Η γλώσσα του σώματος είναι οι παρατηρημένες κινήσεις του σώματος που αποτελούν ενδεικτικά κάποιων συναισθημάτων. Δεν αφορά μόνο τις κινήσεις των μυών του προσώπου αλλά μια γενική στάση του σώματος και των μελών του.
Είναι διαφορετική από τη γλώσσα των συμβόλων γιατί είναι ενδεικτική του 'εδώ και τώρα' που κάποιος βιώνει ανεξάρτητα απ' το τί λέει και πόσο κοντά ή μακρυά είναι αυτό χωροχρονικά και συναισθηματικά.
Γράφει ο ψυχολόγος- ομαδικός θεραπευτής, Δημήτρης Κατσαρός
Τα συναισθήματα που ο Paul Ekman θεωρεί ως επικοινωνήσιμα μέσω της γλώσσας του σώματος είναι:
α) διασκέδαση
β) περιφρόνηση
γ) ευχαρίστηση
δ) αμηχανία
ε) ενθουσιασμός
στ) ενοχή
ζ) περηφάνεια επιτεύγματος
η) ανακούφιση
θ) ικανοποίηση
ι) αισθησιακή ευχαρίστηση
κ) ντροπή
Διευκρινιστικά, η διαφορά της αμηχανίας από τη ντροπή έγκειται στο όταν κάποιος “δεν ξέρει τι να κάνει” (αμηχανία) και όταν κάποιος νιώθει εκτεθειμένος, γυμνός, με “τα άπλυτα στη φόρα” (ντροπή).
Επίσης η διαφορά της ικανοποίσης από την ευχαρίστηση έγκειται στο ότι κάποιος μπορεί να νιώσει ικανοποίηση π.χ.: “για την έκβαση μιας δίκης” αλλά ευχαρίστηση από “την ταινία που μόλις είδε”.
Η ικανοποίηση φαίνεται να περιλαμβάνει διεκδίκηση ενώ η ευχαρίστηση έχει μια ποιότητα λιγότερο 'εγωιστική'.
Η γλώσσα του σώματος δεν είναι πάντα συνειδητή αλλά ούτε και πάντα ασυνείδητη (προσυνειδητή). Μπορεί να είναι ένα συμπλήρωμα σ'αυτό που λέμε ή και μια αντίθεση, ανάλογα με τη συναισθηματική μας εμπλοκή και το φόβο μας να δείξουμε το συναίσθημά μας.
Το να 'διαβάζει' και να κατανοεί κάποιος τη γλώσσα του σώματος είναι μια τέχνη η οποία έχει βοηθήσει τους επικοινωνιολόγους να δώσουν συμβουλές σε πολιτικά πρόσωπα, διασήμους και στελέχη όσον αφορά τη στάση του σώματός τους όταν εκτίθενται στο κοινό ή τους υφισταμένους τους.
“Το μήνυμα που περνάμε όταν μιλάμε σε κοινό πρέπει να είναι σύντονο με τη γλώσσα του σώματός ώστε να μην αμφισβητηθεί η σιγουριά μας γι'αυτό που λέμε.”
Η εξωστρέφεια έχει συσχετισθεί άμεσα μέσα από παρατηρήσεις με τον ευθύ και ακάλυπτο κορμό, το κεφάλι ψηλά και τα χέρια παράλληλα μεταξύ τους (και όχι χέρια σταυρωμένα ή μπροστά από το στήθος σαν σε στάση άμυνας).
Ας πάρουμε για παράδειγμα το καθρεύτισμα. Όταν κάποιος τείνει να λάβει τη στάση σώματος που έχουμε σημαίνει συνήθως πως μας κατανοεί, πως “μπαίνει στη θέση μας”.
Αν εμείς είμαστε “εσωστρεφείς και αμυνόμενοι” λόγω ενός δυστυχούς θέματος που συζητάμε τότε και ο συνομιλητής μας, αν συμπάσχει θα τείνει να λάβει μια στάση σώματος ανάλογη: Σκυφτή, καμπουριαστή, με πρόσωπο χαμηλωμένο αλλά ψηλά τα μάτια ώστε να εστιάζει σε μας (puppy eyes) κ.λπ.
Αντίστοιχα και σε συμφωνία με τα προηγούμενα η βλεμματική επαφή είναι ενδεικτική ότι κάποιος ενδιαφέρεται γι'αυτό που λέει ο ομιλιτής ή ότι δεν πολυπιστεύει αυτό που λέει και θέλει κάποια απτή απόδειξη, πράγμα που λίγο πολύ ενδεικνύει το ότι ενδιαφέρεται άμεσα.
Ο J. Derrida είπε πως η γλώσσα από μόνη της και ο συμβολισμός της υπολείπεται του νοήματος που θέλει να προσδώσει. H γλώσσα του σώματος σε συνδυασμό μ'αυτό που λέγεται οδηγεί σε μια σχετική πληρότητα έκφρασης.
Γι'αυτό αν και σήμερα έχουμε την ευκαιρία να επικοινωνήσουμε με ανθρώπους σε όλα τα γεωργαφικά μήκη και πλάτη με τεχνικά μέσα παρ'όλ'αυτά κάνουμε ταξίδια για να 'δούμε από κοντά' κάποιον, πραγματοποιούμε συγκεντρώσεις και πολιτικά συνέδρια με ανθρώπους από διάφορες χώρες στον ίδιο χώρο.
Η γλώσσα του σώματος περιλαμβάνει και χωρικές σταθερές, οι οποίες μπορεί να αλλάζουν από κουλτούρα σε κουλτούρα όμως είναι διακριτές. Στη δική μας κουλτούρα (την δυτική) σκιαγραφούνται κάπως έτσι
α)απόσταση εγκύτητας (50 εκ.)
Αναφέρεται σε μέλη οικογένειας, παιδάκια και συντρόφους.
β)προσωπική απόσταση (το μήκος ενός χεριού που εκτείνεται)
Αναφέρεται σε φίλους και ομάδες ανθρώπων που συζητάνε συνεργατικά και φιλικά μεταξύ τους.
γ)κοινωνική απόσταση (1,5-2,5 μέτρα)
Αναφέρεται σε αγνώστους, νεο-σύστατες ομάδες και νέες γνωριμίες.
δ)δημόσια απόσταση (πάνω από 2,5 μέτρα)
Αναφέρεται σε μεγάλα κοινά απ' τα οποία ο ομιλιτής έχει την συγκεκριμένη απόσταση. (Θέατρα, ομιλίες κ.τλ.)
Τέλος υπάρχουν οι αθέλητες κινήσεις του σώματος όπως το ξύσιμο του αφτιού ή του κεφαλιού, το άγγιγμα των χειλιών, το δέσιμο των δαχτύλων που δίνουν κάποιες πληροφορίες για το άτομο. Στο πόκερ αυτές οι κινήσεις λέγονται “ρουφιάνοι”. Προδίδουν την αγωνία του ατόμου ή το άγχος του και ανάλογα με το πλαίσιο του παιχνιδιού δίνουν ανατροφοδότηση για το επόμενο ποντάρισμα.
πηγή: boro.gr
