Γράφει ο Μαλάμης Σπύρος, Προπτυχιακός φοιτητής του τμήματος Πολιτικών Επιστημών του ΑΠΘ.
Σαράντα δύο χρόνια συμπληρώνονται σήμερα από την εξέγερση του Πολυτεχνείου της 17ης Νοέμβρη του 1973. Μιας...
Κάνοντας μια αποτίμηση της 17ης Νοέμβρη, σε συνάρτηση και με τις σημερινές συνθήκες και ανάγκες, μπορούμε να σταθούμε σε τρεις βασικούς άξονες, σε τρεις βασικές επιτυχίες του κινήματος.
Καταρχάς, μέσα σε συνθήκες καταστολής, καταπάτησης των ατομικών ελευθεριών, τρομοκρατίας και επιβολής, με εξορίες και βασανιστήρια, ο λαός, με πρωταγωνιστές τους φοιτητές, κατόρθωσε να αποβάλλει το φόβο, να σηκώσει το κεφάλι του απέναντι στη Χούντα, να αντισταθεί και με πνεύμα ρήξης, να έρθει σε μετωπική σύγκρουση με το φασισμό και να τον νικήσει. Μια νίκη και με ιδεολογικά χαρακτηριστικά θα μπορούσε κάποιος να ισχυριστεί, καθώς όπως έδειξαν τα γεγονότα της μεταπολίτευσης, ο λαός δεν επιδίωξε την εγκαθίδρυση ενός νέου καθεστώτος με αυταρχικά και ανελεύθερα στοιχεία – ως αντίποινα -, αλλά αντιθέτως προτίμησε την Δημοκρατία, - για την οποία θα γίνει αναφορά παρακάτω -, παραμένοντας πιστός στους στόχους και τα αιτήματα της εξέγερσης του Πολυτεχνείου. Η κρίση του Χουντικού καθεστώτος, που άρχισε σταδιακά να κορυφώνεται περί τα τέλη του 1972, με τα οικονομικά σκάνδαλα, την αύξηση της ανεργίας και του πληθωρισμού, ήταν εξάλλου και μία από τις αιτίες, που οδήγησαν στην εξέγερση. Έτσι, λοιπόν, είδαμε την φασιστική και ακροδεξιά ιδεολογία και πρακτική να παραγκωνίζεται από το ελληνικό πολιτικό και κοινωνικό γίγνεσθαι για δεκαετίες, δίνοντας μια ανάσα ελευθερίας στην ελληνική κοινωνία, η οποία επί περίπου 7 χρόνια βρισκόταν στο απόλυτο σκοτάδι.
Επιπρόσθετα, τα γεγονότα του Πολυτεχνείου έδειξαν ότι, αν και οι εξεγέρσεις ωριμάζουν μέσα από τις κοινωνικές διεργασίες, εμποτισμένες με επαναστατικές ιδέες και με πολιτική οργάνωση, η οποία βοηθά στην αύξηση της δυναμικής τους, το στοιχείο εκείνο, το οποίο ουσιαστικά διαφοροποίησε την εξέγερση αυτή είναι ο αυθορμητισμός, φοιτητών και λαού. Την περίοδο αυτή, η ηγεσία της οργανωμένης επαναστατικής πρωτοπορίας είχε λοξοδρομήσει από τις ιδέες και τις παραδόσεις του ΚΚΕ, τυφλωμένη από την καλοπέραση των αστών, γεγονός που άφησε δίχως επικεφαλής την εξέγερση, μιας και τα κινήματα της ακρο-αριστεράς λόγω ιδεολογίας και αρχών ήταν αδύνατον να παίξουν αυτόν τον ρόλο, τον ρόλο του καθοδηγητή. Βέβαια, είναι σημαντικό να προσθέσουμε το ότι ορισμένα εργατικά σωματεία στο Πολυτεχνείο, κατάφεραν – αν και όχι σε πολύ μεγάλο βαθμό – να καλλιεργήσουν την ταξική συνείδηση του λαού. Παρατηρούμε, λοιπόν, μια εμφατική, αυθόρμητη λαϊκή συσπείρωση γύρω από τον αγώνα των φοιτητών, η οποία μέρα με τη μέρα διευρυνόταν με πορείες, διαδηλώσεις, καταλήψεις, ενσαρκώνοντας και έναν παλλαϊκό χαρακτήρα. Καταλυτικής σημασίας, κατά τη γνώμη μου, το στοιχείο αυτό του αυθορμητισμού, κατέδειξε και την τεράστια θέληση του λαού για Ελευθερία, μια Ελευθερία που αντηχούσε δυνατά στις καρδιές των πολιτών.
