Αμέσως μετά την παύση του ρωσοτουρκικού πολέμου το 1878 υπογράφτηκε η συνθήκη του Αγίου Στεφάνου η οποία παραχωρούσε τη Μακεδονία στη Βουλγαρία. Την ίδια μέρα με την συνθήκη σχηματίστηκε στο Λιτόχωρο η ιστορική προσωρινή Επαναστατική Κυβέρνηση της Μακεδονίας με πρόεδρο τον Λιτοχωρινό γιατρό Ευάγγελο Κοροβάγκο, η οποία απέστειλε διακήρυξη σε όλες τις μεγάλες δυνάμεις και ζητούσε την ένωση της Μακεδονίας με την μητέρα Ελλάδα.
Την διακήρυξη υπέγραψαν...
τα μέλη της προσωρινής επαναστατικής κυβέρνησης και οι αντιπρόσωποι από τα χωριά Σκοτίνα, Παντελεήμονα, Πούρλια, Αιγάνη, Πυργετό, Ραψάνη, Κρανιά, Οζηρό, Σκαμνιά, Βολιανά, Καργιά, Σέλα, Κοκκινοπλός, Λιβάδι, Αγ. Δημήτριος, Βροντού, Κονταριώτισσα, Μαλαθριά, Καρίτσα, Στουπί, Ζιάσιακο, Καρυές, Μηλιά, Μόρνα, Μπριάζα, Ραδαίνι, Σκουτέρνα, Δρυάνιστα, Αδριανό, Κουλουκούρι, Κεραμίδι, Κολινδρός, Ρητίνη, Κόκοβα, Βόσοβα, Μποστάνη, Δράσκο, Βελβεντό και Καταφύγι.
Η πιο πάνω εθνική εξέγερση πνίγηκε στο αίμα, αλλά είχε σαν αποτέλεσμα να ακυρωθεί η συνθήκη του Αγίου Στεφάνου και να είναι σήμερα η Μακεδονία ελεύθερη και ελληνική. Ήταν μια από τις πιο μεγάλες και πιο ιστορικές επαναστάσεις των Ελλήνων, η οποία απαξιώθηκε από τους ιστορικούς γιατί όπως έλεγε ο συνταξιούχος Λιτοχωρίτης καθηγητής φιλολογίας Νίκος Κάκκαλος, η ιστορία γράφτηκε από τους κάτω.
Απόστολος Λέινας
