Γράφει ο Κωνσταντίνος Δημητριάδης
Ο Λοχαγός ΚΔ Νικόλαος Κατούντας, Δκτής του 31ου ΛΚ της 33ης ΜΚ που είχε έδρα στο Πέλλα Πάις, κοντά στην Κερύνεια το 1974, ήταν...
τότε 31 χρονών, στο άνθος της παραγωγικής ηλικίας του σαν Έλληνας Στρατιωτικός και δη Καταδρομέας αποφοιτήσας από τα σχολεία Αλεξιπτωτιστών, Βατραχανθρώπων και Χιονοδρόμων και Αλπινιστών. Μορφωμένο παλικάρι, τελειόφοιτος και της Νομικής Σχολής Αθηνών. Συγκροτημένος Αξιωματικός, Λεβέντης, Πατριώτης, ικανότατος και βέβαια οικογενειάρχης. Μετά την επικράτηση του Πραξικοπήματος κατά του Μακαρίου στο νησί τα πράγματα έμοιαζαν ήρεμα. Όμως αυτή η φαινομενική ηρεμία κράτησε μόνο 3-4 μέρες. Σε λίγο η καταιγίδα θα ξέσπαγε. Όλα αυτά βέβαια οι αξιωματικοί, που υπηρετούσαν σε μονάδες στη νήσο, τα αγνοούσαν. Ήδη από τις 19 Ιουλίου έρχονται εικόνες στην τηλεόραση από το BBC με τον Τουρκικό στόλο να έχει αποπλεύσει μαζί με κατάφορτα στρατιωτών αποβατικά από την Μερσίνα με κατεύθυνση την Κύπρο. Ο Μακεδόνας Διοικητής της Μοίρας Ταγματάρχης Κατσάνης ανήσυχος. Αναμένει διαταγές ή τουλάχιστον οδηγίες.
Οι διοικητές των Λόχων του – ανάμεσά τους και ο Λοχαγός Κατούντας – κρέμονται από τα χείλη του ενόσω αυτός μιλάει τηλεφωνικά με το ΓΕΕΦ και συγκεκριμένα με τον ΔΔΚΚ Συνταγματάρχη Κομπόκη. Ο Κομπόκης άφησε να εννοηθεί ότι ενδεχόμενα να έχουν προβλήματα με τους Τούρκους, αλλά δεν έδωσε ούτε οδηγίες ούτε διαταγές. Όλοι οι Αξιωματικοί των Καταδρομών είχαν εμπιστοσύνη στον Κομπόκη.
Κι όμως την επόμενη μέρα ξύπνησαν όλοι με τον θόρυβο των Τουρκικών αεροσκαφών και τη θέα των αποβατικών στην θάλασσα της Κερύνειας. Οι Τούρκοι επιχειρούν απόβαση. Ψύχραιμα η μονάδα τίθεται σε κατάσταση συναγερμού ακολουθώντας τα Σχέδια Αμύνης και αναμένοντας διαταγές. Διαταγές όμως δεν έρχονται παρά αλληλοσυγκρουόμενες εκτιμήσεις… “Οι Τούρκοι κάνουν άσκηση”! Κι όμως ήταν ξεκάθαρο ότι οι Τούρκοι έκαναν απόβαση κάπου δυτικά της Κερύνειας.
Κάποια στιγμή ήλθαν διαταγές από τον ίδιο τον ΔΔΚΚ Συνταγματάρχη Κομπόκη. «Καταδρομική βραδινή επιχείρηση όλων των Μοιρών Καταδρομών στον Πενταδάκτυλο».
Ο Λόχος του Κατούντα λοιπόν το βράδυ της 20/21 Ιουλίου 1974 πολέμησε στον Άγιο Ιλαρίωνα, εκεί που οι Έλληνες καταδρομείς της Κύπρου ενήργησαν με καταδρομικές επιθέσεις κατά του Κοτζάκαγια (31 ΜΚ), κατά της Άσπρης Μούττης (32 ΜΚ) και στα Πετρομούθκια (33 ΜΚ), ενώ η επιστρατευμένη (34 ΜΚ) παρέμεινε στους πρόποδες. Μετά την μάχη η 33 ΜΚ αποσύρθηκε ακέφαλη, διότι ήδη είχε χάσει στην μάχη τον Διοικητή της Ταγματάρχη Γ. Κατσάνη. Μετά από αρκετή ταλαιπωρία επέστρεψαν στο στρατόπεδο. Όλοι στενοχωρημένοι για τον χαμό του Διοικητή και τόσων οπλιτών χωρίς αντίκρισμα. Στις 22 Ιουλίου το πρωί, ανασυντάχθηκαν και ο Λόχος του διατάχθηκε λανθασμένα από στρατηγική άποψη, να σταλεί να πολεμήσει σε μάχη εκ του συστάδην με τον ελαφρύ οπλισμό του στον Αγ. Γεώργιο Κερύνειας ενάντια στους προελαύνοντες Τούρκους, που μέχρι εκείνη τη στιγμή τους αντιμετώπιζε μόνο του το 251 ΤΠ του Αντισυνταγματάρχη Π .Κουρούπη.
