Εκκριτική Ωτίτιδα

 

Κουτρούπας Κωνσταντίνος

Χειρουργός Ωτορινολαρυγγολόγος

α. Λίγα λόγια για το αυτί Το αυτί για να μπορέσει να εκτελέσει τις λειτουργίες του χωρίζεται σε τρία μέρη :

1. Το έξω αυτί 

2. Το μέσο αυτί : Χωρίζεται από το έξω με το τύμπανο και περιλαμβάνει τρία μικρά οστάρια ενωμένα μεταξύ τους σαν αλυσίδα.  Είναι μια μικρή αεροφόρος κοιλότητα, που ο μόνος τρόπος επικοινωνίας της με το περιβάλλον γίνεται μέσα από ένα μικρό σωλήνα, την ευσταχιανή σάλπιγγα, που καταλήγει στο πίσω τμήμα της μύτης, δίπλα από τις αδενοειδείς εκβλαστήσεις (κρεατάκια).

3. Το έσω αυτί : Αποτελείται από τα όργανα ακοής (κοχλίας) και ισορροπίας (λαβύρινθος).

Η ευσταχιανή σάλπιγγα : Εξασφαλίζει τον καλό αερισμό του αυτιού και απομακρύνει τις φυσιολογικές εκκρίσεις του. Ανοίγει για λίγο, κυρίως όταν μασάμε ή  χασμουριόμαστε.

 

β. Λίγα λόγια για την εκκριτική ωτίτιδα

Τι είναι εκκριτική ωτίτιδα;

Είναι η συλλογή «μη μολυσμένου υγρού» μέσα στο μέσο αυτί, λόγω κακής λειτουργίας της ευσταχιανής σάλπιγγας, με αποτέλεσμα παροδική κατά κανόνα βαρηκοΐα, μέτριου βαθμού.

Πόσο κοινή είναι;Το 15-20% των παιδιών παρουσιάζουν κάποτε για κάποιο διάστημα συλλογή υγρού στο μέσο αυτί. Αυτό δεν γίνεται όμως πάντα αντιληπτό.

Πότε η ευσταχιανή σάλπιγγα δεν λειτουργεί κανονικά;  Η ευσταχιανή σάλπιγγα στα παιδιά είναι οριζόντια και με πιο ευρύ στόμιο και  είναι πιο εύκολα διαπερατή από μικρόβια. Η υπερτροφία των αδενοειδών εκβλαστήσεων (κρεατάκια), τα συχνά κρυολογήματα, η αλλεργία και ορισμένες σπάνιες παθήσεις όπως μογγολισμός, λαγώχειλο ή λυκόστομα, αποτελούν προδιαθετικούς παράγοντες για την εκκριτική ωτίτιδα.

Συμπτώματα
Τα συμπτώματα της εκκριτικής ωτίτιδας σχετίζονται με την ηλικία του παιδιού:

• Μέχρι την ηλικία των 3 ετών περίπου, η πάθηση μπορεί να μην έχει ιδιαίτερα συμπτώματα. Συνήθως τα παιδιά τραβούν τα αφτιά τους γιατί τα αισθάνονται βουλωμένα. Σπανίως προκαλεί ανησυχία ή/και πόνο (με μορφή σουβλιάς που διαρκεί λίγα λεπτά) και ποτέ πυρετό, εκτός αν συνδυάζεται με λοίμωξη του αναπνευστικού συστήματος. Συνήθως αποτελεί τυχαίο εύρημα σε μια προγραμματισμένη παιδιατρική επίσκεψη.
• Σε μεγαλύτερα παιδιά (όπου και υπάρχει καλύτερη επικοινωνία με τους γονείς ή το σχολείο) το πιο σταθερό εύρημα είναι η βαρηκοΐα (μερική απώλεια ακοής) και το αίσθημα πληρότητας (βούλωμα) που προκαλεί στο αφτί. Η βαρηκοΐα γίνεται εύκολα αντιληπτή γιατί το παιδί ζητάει να του επαναλάβουν τι του είπαν, ρωτάει συνέχεια «τι;» και «ε;», βάζει πιο δυνατά την τηλεόραση και τη μουσική. Αυτό μπερδεύει αρκετά τους γονείς, που νομίζουν ότι το παιδί αδιαφορεί, αλλά στην πραγματικότητα δεν τους ακούει καλά. Πρέπει να σημειωθεί ότι η βαρηκοΐα αυτή είναι μετρίου βαθμού και είναι πλήρως ανατάξιμη σχεδόν σε όλες τις περιπτώσεις, μόλις επανέλθουν στη φυσιολογική κατάσταση τα αφτιά.

Τέλος, σπανίως η εκκριτική ωτίτιδα μπορεί να προκαλεί πόνο, ο οποίος είναι παροδικός και τις περισσότερες φορές εμφανίζεται κατά τη διάρκεια της νύχτας.

Τι προβλήματα μπορεί να προκύψουν;1. Σε παιδιά προσχολικής ηλικίας η ελάττωση της ακοής μπορεί να δράσει καθοριστικά στην ανάπτυξη της ομιλίας τους. Είναι επίσης δυνατόν να επηρεαστεί η συμπεριφορά τους κάνοντας τα δύστροπα ή με τάσεις απομόνωσης.
2. Τα παιδιά σχολικής ηλικίας μένουν πίσω στα μαθήματα, αφού με δυσκολία συνήθως παρακολουθούν στην τάξη. Η συμπεριφορά τους επηρεάζεται αφού αισθάνονται μειονεκτικά.

