Το εκτός συνόρων πελατειακό κράτος

 Γράφει από τη Σουηδία ο αναγνώστης της Λευτεριάς Ανδρέας Μπούκας
  

Tο πελατειακό κράτος είναι βαθιά ριζωμένο στην νεοελληνική κοινωνία.
Κι αυτό δεν άφησε ανεπηρέαστες τις -όπου γης- ελληνικές υπηρεσίες του εξωτερικού.
Συγγενείς, φίλοι, κομματικοί, κοντοχωριανοί, «υποταχτικοί», κόλακες κ.α. το απαρτίζουν και το στηρίζουν -ακόμη- σε πολύ μεγάλο βαθμό.

Έτσι και στη Σουηδία.

Από χώρα διπλωματικής εξορίας προπολεμικά, η Σουηδία έγινε μεταπολεμικά τόπος... 

ευμενούς μετάθεσης, με έξαρση του ενδιαφέροντος τη δεκαετία του 1980 και του 1990.

Σημαντικές θέσεις στο διπλωματικό σώμα μπορούσαν να αποδοθούν δίχως καμία «λαϊκή αντίσταση» σε κάθε είδους ημετέρους. Ευτελείς δικαιολογίες για το πως δήθεν κάποια θέση καταλήφθηκε «αξιοκρατικά» έχουν ακουστεί πολλές.

Χαρακτηριστικές είναι λχ πως:

-Κάποιος συγγενής είδε την ανακοίνωση του υπουργείου, με ειδοποίησε και ζήτησα τη θέση...

-Βρισκόμουν στη Γερμανία όταν έμαθα πως ζητούν προσωπικό... (και στη Γερμανία το έμαθε ενώ στη Σουηδία κανείς...).

-Μα ήμουν στο πλευρό του τάδε υπουργού...

-Η θέση προβλεπόταν στη δύναμη της πρεσβείας και μου την «εμπιστεύτηκαν»...

Στο έλεος του πελατειακού (παρα)κράτους ήταν κυρίως τα γραφεία τύπου της Ελληνικής Πρεσβείας όπου ο κομματικός μηχανισμός της κάθε «κομματικής κυβέρνησης» δρούσε ανενόχλητα. Υπήρξε περίπτωση ατόμου που διορίστηκε ακόλουθος με προσόν 1-2 άρθρα υπεράσπισης κομματικής πολιτικής σε μεταναστευτικό περιοδικό και με προϋπηρεσία στο «Πανεπιστήμιο», στο πάρκινγκ του πανεπιστημίου δηλαδή...

Άλλη εξόφθαλμη περίπτωση απόλυτης εξουσίας κομματικού μηχανισμού ήταν, τη δεκαετία του 80, η τοποθέτηση για μεγάλο χρονικό διάστημα, ενός εργατικού συμβούλου στην Πρεσβεία της Ελλάδας, δίχως καν αντικείμενο δουλειάς.

Αλώβητες δεν έμειναν -ως σήμερα- οι θέσεις εκπαιδευτικών συμβούλων, στρατιωτικών ακολούθων (δύο για ένα διάστημα), εμπορικού, πολιτιστικού ακολούθου αλλά και του ΕΟΤ. Ούτε βέβαια οι «παρακατιανές» θέσεις κλητήρα, οδηγού ή και αποσπασμένων δασκάλων.

Ορισμένοι του μηχανισμού αυτού αξιοποίησαν το «φόρτο εργασίας τους» με μεταπτυχιακές σπουδές–έως διδακτορικό μάλιστα. Σπουδές για τις οποίες προβλέπονταν αφιέρωση χρόνου μεγαλύτερου του 8-ωρου εργασίας και πολλά έξοδα. Αλλά με τη πλάτη στον κρατικό μηχανισμό, υψηλό μισθό, επιμίσθια και διάφορα επιδόματα κατάφεραν να αντεπεξέλθουν στις ακαδημαϊκές απαιτήσεις, να τύχουν και τη δέουσα αρωγή και να εδραιώσουν τις θέσεις τους στο μηχανισμό (Μπράβο τους!).

Βέβαια «τύποις» προβλέπονται στον κανονισμό του ΥΠΕΞ κάποιοι περιορισμοί λ χ 5-ετίας για τη διάρκεια της θητείας στο διπλωματικό σώμα και στις εν λόγω θέσεις. Αλλά οι περιορισμοί αυτοί έχουν και μεγάλες «μπαλκονόπορτες». Έτσι λοιπόν μια «πενταετία» μπορούσε εύκολα για πολλούς λόγους να μετατραπεί σε 20-ετία και βάλε...