Ο Κατούντας λοιπόν επικεφαλής 62 ανδρών, συνάντησε τον εφ. Ανθυπίλαρχο Α. Μπούρα που επέστρεφε πεζός με τους άνδρες του από το Πικρό Νερό όπου αφού είχε εκτελέσει βολές μαζί με άλλο ένα άρμα κατά των αποβατικών το πρωινό της Απόβασης τα γερασμένα Τ-34/85 ακινητοποιήθηκαν. Ρώτησαν οι Καταδρομείς: “Πού είναι η πρώτη γραμμή;” Ο Ανθυπίλαρχος τους λέει, “εδώ είναι η πρώτη γραμμή”! Ακολούθως συνάντησαν σκόρπιους πεζικάριους από το 251 που οπισθοχωρούσαν. Τους ρώτησε ο ίδιος ο Κατούντας που είναι οι Τούρκοι. Αυτοί του είπαν ότι θα είναι καλύτερα να φύγουν, γιατί οι Τούρκοι είναι πάρα πολλοί. Η εκνευρισμένη απάντηση του Λοχαγού Κατούντα ήταν: “Σας ρώτησα που είναι και όχι πόσοι είναι!” Και προχώρησε και έκανε ότι μπορούσε να κρατήσει την τουρκική πλημμυρίδα που συνεχώς ενισχυόταν με πεζικό που ακολουθούσε τα προελαύνοντα τουρκικά άρματα…
Τι να σου κάνουν όμως τα ατομικά όπλα, θλιβερά κατάλοιπα του Β’ ΠΠ, απέναντι στα Μ-47 της Τουρκικής 39ης Μεραρχίας που απλωνόταν στα περιβόλια και τους οικισμούς μεταξύ παραλίας και προποδών του Πενταδάκτυλου σε μια “διάταξη σάρωσης” μη αφήνοντας τίποτα όρθιο στο διάβα τους; Ανεβασμένος ο Λοχαγός σε ένα σπίτι προσπαθούσε να δει αν υπήρχαν Τουρκικές δυνάμεις από την πλευρά της θάλασσας που θα μπορούσαν να τους πλαγιοκοπήσουν, όταν έρχεται λαχανιασμένος ένας υπαξιωματικός και του αναφέρει ότι από την 2η Διμοιρία τον πληροφόρησαν ότι είδαν 200 Τούρκικα άρματα μέσα στα χωράφια καμουφλαρισμένα. Τότε ο Λοχαγός κατάλαβε ότι τα πάντα είχαν προδοθεί κι ενώ μπορούσε ακόμα όσο είχε καιρό να οπισθοχωρήσει και να σωθεί αποφάσισε να δώσει τη μάχη του!
Έμεινε εκεί μαχόμενος σε μια επιβραδυντική για την προέλαση του εχθρού αποστολή, μόνος, χωρίς ενισχύσεις, με τον ελαφρύ οπλισμό των ανδρών του να κρατήσει τους περίπου 3.200 Τούρκους που είχαν αποβιβαστεί μέχρι το πρωϊνό της 22ας Ιουλίου, μιας και το μεγαλύτερο μέρος της διλοχίας του 251 ΤΠ που τους αντιμετώπισε με επιτυχία μιάμιση μέρα, είχε τελικά συντριβεί και διαλυθεί. Αφού έδωσε διαταγή για οπισθοχώρηση εγκατέστησε το διοικητήριο του στην Μητρόπολη της Κερύνειας. Μόλις που πρόλαβε να δώσει οδηγίες στους διμοιρίτες του.
