Του Πάνου Σκουρολιάκου*
Θυμάμαι το μικρό αρχαίο θέατρο στην Παλιά Επίδαυρο. Πρόχειρα περιφραγμένο, πνιγμένο στα αγκάθια, περίμενε υπομονετικά τη δεκαετία του ΄70, να ξαναζωντανέψει και να συγκεντρώσει στις κερκίδες του εραστές της τέχνης του θεάτρου και της μουσικής. Η «Μικρή Επίδαυρος», όπως έχει γίνει γνωστή, χτίστηκε τον 4ο αιώνα π.Χ., άρχισε να ανασκάπτεται το 1971 και τώρα πια, κάθε καλοκαίρι, προσφέρει...
στο κοινό πολιτιστικό έργο υψηλής ποιότητας.
Δεν είναι η μοναδική περίπτωση μικρού αρχαίου θεάτρου κοντά σε ένα μεγαλύτερο και πιο... διάσημο!
Στη Βόρεια Ελλάδα, στα νοτιοανατολικά του Αρχαίου Θεάτρου του Δίου στην Πιερία, υπάρχει ένα μικρό ρωμαϊκό θέατρο. Η ανασκαφή του, άρχισε το 1963 και, σύμφωνα με τον καθηγητή Γ. Μπακαλάκη που άρχισε την ανασκαφή, ήταν το πρώτο ανασκαπτόμενο μνημείο της ρωμαϊκής αποικίας στο Δίον. Τέσσερες κερκίδες αποτελούσαν το κοίλον του, ενώ τρία κλιμακοστάσια οδηγούσαν στο επάνω μέρος του. Τα ανασκαφικά δεδομένα, δηλαδή το οικοδομικό υλικό, η τοιχοποιία του και δύο νομίσματα που βρέθηκαν, δεν βοήθησαν τους αρχαιολόγους να υπολογίσουν με ακρίβεια τη χρονολόγηση της οικοδόμησης του θεάτρου. Παρ' όλα αυτά, υπάρχει η άποψη, σύμφωνα και με τα αρχιτεκτονικά στοιχεία του θεάτρου, που προσδιορίζει την ανέγερσή του στον 2ο αιώνα μ. Χ. πιθανότατα στα χρόνια του Αδριανού.
Το ρωμαϊκό θέατρο στο Δίον λοιπόν οικοδομήθηκε για την εξυπηρέτηση θεατρικών και σκηνικών αγώνων που ελάμβαναν χώρα στο πλαίσιο των «Εν Δίω Ολυμπίων». Αυτοί ήταν οι Ολυμπιακοί αγώνες του Βορρά κατά την αρχαιότητα, που διεξήγοντο στο Δίον, από το τέλος του 5ου αιώνα π. Χ. και τους οποίους καθιέρωσε ο βασιλιάς της Μακεδονίας Αρχέλαος. Εκείνα τα χρόνια, το Δίον θεωρούνταν ο τόπος γέννησης των εννέα Πιερίδων Μουσών και του Ορφέα. Εκεί, ο Αρχέλαος κάλεσε και τον Ευρυπίδη «και Ευριπίδης παρεσίτει Αρχελάω μέχρι θανάτω» (Λουκιαν. Περί παρασίτου 35). Για αυτούς τους σκηνικούς αγώνες ο μεγάλος τραγωδός έγραψε και δίδαξε τις Βάκχες αλλά και τα δράματα Αρχέλαος, Μακεδόνες, Ιφιγένεια εν Αυλίδι και το Αλκμέων ο διά Κορίνθου.
Μεγάλες δόξες γνώρισε λοιπόν το Δίον και σίγουρα ο απόηχος της εποχής του Αρχέλαου και του Ευριπίδη θα έφτασε και έως τη ρωμαϊκή εποχή που λειτουργούσε και το μικρό ρωμαϊκό θέατρο για το οποίο συζητούμε.
Κάνοντας ένα μεγάλο χρονικό άλμα, ερχόμαστε στην εποχή μας και στη μη κερδοσκοπική εταιρεία «Ολύμπια εν Δίω» που συνδιοργανώνει με το υπουργείο Παιδείας και Θρησκευμάτων, την Περιφερειακή Ενότητα Πιερίας, την Ελληνική Εθνική Επιτροπή για την Unesko, το Αριστοτέλειο Πανεπιστήμιο και το Πανεπιστήμιο Μακεδονίας, θεατρικούς και μουσικούς αγώνες αλλά και αθλητικά δρώμενα με αρχαία αθλήματα και μάλιστα εκείνα που δεν περιλαμβάνονται στους σύγχρονους Ολυμπιακούς Αγώνες.
Πάνω από όλα όμως, τα «Ολύμπια εν Δίω» των ημερών μας εργάζονται ώστε να αποκατασταθεί το ρωμαϊκό θέατρο, και να μπορεί να είναι σε πλήρη λειτουργία. Το υπουργείο Πολιτισμού αλλά και το Αριστοτέλειο Πανεπιστήμιο Θεσσαλονίκης έχουν γίνει αποδέκτες των σχετικών αιτημάτων. Είναι ανάγκη, σε αυτές τις δύσκολες στιγμές, σε αυτή την εποχή των οικονομικών δυσπραγιών, να βρεθεί τρόπος ώστε το όνειρο κάποιων ρομαντικών και οραματιστών πολιτών της Πιερίας να γίνει πραγματικότητα.
Έτσι ώστε να ζωντανέψουν πιο δυνατά οι παλιοί θεατρικοί και αθλητικοί αγώνες της Ελλάδας του Βορρά, ώστε να ακουστεί ξανά ο λόγος του Ευριπίδη πιο καθαρά, εκεί, στον τόπο όπου έζησε και δημιούργησε, φιλοξενούμενος από έναν φωτισμένο Μακεδόνα βασιλιά.
Πηγές: «Τα αρχαία θέατρα της Μακεδονίας», κείμενο της αρχαιολόγου - καθηγήτριας ΕΚΠΑ Λ. Παλαιοκρασά (Εκδ. διάζωμα - ΚΘΒΕ) και Αρχείο Θανάση Μπίντα.
* Ο Πάνος Σκουρολιάκος είναι μέλος της Κ.Ε. του ΣΥΡΙΖΑ και βουλευτής Περιφέρειας Αττικής