Όσοι εναντιώθηκαν στο πελατειακό κράτος -άτομα και οργανώσεις- μπήκαν στη «μαύρη λίστα» του συστήματος. Χαρακτηρίστηκαν -φυσικά- περιθωριακοί, ανταγωνιστές ακόμη και «ανθέλληνες»!

Στην κατηγορία αυτή ήταν και το Κέντρο Ελληνικού Πολιτισμού Σουηδίας (ΚΕΠΣ) που διαλύθηκε πρόσφατα. Για τεκμηριωμένες θέσεις για πολιτιστικά «προϊόντα» απειλήθηκε νωρίς πως «αυτά πληρώνονται», πως ήταν «ιδιωτικό» μια και δεν ήταν κομματικό μαγαζί, «ανταγωνιστικό» (προς τι και προς ποιον;), «πρόβλημα» και κάτι που έπρεπε να εξαφανιστεί ως «επικίνδυνο»...

Φυσικά κανείς στην Πρεσβεία μας δεν ασχολήθηκε ποτέ σοβαρά ούτε με το υλικό που συγκεντρώθηκε στο ΚΕΠΣ, ούτε με το νομικό καθεστώς του κι ούτε με το τι προσέφερε ανέξοδα για την Ελλάδα στο Σκανδιναβικό χώρο. Αντίθετα εγκάθετοι της Πρεσβείας εμπόδισαν κατά καιρούς τη συλλογή υλικού, δωρεές που προοριζόταν για το ΚΕΠΣ ή διέβαλαν και παρεμπόδισαν κάθε προσπάθεια στήριξης –έστω και ηθικής- του ΚΕΠΣ από την Ελληνική Πολιτεία. Φρόντιζαν ακόμη και την εποχή των «παχιών αγελάδων» να μην επιχορηγείται για τις δράσεις του.

Ενώ, την τελευταία δεκαετία, παρά τις επίσημες διαβεβαιώσεις από τα έδρανα της Ελληνικής Βουλής περί στήριξης του ΚΕΠΣ, κατά «περίεργο τρόπο», εξανεμιζόταν ξαφνικά κάθε ελπίδα όταν ορισμένο κύκλωμα στην Ελληνική πρεσβεία εξέφραζε προς αρμόδια υπουργεία την «άποψή του» για το ΚΕΠΣ ως «αποθήκη»...δίχως τίποτε το σημαντικό!

Δεν δίστασαν να παρέμβουν ώστε για να μη δωριθεί σημαντική βιβλιοθήκη ενός Σουηδού συγγραφέα στο ΚΕΠΣ. Αντί γι’ αυτό η δωρεά να δρομολογήθηκε -έμμεσα μέσω πρεσβείας- προς σουηδικό ίδρυμα...

Έγγραφες προτάσεις του για την αναβάθμισης του πολιτιστικού γίγνεσθαι της παροικίας και στήριξης του ΚΕΠΣ προωθήθηκαν κι ενσωματώθηκαν σε δράσεις εταιρειών (έως και offshore), διαπλεκόμενων με το σύστημα από την εποχή προ Ολυμπιακών του 2004...

Τίποτε το περίεργο σ’ όλα αυτά!

Ακόμη κι όταν ένας Πρέσβης απαίτησε την τήρηση των καθηκόντων κάποιου ακολούθου του μηχανισμού (όχι της Πρεσβείας), ανακαλέστηκε για να υπηρετήσει στην κεντρική υπηρεσία...και συνταξιοδοτήθηκε σύντομα στη συνέχεια. Κι αυτό προ του υπαλλήλου που τότε προέβαλε θέμα «υγείας» για συνταξιοδότηση λόγω πίεσης και των απαιτήσεων του Πρέσβη για να τηρήσει τα καθήκοντα του...συνεχίζει όμως μετά την εξάλειψη του «κινδύνου» να παραμένει στην ίδια θέση 15 χρόνια μετά...