Οι Τούρκοι έμπαιναν σαν σε παρέλαση στην Κερύνεια. Τότε δόθηκε σκληρή μάχη μεταξύ των Καταδρομέων μας και των Τούρκων. Με τον ατομικό τους οπλισμό, πεινασμένοι και διψασμένοι οι Λοκατζήδες του Κατούντα μάχονται σαν λιοντάρια υπό την καθοδήγηση του Διοικητή τους που στην πρώτη γραμμή τους δίνει οδηγίες και τους ενθαρρύνει. Οι Τούρκοι σαστίζουν υποχωρούν… Μετά από ώρα ξαναεμφανίζονται αυτήν την φορά υπό την κάλυψη αρμάτων Μ-47. Πώς να σταματήσεις αυτά τα χαλύβδινα θηρία με Lee Enfield No.4;
Πιεζόμενος ο Λοχαγός βρέθηκε μεταξύ του Κάρμι και του Τουρκοκυπριακού χωριού Τέμπλος σε μια χαράδρα. Το σχέδιο του ήταν να λουφάξουν εκεί μέχρι το βράδυ και μετά να διαρρεύσουν προς τις γραμμές μας, μιας και πλέον η Κερύνεια είχε πέσει στα χέρια των Τούρκων. Όμως δεν γνώριζε ότι οι Τούρκοι τους περικύκλωσαν… Κάποια στιγμή ξεκίνησε μια μάχη, που κράτησε μια περίπου ώρα. Οι Λοκατζήδες μας θερίζουν τους επιτιθέμενους Τούρκους που νόμιζαν ότι θα βρουν φοβισμένους έφηβους που θα το έβαζαν στα πόδια βλέποντας την καταφανή υπεροπλία τους. Αλλά ξανάρχονται, ξανά και ξανά…
Τότε ήταν που ο θρυλικός Λοχαγός κατάλαβε ότι οι πάντες τους είχαν εγκαταλείψει. Πολεμούσε βλέποντας τα πυρομαχικά. Κάποια στιγμή, όπως μαρτυρεί ο αγγελιοφόρος του Πάμπος Κυρίλλου, διατάσσει αυτούς τους άνδρες που ήταν κοντά του να φύγουν και θα τους καλύπτει ο ίδιος. Οι άνδρες αρνούνται. Τότε τους λέει “Είναι διαταγή ρε!” Τελευταίος έφυγε ο Κυρίλλου. Φεύγοντας τον άκουσε να πολυβολεί εναντίον των Τούρκων που έχουν πλησιάσει στο σημείο που βρισκόταν ταμπουρωμένος, στην κουφάλα μιας χαρουπιάς.
Ξέροντας το βιογραφικό του και έχοντας κατά νου την ψυχοσύνθεσή του, θεωρώ ΑΠΙΘΑΝΟ να πιάστηκε ζωντανός. Το πιο πιθανό είναι να έκανε Ηρωϊκή Έξοδο, μια έξοδο απελπισίας και να έπεσε διάτρητος από τις τούρκικες “συμμαχικές στο ΝΑΤΟ” σφαίρες… Αυτός ήταν ο Νίκος Κατούντας…
Οι διοικητές των Λόχων του – ανάμεσά τους και ο Λοχαγός Κατούντας – κρέμονται από τα χείλη του ενόσω αυτός μιλάει τηλεφωνικά με το ΓΕΕΦ και συγκεκριμένα με τον ΔΔΚΚ Συνταγματάρχη Κομπόκη. Ο Κομπόκης άφησε να εννοηθεί ότι ενδεχόμενα να έχουν προβλήματα με τους Τούρκους, αλλά δεν έδωσε ούτε οδηγίες ούτε διαταγές. Όλοι οι Αξιωματικοί των Καταδρομών είχαν εμπιστοσύνη στον Κομπόκη.
Κι όμως την επόμενη μέρα ξύπνησαν όλοι με τον θόρυβο των Τουρκικών αεροσκαφών και τη θέα των αποβατικών στην θάλασσα της Κερύνειας. Οι Τούρκοι επιχειρούν απόβαση. Ψύχραιμα η μονάδα τίθεται σε κατάσταση συναγερμού ακολουθώντας τα Σχέδια Αμύνης και αναμένοντας διαταγές. Διαταγές όμως δεν έρχονται παρά αλληλοσυγκρουόμενες εκτιμήσεις… “Οι Τούρκοι κάνουν άσκηση”! Κι όμως ήταν ξεκάθαρο ότι οι Τούρκοι έκαναν απόβαση κάπου δυτικά της Κερύνειας.
