Λευκωσία: Ποιος δολοφονεί ένα βρέφος έξι μηνών; Πόσο απάνθρωπος πρέπει να είναι κάποιος να σκοτώσει ένα παιδί στην αγκαλιά της μητέρας του; Και ύστερα τη μητέρα του και άλλα τέσσερα μέλη της οικογένειάς του;
Ναι, βρέθηκε και ταυτοποιήθηκε ο νεαρότερος αγνοούμενος της τουρκικής εισβολής, Ανδρέας Κυριάκου, και...
Ναι, βρέθηκε και ταυτοποιήθηκε ο νεαρότερος αγνοούμενος της τουρκικής εισβολής, Ανδρέας Κυριάκου, και...
η κηδεία του, όπως και η κηδεία των υπολοίπων μελών της οικογένειάς του, θα τελεστεί το Σάββατο 10 Οκτωβρίου στις 10 π.μ. από τον ιερό ναό της Του Θεού Σοφίας.
Οι συγγενείς προσήλθαν και είδαν τα λείψανα του βρέφους, της μητέρας του Αγγελικής, των αδελφών της, Σούλας Α. Θεμιστοκλέους μόλις 11 ετών, Μάρως Α. Θεμιστοκλέους 19 ετών, Θεμιστούλας Α. Θεμιστολέους 21 ετών, καθώς και της μητέρας των κοριτσιών, Ελένης Α. Θεμιστοκλέους, όλων από το Τραχώνι Κυθραίας.
Πόσο μέγεθος έχει το λείψανο ενός βρέφους έξι μηνών; Πόση αντοχή πρέπει να έχει ένας συγγενής να σταθεί από πάνω του, να παρατηρεί τυχόν τα σημάδια του θανάτου; Και η πιπίλα δίπλα να μαρτυρεί την απανθρωπιά των δολοφόνων. Κλείνεις τα μάτια και δεν βλέπεις οστά αλλά το βρέφος ζωντανό να το κρατάς στην αγκαλιά σου και να του παίζεις και να του τραγουδάς και αυτό να σε βλέπει παράξενα και ξαφνικά να αρχίζει να κλαίει ή να γελά. Έτσι τον θυμάται ο θείος του Παναγιώτης: «Τον παίρναμε στην αγκαλιά μας και του παίζαμε». Ακολουθεί μια παύση από αυτές που ο πόνος φτάνει μέχρι τα τρίσβαθα της ψυχής και ύστερα η περιγραφή ακολουθεί πιο χαμηλόφωνη.
Χθες οι συγγενείς ήρθαν στην εφημερίδα για να δημοσιεύουν την αγγελία της κηδείας. Δεν υπάρχει καν φωτογραφία του μικρού Ανδρέα. Άλλοι καιροί τότε χωρίς πολλές φωτογραφικές, δίχως τηλέφωνα με ενσωματωμένες κάμερες. Υπάρχουν, όμως οι φωτογραφίες της 11χρονης Σούλας, της Μάρως, της Θεμιστούλας και της Αγγελικής (της μητέρας του Ανδρέα) με στεφάνι στα μαλλιά, προφανώς αναμνηστική από την ημέρα του γάμου της.
Ο θείος του μικρού Ανδρέα, Παναγιώτης, θυμάται τα γεγονότα όπως τα έζησε την ημέρα της εξαφάνισης των μελών της οικογένειάς του τον Αύγουστο του 1974. «Τρέχαμε να εγκαταλείψουμε το Τραχώνι με κατεύθυνση το Παλαίκυθρο εννέα άτομα. Εγώ και ο πατέρας μου ήμασταν στον δρόμο και οι υπόλοιποι μέσα στο χωράφι σε απόσταση περίπου μιας σκάλας. Ερχόταν μια άμαξα με τρακτέρ και με τον πατέρα μου φωνάξαμε και στους υπόλοιπους να έρθουν να ανέβουν στην καρότσα για να φύγουμε όλοι μαζί. Εκείνη την ώρα ήρθε ο ξάδελφός μου και μας είπε ότι ο πατέρας του ήταν τραυματισμένος στο πόδι. Ακούστηκαν πυροβολισμοί και είδαμε και άρματα μάχης στον δρόμο της Αμμοχώστου. Μετά από εκείνη τη στιγμή δεν ξέραμε τι έγινε. Ο οδηγός του τρακτέρ μάς οδήγησε στον Λυθροδόντα και από τότε προσπαθούσαμε να μάθουμε τι απέγιναν».
Όταν αφήνονταν ελεύθεροι οι αιχμάλωτοι, πηγαίναμε και ρωτούσαμε αν ήξερε κάποιος τι συνέβη, αλλά δεν μάθαμε ποτέ τι έγινε, μέχρι που εντοπίστηκαν τα λείψανα, λέει ο κ. Παναγιώτης.