Όσοι «ρεαλιστικά» αποδέχτηκαν την κατάσταση και τη διαδοχή της -από τη δικτατορία και εντεύθεν- συνεργάστηκαν άμεσα αναζητώντας μια προβολή που θα τους προσέδιδε κάποια κοινωνική καταξίωση. Λόγω θέσης κι όχι λόγω έργου. «Διπλωματικά» κι αυτοί μετατράπηκαν σε αυλοκόλακες περιμένοντας την ευκαιρία ν’ αδράξουν κάποια θέση ή οφέλη απ’ την κρατική μηχανή. Περιτριγύρισαν σαν σύννεφο, «από μύγες στο μέλι», τον κάθε πρόσκαιρο εγκάθετο στα γρανάζια του πελατειακού μηχανισμού εξουσίας. Δίχως ενδοιασμό, δίχως ντροπή «εντάχθηκαν» να υπηρετήσουν το μηχανισμό χάρη προσκλήσεων σε δεξιώσεις, «σημαντικές» συναντήσεις και προβολήσε ΜΜΕ, αφίσες ή και φωτογραφίες μαζί με τα παράκεντρα της πελατειακήςεξουσίας...

Και τα παρακλάδια κομματικών μηχανισμών ελληνικών κομμάτων στη Σουηδία συντάχτηκαν στην «πολιτική» αυτή κομίζοντας μικρά οικονομικά οφέλη για την «εκπροσώπηση του Ελληνισμού»...σε σχέση με τις ελληνικές υπηρεσίες. Παραμέρισαν την κριτική τους για το πελατειακό κράτος και συνεργάστηκαν μ’ αυτό «για το καλό του ελληνισμού». Πολέμιοι όντες με το κατεστημένο, συνεργάστηκαν και συνεργάζονται με τους εκπροσώπους του πελατειακού κράτους... Οι μεν «πληρώνοντας δίδακτρα»για να μάθουν πως λειτουργεί πελατειακό κράτος, οι δε διασφάλιζαν τις θέσεις και τα προνόμια τους σε περίπτωση «πολιτικής» αλλαγής...

Αλίμονο σ’ αυτούς (έστω και κομματικά στελέχη) που εναντιώθηκαν σ’ αυτό το παρακράτος, βάσει κάποιων αρχών. Τέθηκαν σε απομόνωση και εξαναγκάστηκαν να εγκαταλείψουν το κόμμα τους ή και να διαγραφούν...

Σεπτέμβριος 2015, λίγο πριν τις επικείμενες εκλογές. Τα πλοκάμια του πελατειακού κράτους στη Σουηδία συσπειρώνονται, ανασυντάσσονται και συμπαρατάσσονται για να αντιμετωπίσουν ότι προκύψει μετά τις 20 Σεπτεμβρίου.

Έμμεσα μεν σαφέστατα δε προβάλλουν εκ νέου σε «δράσεις τους», μόνον με ημετέρους, αγνοώντας Έλληνες και ξένους που διαπρέπουν σε πολλούς τομείς και προβάλουν την Ελλάδα και τον ελληνικό πολιτισμό.

Άγνωστο τι θα προκύψει μετά τις εκλογές και πρέπει να φανεί πως υπάρχει «αξιόλογη δράση»...Στάχτη στα μάτια κάθε νέας κυβέρνησης και αναπαλαιωμένης ηγεσίας που θα χειριστεί θέματα εξωτερικής πολιτικής και αποδήμων. Θα χρειαστούν κι αυτοί να στηριχτούν στον πελατειακό μηχανισμό παρακράτους που ουσιαστικά εξουσιάζει την Ελλάδα σχεδόν εδώ και 200 χρόνια (από την Επανάσταση του 1821).

Απαισιόδοξα λοιπόν αναμένουμε την αναπαραγωγή του μηχανισμού του ελληνικού πελατειακού κράτους και στις υπηρεσίες του στη Σουηδία. Ίσως με κάποιες πιθανές, φαινομενικές, αλλαγές προσώπων που θα εξυπηρετούν όμως τον ίδιο μηχανισμό αλλά όχι τον ελληνισμό!

Αλλά ας μην ξεχνάμε πως για όλα αυτά φταίνε οι«Τούρκοι»...νομάδες που παρέλαβαν το βυζαντινό πελατειακό κράτος, το διατήρησαν και μας το φόρτωσαν με «καλολαδομένα» γρανάζια, γεμάτο Φαναριώτες, σφογγοκολάριους, αυλοκόλακες και κάθε είδους ραγιάδες...

«Τούρκοι βαστάτε τ’ άλογα»!...

Κι εμείς δεν φταίμε ποτέ, σε τίποτε...σαν θεατές παρακολουθούμε μόνο τα τεκταινόμενα...

Ανδρέας Μπούκας