Κάποια στιγμή ήλθαν διαταγές από τον ίδιο τον ΔΔΚΚ Συνταγματάρχη Κομπόκη. «Καταδρομική βραδινή επιχείρηση όλων των Μοιρών Καταδρομών στον Πενταδάκτυλο».
Ο Λόχος του Κατούντα λοιπόν το βράδυ της 20/21 Ιουλίου 1974 πολέμησε στον Άγιο Ιλαρίωνα, εκεί που οι Έλληνες καταδρομείς της Κύπρου ενήργησαν με καταδρομικές επιθέσεις κατά του Κοτζάκαγια (31 ΜΚ), κατά της Άσπρης Μούττης (32 ΜΚ) και στα Πετρομούθκια (33 ΜΚ), ενώ η επιστρατευμένη (34 ΜΚ) παρέμεινε στους πρόποδες. Μετά την μάχη η 33 ΜΚ αποσύρθηκε ακέφαλη, διότι ήδη είχε χάσει στην μάχη τον Διοικητή της Ταγματάρχη Γ. Κατσάνη. Μετά από αρκετή ταλαιπωρία επέστρεψαν στο στρατόπεδο. Όλοι στενοχωρημένοι για τον χαμό του Διοικητή και τόσων οπλιτών χωρίς αντίκρισμα. Στις 22 Ιουλίου το πρωί, ανασυντάχθηκαν και ο Λόχος του διατάχθηκε λανθασμένα από στρατηγική άποψη, να σταλεί να πολεμήσει σε μάχη εκ του συστάδην με τον ελαφρύ οπλισμό του στον Αγ. Γεώργιο Κερύνειας ενάντια στους προελαύνοντες Τούρκους, που μέχρι εκείνη τη στιγμή τους αντιμετώπιζε μόνο του το 251 ΤΠ του Αντισυνταγματάρχη Π .Κουρούπη.
Ο Κατούντας λοιπόν επικεφαλής 62 ανδρών, συνάντησε τον εφ. Ανθυπίλαρχο Α. Μπούρα που επέστρεφε πεζός με τους άνδρες του από το Πικρό Νερό όπου αφού είχε εκτελέσει βολές μαζί με άλλο ένα άρμα κατά των αποβατικών το πρωινό της Απόβασης τα γερασμένα Τ-34/85 ακινητοποιήθηκαν. Ρώτησαν οι Καταδρομείς: “Πού είναι η πρώτη γραμμή;” Ο Ανθυπίλαρχος τους λέει, “εδώ είναι η πρώτη γραμμή”! Ακολούθως συνάντησαν σκόρπιους πεζικάριους από το 251 που οπισθοχωρούσαν. Τους ρώτησε ο ίδιος ο Κατούντας που είναι οι Τούρκοι. Αυτοί του είπαν ότι θα είναι καλύτερα να φύγουν, γιατί οι Τούρκοι είναι πάρα πολλοί. Η εκνευρισμένη απάντηση του Λοχαγού Κατούντα ήταν: “Σας ρώτησα που είναι και όχι πόσοι είναι!” Και προχώρησε και έκανε ότι μπορούσε να κρατήσει την τουρκική πλημμυρίδα που συνεχώς ενισχυόταν με πεζικό που ακολουθούσε τα προελαύνοντα τουρκικά άρματα…
Τι να σου κάνουν όμως τα ατομικά όπλα, θλιβερά κατάλοιπα του Β’ ΠΠ, απέναντι στα Μ-47 της Τουρκικής 39ης Μεραρχίας που απλωνόταν στα περιβόλια και τους οικισμούς μεταξύ παραλίας και προποδών του Πενταδάκτυλου σε μια “διάταξη σάρωσης” μη αφήνοντας τίποτα όρθιο στο διάβα τους; Ανεβασμένος ο Λοχαγός σε ένα σπίτι προσπαθούσε να δει αν υπήρχαν Τουρκικές δυνάμεις από την πλευρά της θάλασσας που θα μπορούσαν να τους πλαγιοκοπήσουν, όταν έρχεται λαχανιασμένος ένας υπαξιωματικός και του αναφέρει ότι από την 2η Διμοιρία τον πληροφόρησαν ότι είδαν 200 Τούρκικα άρματα μέσα στα χωράφια καμουφλαρισμένα. Τότε ο Λοχαγός κατάλαβε ότι τα πάντα είχαν προδοθεί κι ενώ μπορούσε ακόμα όσο είχε καιρό να οπισθοχωρήσει και να σωθεί αποφάσισε να δώσει τη μάχη του!