Όπως αναφέρθηκε και προηγουμένως, η εξέγερση του Πολυτεχνείου εξοβελίζοντας τη Χούντα από την πολιτική σκηνή της Ελλάδας, κατόρθωσε παρά την μεγάλη συναισθηματική φόρτιση, να εγκαθιδρύσει την Κοινοβουλευτική Δημοκρατία, γεγονός που άνοιξε το δρόμο για την πρόοδο της Ελλάδας σε όλους τους τομείς: κοινωνικό, οικονομικό, πολιτικό, πολιτισμικό. Η πικρή αλήθεια είναι ότι πολλές από τις προσδοκίες του κόσμου δεν πραγματοποιήθηκαν - ούτε στο ελάχιστο - κατά την μεταπολιτευτική περίοδο. Αντιθέτως, σήμερα βλέπουμε μια κατ’ επίφαση Δημοκρατία, μια Δημοκρατία που χωλαίνει. Όμως, μια μηδενιστική αντίληψη για την αλλαγή του πολιτεύματος από τη Χούντα στη Δημοκρατία, το μόνο αποτέλεσμα που μπορεί να φέρει το ζούμε ήδη σήμερα. Η άνοδος του νεοναζισμού και της ακροδεξιάς στην Ελλάδα, με κοινοβουλευτικό αντιπρόσωπο, την Χρυσή Αυγή, αρχίζει να επισκιάζει τα κεκτημένα της προηγούμενης περιόδου και να τα υπονομεύει. Είναι αναγκαίο να κάνουμε μία σημαντική παρατήρηση στο σημείο αυτό. Οι αλλαγές που συμβαίνουν δεν μπορούν να συγκρίνονται με το μέλλον, αλλά με το παρελθόν. Και σε σχέση με το παρελθόν, το σημερινό πολίτευμα είναι σαφώς πιο δημοκρατικό. Ωστόσο, οι εποχές αλλάζουν, οι ανάγκες αλλάζουν, τα γεγονότα τρέχουν με φρενήρεις ρυθμούς και όντως η σημερινή Δημοκρατία είναι κατακερματισμένη.
Εν κατακλείδι, είναι γεγονός, ότι μερικά από τα οράματα του φοιτητικού κινήματος και του ελληνικού λαού για μία Ελλάδα ελεύθερη, αυτόνομη και δημοκρατική δεν πραγματώθηκαν εξ’ ολοκλήρου, ενώ τα περισσότερα από αυτά μένουν ακόμη και σήμερα ανεκπλήρωτα. Εντούτοις, όμως, η εξέγερση του Πολυτεχνείου είναι οι νεκροί του και αυτοί δείχνουν το δρόμο για τους νέους αγώνες, τις νέες μάχες απέναντι στο ξένο και εγχώριο κεφάλαιο, απέναντι στις πολιτικές λιτότητας, της ανελευθερίας, της καταστολής οι οποίες εξαθλιώνουν την κοινωνία. Όσο κι αν κάποιοι προσπαθούν να αμαυρώσουν την εξέγερση αυτή, να την εκμεταλλευτούν για να υποστηρίξουν την ακροδεξιά τους ιδεολογία, να της προσδώσουν την ευθύνη για τα μετέπειτα γεγονότα, « εσύ αδερφέ μου ξέρεις πως από τούτα τα απλά λόγια, από τούτες τις απλές πράξεις, από τούτα τα απλά τραγούδια μεγαλώνει το μπόι της ζωής, μεγαλώνει ο κόσμος, μεγαλώνουμε...»
Υ.Γ «Το Πολυτεχνείο ζει Το Πολυτεχνείο ζει γιατί κατόρθωσε να ριζώσει στη λαϊκή συνείδηση. Και αυτό αποτελεί το ιστορικό επίτευγμα των αγώνων δυο γενιών. Δεν είναι και λίγο πράγμα…». Όλοι στην σημερινή πορεία!