Σημειώνεται πως όταν εντοπίστηκαν τα λείψανα και παρόλον ότι δεν είχαν ταυτοποιηθεί, ήταν εμφανές από την πρώτη στιγμή πως επρόκειτο για την οικογένεια Θεμιστοκλέους αφού δεν υπήρχε άλλη περίπτωση εξαφάνισης ομάδας ανθρώπων με τόσα κοινά χαρακτηριστικά και που να αγνοείται βρέφος στη συγκεκριμένη περιοχή.
Τα οστά εντοπίστηκαν στον παλαιό δρόμο Λευκωσίας - Αμμοχώστου κοντά στο χωριό Τραχώνι και οι εκταφές έγιναν σε δύο φάσεις. Αρχικά βρέθηκε αριθμός οστών και στη συνέχεια το συνεργείο ανέστειλε την εκσκαφή. Ωστόσο, επανήλθε σε μεταγενέστερο στάδιο και εντόπισε και τα υπόλοιπα λείψανα.
Βλήμα όλμου χώρισε την οικογένεια
Σύμφωνα με περιγραφές που εξασφάλισε ο «Φ» όταν εκδηλώθηκε η δεύτερη τουρκική εισβολή, η οικογένεια Θεμιστοκλέους επιχείρησε να εγκαταλείψει το Τραχώνι όταν έφτασαν πληροφορίες ότι οι Τούρκοι εισέρχονταν στο χωριό. Σε κάποια στιγμή έπεσε βλήμα όλμου και η οικογένεια διασκορπίστηκε και σύμφωνα με τις πληροφορίες, έφτασαν επιτόπου Τούρκοι στρατιώτες και μετά από αυτό δεν υπήρξαν άλλες μαρτυρίες για το τι απέγιναν κάποια από τα μέλη της οικογένειας, τα οστά των οποίων εντοπίστηκαν.
Ο πατέρας ήταν στρατιώτης
Ο πατέρας του μικρού Ανδρέα ήταν στρατιώτης την περίοδο της Τουρκικής εισβολής και πληροφορήθηκε τα διαδραματισθέντα αργότερα. Κατά τη διάρκεια του πολέμου πέρασε πολύ δύσκολες ώρες και κινδύνεψε και η ζωή του, όπως ανέφερε στον «Φ». Όταν έφτασε στις ελεγχόμενες από τη Δημοκρατία περιοχές, δεν βρήκε ούτε τη γυναίκα του ούτε το παιδί του. Η περίπτωση της οικογένειας Θεμιστοκλέους είναι από τις περιπτώσεις που αφορούν ξεκλήρισμα ολόκληρης οικογένειας κατά την περίοδο της τουρκικής εισβολής. Έχει δε το δυσμενές «προνόμιο» να έχει τον μικρότερο, σε ηλικία, αγνοούμενο της τουρκικής εισβολής.
Γράφει: Βάσος Βασιλείου
Οι συγγενείς προσήλθαν και είδαν τα λείψανα του βρέφους, της μητέρας του Αγγελικής, των αδελφών της, Σούλας Α. Θεμιστοκλέους μόλις 11 ετών, Μάρως Α. Θεμιστοκλέους 19 ετών, Θεμιστούλας Α. Θεμιστολέους 21 ετών, καθώς και της μητέρας των κοριτσιών, Ελένης Α. Θεμιστοκλέους, όλων από το Τραχώνι Κυθραίας.
Πόσο μέγεθος έχει το λείψανο ενός βρέφους έξι μηνών; Πόση αντοχή πρέπει να έχει ένας συγγενής να σταθεί από πάνω του, να παρατηρεί τυχόν τα σημάδια του θανάτου; Και η πιπίλα δίπλα να μαρτυρεί την απανθρωπιά των δολοφόνων. Κλείνεις τα μάτια και δεν βλέπεις οστά αλλά το βρέφος ζωντανό να το κρατάς στην αγκαλιά σου και να του παίζεις και να του τραγουδάς και αυτό να σε βλέπει παράξενα και ξαφνικά να αρχίζει να κλαίει ή να γελά. Έτσι τον θυμάται ο θείος του Παναγιώτης: «Τον παίρναμε στην αγκαλιά μας και του παίζαμε». Ακολουθεί μια παύση από αυτές που ο πόνος φτάνει μέχρι τα τρίσβαθα της ψυχής και ύστερα η περιγραφή ακολουθεί πιο χαμηλόφωνη.
Χθες οι συγγενείς ήρθαν στην εφημερίδα για να δημοσιεύουν την αγγελία της κηδείας. Δεν υπάρχει καν φωτογραφία του μικρού Ανδρέα. Άλλοι καιροί τότε χωρίς πολλές φωτογραφικές, δίχως τηλέφωνα με ενσωματωμένες κάμερες. Υπάρχουν, όμως οι φωτογραφίες της 11χρονης Σούλας, της Μάρως, της Θεμιστούλας και της Αγγελικής (της μητέρας του Ανδρέα) με στεφάνι στα μαλλιά, προφανώς αναμνηστική από την ημέρα του γάμου της.