Έμεινε εκεί μαχόμενος σε μια επιβραδυντική για την προέλαση του εχθρού αποστολή, μόνος, χωρίς ενισχύσεις, με τον ελαφρύ οπλισμό των ανδρών του να κρατήσει τους περίπου 3.200 Τούρκους που είχαν αποβιβαστεί μέχρι το πρωϊνό της 22ας Ιουλίου, μιας και το μεγαλύτερο μέρος της διλοχίας του 251 ΤΠ που τους αντιμετώπισε με επιτυχία μιάμιση μέρα, είχε τελικά συντριβεί και διαλυθεί. Αφού έδωσε διαταγή για οπισθοχώρηση εγκατέστησε το διοικητήριο του στην Μητρόπολη της Κερύνειας. Μόλις που πρόλαβε να δώσει οδηγίες στους διμοιρίτες του.
Οι Τούρκοι έμπαιναν σαν σε παρέλαση στην Κερύνεια. Τότε δόθηκε σκληρή μάχη μεταξύ των Καταδρομέων μας και των Τούρκων. Με τον ατομικό τους οπλισμό, πεινασμένοι και διψασμένοι οι Λοκατζήδες του Κατούντα μάχονται σαν λιοντάρια υπό την καθοδήγηση του Διοικητή τους που στην πρώτη γραμμή τους δίνει οδηγίες και τους ενθαρρύνει. Οι Τούρκοι σαστίζουν υποχωρούν… Μετά από ώρα ξαναεμφανίζονται αυτήν την φορά υπό την κάλυψη αρμάτων Μ-47. Πώς να σταματήσεις αυτά τα χαλύβδινα θηρία με Lee Enfield No.4;
Πιεζόμενος ο Λοχαγός βρέθηκε μεταξύ του Κάρμι και του Τουρκοκυπριακού χωριού Τέμπλος σε μια χαράδρα. Το σχέδιο του ήταν να λουφάξουν εκεί μέχρι το βράδυ και μετά να διαρρεύσουν προς τις γραμμές μας, μιας και πλέον η Κερύνεια είχε πέσει στα χέρια των Τούρκων. Όμως δεν γνώριζε ότι οι Τούρκοι τους περικύκλωσαν… Κάποια στιγμή ξεκίνησε μια μάχη, που κράτησε μια περίπου ώρα. Οι Λοκατζήδες μας θερίζουν τους επιτιθέμενους Τούρκους που νόμιζαν ότι θα βρουν φοβισμένους έφηβους που θα το έβαζαν στα πόδια βλέποντας την καταφανή υπεροπλία τους. Αλλά ξανάρχονται, ξανά και ξανά…
Τότε ήταν που ο θρυλικός Λοχαγός κατάλαβε ότι οι πάντες τους είχαν εγκαταλείψει. Πολεμούσε βλέποντας τα πυρομαχικά. Κάποια στιγμή, όπως μαρτυρεί ο αγγελιοφόρος του Πάμπος Κυρίλλου, διατάσσει αυτούς τους άνδρες που ήταν κοντά του να φύγουν και θα τους καλύπτει ο ίδιος. Οι άνδρες αρνούνται. Τότε τους λέει “Είναι διαταγή ρε!” Τελευταίος έφυγε ο Κυρίλλου. Φεύγοντας τον άκουσε να πολυβολεί εναντίον των Τούρκων που έχουν πλησιάσει στο σημείο που βρισκόταν ταμπουρωμένος, στην κουφάλα μιας χαρουπιάς.
Ξέροντας το βιογραφικό του και έχοντας κατά νου την ψυχοσύνθεσή του, θεωρώ ΑΠΙΘΑΝΟ να πιάστηκε ζωντανός. Το πιο πιθανό είναι να έκανε Ηρωϊκή Έξοδο, μια έξοδο απελπισίας και να έπεσε διάτρητος από τις τούρκικες “συμμαχικές στο ΝΑΤΟ” σφαίρες… Αυτός ήταν ο Νίκος Κατούντας…
ΑΘΑΝΑΤΟΣ
Ο Κωνσταντίνος Δημητριάδης είναι ιστορικός ερευνητής και συγγραφέας.
Πηγή : maxhdefence.com