Τι συμβαίνει με το υγρό τελικά;Στη μεγάλη πλειοψηφία των περιπτώσεων το μέσο αυτί καθαρίζει από μόνο του μέσα σε  4 - 6 εβδομάδες περίπου. Κάποιες φορές το υγρό παραμένει για μεγαλύτερα διαστήματα. Τότε γίνεται παχύρρευστο και κολλώδες.

Τι μπορεί να συμβεί αν η εκκριτική ωτίτιδα μείνει αθεράπευτη; Μόνιμες παραμορφώσεις της δομής του μέσου αυτιού (π.χ. συμφύσεις) και τελικά μόνιμη δυσλειτουργία του, που μπορεί να απαιτήσουν στο μέλλον πολύ ευαίσθητες επεμβάσεις. Επίσης, ας μην υποτιμηθούν καθόλου: η πιθανή καθυστέρηση στην ομιλία, οι δυσκολίες στο σχολείο και οι τάσεις απομονωτισμού στα μεγαλύτερα παιδιά.

 

γ. Αντιμετώπιση  ωτίτιδας

1. Με αγωγήΗ χρήση φυσιολογικού ορρού και αποσυμφορητικών της μύτης, η αντιβίωση καθώς και το μάσημα τσίχλας, τα μπάνια κ.α. βοηθούν στην απομάκρυνση του υγρού. Αν αυτό παρά τα παραπάνω υπάρχει πάνω από 6  εβδομάδες, τότε μια μικρή χειρουργική επέμβαση καλείται να δώσει τη λύση.

2. Χειρουργική αντιμετώπισηΗ επέμβαση γίνεται με γενική αναισθησία, διαρκεί περίπου 20 λεπτά και συνίσταται στην, κάτω από το μικροσκόπιο, τοποθέτηση μικρού σωληνίσκου αερισμού πάνω στο τύμπανο ώστε να έλθει σε μόνιμη επικοινωνία το μέσο αυτί με τον αέρα. Έτσι επιτυγχάνονται και η απομάκρυνση του υγρού και ο καλός αερισμός του. Το παιδί παραμένει στο νοσοκομείο μόνο για λίγες ώρες και δεν πονά. Οι σωληνίσκοι αερισμού αποβάλλονται αυτόματα από το ίδιο το αυτί σε διάστημα 6-12 μηνών, αφήνοντας μια ανεπαίσθητη ουλή.

 

 

δ. Πρακτική βοήθεια στα παιδιά με εκκριτική ωτίτιδα
Στο σπίτι : Στο παιδί πρέπει να μιλάμε καθαρά και από κοντά αφού πρώτα του αποσπάσουμε την προσοχή. Φροντίζουμε να μας βλέπει και να μην υπάρχει άλλος θόρυβος, όπως τηλεόραση. Μπορεί να χρειαστεί να επαναλάβουμε κάποιες λέξεις ή να εξηγούμε περιφραστικά. Πρέπει να δείχνουμε κατανόηση στο πρόβλημα του, να του εξηγούμε απλά τι συμβαίνει και το διαβεβαιώνουμε ότι δεν θα διαρκέσει πολύ. Ας μη ξεχνάμε ότι άλλες μέρες ακούει καλύτερα άλλες χειρότερα.  
Στο σχολείο : Ο δάσκαλος πρέπει να ενημερωθεί για τη βαρηκοΐα. Το παιδί τοποθετείται σε μπροστινό θρανίο και όταν ο δάσκαλος του απευθύνεται πρέπει να  είναι ορατός και κατανοητός.

 

 

ε. Οδηγίες για παιδιά με σωληνίσκους αερισμού

1. Παρά το ότι δεν είναι εύκολο να περάσει νερό από το σωληνάκι μέσα στο αυτί, το παιδί πρέπει να είναι προσεκτικό π.χ. να μην κάνει βουτιές. Καμιά ιδιαίτερη προφύλαξη δεν χρειάζεται όταν λούζεται. Αν το παιδί αρχίσει να παραπονείται ξανά για βουλωμένα αυτιά, πόνους ή συνεχή έκκριση από τα αυτιά, παρά το ότι έχει σωληνίσκους, θα πρέπει να επισκεφθεί ειδικό.
2. Το ταξίδι με αεροπλάνο δεν απαγορεύεται.

Μπορεί να ξαναμαζέψει το παιδί υγρό στα αυτιά του όταν πέσουν τα σωληνάκια;Πάνω από το 90% των παιδιών απαντούν θετικά στη χειρουργική θεραπεία.  Όμως το υπόλοιπο ποσοστό μπορεί να αναπτύξει ξανά εκκριτική ωτίτιδα μετά την απομάκρυνση των σωληνίσκων και να χρειαστεί πάλι να  τοποθετηθούν  νέοι. Ευτυχώς οι υποτροπές αυτές είναι σπάνιες και αφορούν συνήθως παιδιά με σοβαρή αλλεργία, σύνδρομο Down ή λυκόστομα.

Κουτρούπας Κωνσταντίνος

Χειρουργός Ωτορινολαρυγγολόγος

Μ. Αλεξάνδρου 38, Κατερίνη

2351023959