Ο θείος του μικρού Ανδρέα, Παναγιώτης, θυμάται τα γεγονότα όπως τα έζησε την ημέρα της εξαφάνισης των μελών της οικογένειάς του τον Αύγουστο του 1974. «Τρέχαμε να εγκαταλείψουμε το Τραχώνι με κατεύθυνση το Παλαίκυθρο εννέα άτομα. Εγώ και ο πατέρας μου ήμασταν στον δρόμο και οι υπόλοιποι μέσα στο χωράφι σε απόσταση περίπου μιας σκάλας. Ερχόταν μια άμαξα με τρακτέρ και με τον πατέρα μου φωνάξαμε και στους υπόλοιπους να έρθουν να ανέβουν στην καρότσα για να φύγουμε όλοι μαζί. Εκείνη την ώρα ήρθε ο ξάδελφός μου και μας είπε ότι ο πατέρας του ήταν τραυματισμένος στο πόδι. Ακούστηκαν πυροβολισμοί και είδαμε και άρματα μάχης στον δρόμο της Αμμοχώστου. Μετά από εκείνη τη στιγμή δεν ξέραμε τι έγινε. Ο οδηγός του τρακτέρ μάς οδήγησε στον Λυθροδόντα και από τότε προσπαθούσαμε να μάθουμε τι απέγιναν».
Όταν αφήνονταν ελεύθεροι οι αιχμάλωτοι, πηγαίναμε και ρωτούσαμε αν ήξερε κάποιος τι συνέβη, αλλά δεν μάθαμε ποτέ τι έγινε, μέχρι που εντοπίστηκαν τα λείψανα, λέει ο κ. Παναγιώτης.
Σημειώνεται πως όταν εντοπίστηκαν τα λείψανα και παρόλον ότι δεν είχαν ταυτοποιηθεί, ήταν εμφανές από την πρώτη στιγμή πως επρόκειτο για την οικογένεια Θεμιστοκλέους αφού δεν υπήρχε άλλη περίπτωση εξαφάνισης ομάδας ανθρώπων με τόσα κοινά χαρακτηριστικά και που να αγνοείται βρέφος στη συγκεκριμένη περιοχή.
Τα οστά εντοπίστηκαν στον παλαιό δρόμο Λευκωσίας - Αμμοχώστου κοντά στο χωριό Τραχώνι και οι εκταφές έγιναν σε δύο φάσεις. Αρχικά βρέθηκε αριθμός οστών και στη συνέχεια το συνεργείο ανέστειλε την εκσκαφή. Ωστόσο, επανήλθε σε μεταγενέστερο στάδιο και εντόπισε και τα υπόλοιπα λείψανα.
Βλήμα όλμου χώρισε την οικογένεια
Σύμφωνα με περιγραφές που εξασφάλισε ο «Φ» όταν εκδηλώθηκε η δεύτερη τουρκική εισβολή, η οικογένεια Θεμιστοκλέους επιχείρησε να εγκαταλείψει το Τραχώνι όταν έφτασαν πληροφορίες ότι οι Τούρκοι εισέρχονταν στο χωριό. Σε κάποια στιγμή έπεσε βλήμα όλμου και η οικογένεια διασκορπίστηκε και σύμφωνα με τις πληροφορίες, έφτασαν επιτόπου Τούρκοι στρατιώτες και μετά από αυτό δεν υπήρξαν άλλες μαρτυρίες για το τι απέγιναν κάποια από τα μέλη της οικογένειας, τα οστά των οποίων εντοπίστηκαν.
Ο πατέρας ήταν στρατιώτης
Ο πατέρας του μικρού Ανδρέα ήταν στρατιώτης την περίοδο της Τουρκικής εισβολής και πληροφορήθηκε τα διαδραματισθέντα αργότερα. Κατά τη διάρκεια του πολέμου πέρασε πολύ δύσκολες ώρες και κινδύνεψε και η ζωή του, όπως ανέφερε στον «Φ». Όταν έφτασε στις ελεγχόμενες από τη Δημοκρατία περιοχές, δεν βρήκε ούτε τη γυναίκα του ούτε το παιδί του. Η περίπτωση της οικογένειας Θεμιστοκλέους είναι από τις περιπτώσεις που αφορούν ξεκλήρισμα ολόκληρης οικογένειας κατά την περίοδο της τουρκικής εισβολής. Έχει δε το δυσμενές «προνόμιο» να έχει τον μικρότερο, σε ηλικία, αγνοούμενο της τουρκικής εισβολής.
Γράφει: Βάσος Βασιλείου
