειάζεται, με κίνδυνο ανάπτυξης ακτινογενούς καρκίνου. Σε περίπτωση τοπικής υποτροπής ή δεύτερου πρωτοπαθούς όγκου, η ακτινοθεραπεία δεν μπορεί να επαναληφθεί και συχνά η μόνη θεραπευτική επιλογή είναι η ολική λαρυγγεκτομή.

Η μερική λαρυγγεκτομή αποτελεί καθιερωμένη χειρουργική επιλογή, αλλά σήμερα χρησιμοποιείται κυρίως για την αντιμετώπιση των T1 γλωττιδικών καρκίνων που καταλαμβάνουν την πρόσθια γωνία και ως θεραπεία σε υποτροπή μετά από ακτινοθεραπεία. Ο πενταετής τοπικός έλεγχος αναφέρεται στο 90-98% και για τη διατήρηση του λάρυγγα στο 93-98%. Ο ασθενής εμφανίζει πολύ μεγαλύτερη νοσηρότητα λόγω της αναγκαιότητας προσωρινής τραχειοστομίας, χρειάζεται μεγαλύτερη νοσηλεία και πολύ συχνά χρήση ρινογαστρικού καθετήρα σίτισης Levin. Έτσι, οι ανοικτές μερικές εκτομές έχουν αντικατασταθεί σε μεγάλο βαθμό από την ενδοσκοπική χειρουργική με laser CO2.

Η ενδοσκοπική χειρουργική με laser CO2 ξεκίνησε με τον Jako. Ο Strong στις αρχές της δεκαετίας του 70 ήταν ο πρώτος που εισήγαγε τη χρήση του laser CO2 για τη θεραπεία του πρώιμου γλωττιδικού καρκίνου. Η ενδοσκοπική χειρουργική με laser CO2 συνδυάζει μια ελάχιστα ακρωτηριαστική προσπέλαση με την ακρίβεια του Laser και του μικροσκοπίου. Έτσι επιτρέπει στο χειρουργό να προσφέρει αποτελεσματική θεραπεία στην αντιμετώπιση του γλωττιδικού καρκίνου, με μικρότερο κόστος και πιο αποδεκτή από την παραδοσιακή ακτινοθεραπεία.
Αρχικά, η ενδοσκοπική χειρουργική με laser CO2 περιορίστηκε στην αφαίρεση μικροκαρκινωμάτων των φωνητικών χορδών και στην παρηγορητική αφαίρεση όγκων που προκαλούν απόφραξη του αεραγωγού. Σήμερα, η ενδοσκοπική χειρουργική με laser CO2 είναι μια ευρέως αποδεκτή εναλλακτική μέθοδος στις παραδοσιακές ενδοσκοπικές τεχνικές με συμβατικά εργαλεία, στην ανοικτή μερική λαρυγγεκτομή και στην ακτινοθεραπεία, κυρίως στην αντιμετώπιση του πρώιμου γλωττιδικού καρκίνου.

Η χειρουργική με laser CO2 εξασφαλίζει ικανή διεγχειρητική αιμόσταση, ακρίβεια εκτομής, περιορισμένο μετεγχειρητικό οίδημα, και ελαχιστοποίηση της μεταστατικής διασποράς διεγχειρητικά, γιατί προκαλεί απόφραξη των μικρών αιμοφόρων αγγείων και των λεμφαγγείων. Επίσης προσφέρει ανεμπόδιστη έκθεση της βλάβης σε μεγέθυνση Η τραχειοστομία δεν είναι πλέον απαραίτητη, η περιεγχειρητική νοσηρότητα είναι χαμηλή, η κατάποση διαταράσσεται πολύ λιγότερο και τα αποτελέσματα στη λειτουργία της φωνής είναι πολύ ικανοποιητικά. Ακόμη, πολύ σημαντικό πλεονέκτημα αυτής της χειρουργικής επιλογής είναι ότι αφήνει ανοικτές όλες τις θεραπευτικές επιλογές σε ασθενείς με τοπική υποτροπή ή δεύτερο πρωτοπαθή όγκο στην περιοχή κεφαλής και τραχήλου, που περιλαμβάνουν Laser επανεγχείρηση, ανοικτή μερική λαρυγγεκτομή και ακτινοθεραπεία. Τα τελευταία χρόνια έχουν αναφερθεί στη βιβλιογραφία πολύ καλά αποτελέσματα στην αντιμετώπιση των πρώιμων γλωττιδικών καρκίνων με ενδοσκοπική αφαίρεση laser CO2 . Η πενταετής επιβίωση αναφέρεται στο 80-94% και η διατήρηση του λάρυγγα είναι εφικτή σε περισσότερες από 94% των περιπτώσεων.
Η χειρουργική για κακοήθεις βλάβες περιλαμβάνει πλήρη αφαίρεση του όγκου που επιβεβαιώνεται με ταχείες βιοψίες διεγχειρητικά. Πολλές φορές το στάδιο του καρκίνου κατά ΤΝΜ τροποποιείται μετεγχειρητικά με τα αποτελέσματα της ιστολογικής εξέτασης. Πριν από την εισαγωγή του laser CO2 στην ενδοσκοπική χειρουργική του λάρυγγα, γινόταν χρήση του γενικού όρου ενδοσκοπική χορδεκτομή, χωρίς να λαμβάνεται υπόψη η ανατομική και η ιστολογική επέκταση του όγκου και ο όρος αυτός αναφερόταν σε ευρύ φάσμα εκτομών, από λίγα χιλιοστά του επιπολής επιθηλίου μέχρις όλο το πάχος του βλενογόνου, που περιελάμβανε μυ και περιχόνδριο.
Η τελική απόφαση για την απόφαση της κατάλληλης θεραπευτικής αγωγής πρέπει να βασίζεται στην ακριβή εκτίμηση της βλάβης, την εμπειρία του χειρουργού και του ακτινοθεραπευτή και στην καλή μεταξύ τους συνεργασία. Πολύ σημαντικές παράμετροι που πρέπει να λαμβάνονται υπόψη είναι η ηλικία, η γενική κατάσταση και τυχόν άλλες παθήσεις του ασθενούς (καρδιοαγγειακά νοσήματα, χρόνια αποφρακτική πνευμονοπάθεια, δεύτεροι πρωτοπαθείς όγκοι), η επιθυμία του ασθενούς, καθώς επίσης οικονομικοί, κοινωνικοί και ψυχολογικοί παράγοντες.
Συμπερασματικά, η ενδοσκοπική μικροχειρουργική με laser CO2 στη θεραπεία του πρώιμου γλωττιδικού καρκίνου αποτελεί μέθοδο εκλογής, γιατί πληροί τα ογκολογικά, λειτουργικά και οικονομικά κριτήρια.

Κουτρούπας Κωνσταντίνος

Χειρουργός Ωτορινολαρυγγολόγος

Μ. Αλεξάνδρου 38, Κατερίνη

2351023959