Επιμέλεια: Χάρης Μαυροκέφαλος, Φιλόλογος
Το σκάκι είναι γνωστό ως το «παιχνίδι των βασιλιάδων». Σπουδαίες προσωπικότητες της παγκόσμιας...
ιστορίας έπαιζαν σκάκι. Από τον Ναπολέοντα έως τον Καρλ Μαρξ και τον Αϊνστάιν. Φυσικά σκάκι έπαιζαν και οι βασιλιάδες. Και γιατί άραγε να έπαιζαν σκάκι; Διότι ίσως μέσα από το σκάκι είχαν την δυνατότητα να ασκούνε το μυαλό τους στη στρατηγική σκέψη και τον σχεδιασμό, στοιχεία που ήταν απαραίτητα προκειμένου να διοικήσουν αποτελεσματικά ένα βασίλειο.
Ας δούμε όμως συγκεκριμένα όμως τα οφέλη που αποκομίζει όποιος παίζει συστηματικά σκάκι:
Βελτιώνει την συγκέντρωση
Αναγκαστικά όποιος παίζει σκάκι θα πρέπει να είναι συγκεντρωμένος στο παιχνίδι. Αντίθετα εάν δεν είναι, το πιθανότερο είναι να χάσει την «μάχη» από τον αντίπαλό του. Οπότε η ικανότητα κάποιου να συγκεντρώνεται σε κάτι, ενισχύεται σημαντικά εάν παίζει σκάκι τακτικά.
Βελτιώνει την ικανότητα επίλυσης προβλημάτων
Ένα ματς σκακιού είναι σαν ένα μεγάλο πάζλ που προσπαθείς το «λύσεις» πιο γρήγορα από τον αντίπαλό σου, που όμως έχει το στοιχείο του αβέβαιου, καθώς ο αντίπαλος κάθε λεπτό αλλάζει τις παραμέτρους του προβλήματος.
Αναπτύσσει την ικανότητα στρατηγικού σχεδιασμού και πρόβλεψης
Το σκάκι ,σύμφωνα με νεότερες μελέτες, βοηθά φοβερά στην ανάπτυξη του τμήματος του εγκεφάλου που είναι υπεύθυνο για τον στρατηγικό σχεδιασμό και την πρόβλεψη. Το τμήμα αυτό είναι ο προμετωπιαίος φλοιός και είναι ακόμα υπεύθυνο για τον καλύτερο αυτοέλεγχο, τις καλύτερες αποφάσεις, καλύτερη κριτική σκέψη και ικανότητα πρόβλεψης.
Βελτιώνει την μνήμη
Οι παίκτες σκακιού παίζοντας σκάκι βελτιώνουν την μνήμη τους. Σκεφτείτε πόσα θα χρειαστεί να θυμούνται: Από τους κανόνες τους παιχνιδιού, τις κινήσεις του αντιπάλου, τις κινήσεις τις δικές τους (προηγούμενες και επόμενες που σχεδιάζουν), μέχρι και λάθη που ενδεχομένως έκαναν σε προηγούμενες παρτίδες και δεν θέλουν να τα επαναλάβουν . Η βελτίωση της μνήμης προφυλάσσει σημαντικά από τον κίνδυνο του Αλτσχάιμερ, γι’ αυτό συστήνεται το συστηματικό παίξιμο του παιχνιδιού πριν τα 75 χρόνια.
Εξασκούνται στη στοχοθεσία
Οι παίκτες εκπαιδεύονται στο να «καταστρώνουν» μακρόπνοα σχέδια, να θέτουν μακροπρόθεσμους στόχους, και να κάνουν τα απαραίτητα βήματα που θα τους οδηγήσουν στην επίτευξή τους. Φυσικά όποτε χρειάζεται, μαθαίνουν να τροποποιούν το πλάνο δράσης τους ανάλογα με τις εξελίξεις στην εκάστοτε παρτίδα.
Αναπτύσσουν την αναλυτική σκέψη τους
Οι παίκτες μαθαίνουν να αξιολογούν τα αποτελέσματα συγκεκριμένων ενεργειών τους στην εκάστοτε παρτίδα. Εξασκούνται στο να λαμβάνουν αποφάσεις με βάση τη λογική τους, και όχι παρορμητικά. Συνήθως στο πλαίσιο του σκακιού οι παρορμητικές αποφάσεις, έχουν δυσανάλογο κόστος για τον παίκτη που τις λαμβάνει.
Εξάσκηση στη συνειδητή δράση
Παίζοντας κανείς σκάκι, μαθαίνει να σκέφτεται πρώτα και έπειτα να δρα. Ο παίκτης πριν κάνει οποιαδήποτε κίνηση συνήθως υποσυνείδητα σκέφτεται : «Εάν κάνω αυτό, τι θα συμβεί μετά; Και έπειτα πως θα μπορέσω να αντιδράσω σε εκείνο;».
Η συνειδητή σκέψη και δράση είναι μια πολύτιμη ικανότητα για τη ζωή, καθώς μπορεί να μας γλιτώσει από μεγάλους μπελάδες, εάν σκεφτόμαστε τις συνέπειες και τους κινδύνους μιας ενέργειας προτού την πράξουμε. Π.χ. ποιος σκέφτεται συνειδητά προτού παντρευτεί εάν αυτός είναι ο κατάλληλος σύντροφος για τη ζωή του και τι θα συμβεί σε περίπτωση διαζυγίου; Ή προτού πάρει ένα δάνειο εάν θα μπορεί να το αποπληρώσει σίγουρα και στο μέλλον;
Εξασκεί και τα δυο ημισφαίρια του εγκεφάλου
Παίζοντας σκάκι αναγκαστικά χρησιμοποιείς και τα δύο ημισφαίρια του εγκεφάλου, το δεξί και το αριστερό. Το δεξί είναι της φαντασίας, του οράματος, της στρατηγικής σκέψης, που χωρίς αυτά δεν μπορείς να «βλέπεις μπροστά» και να προβλέπεις κινήσεις του αντιπάλου ή πώς μπορεί να εξελιχθεί η παρτίδα εάν κάνεις κάποιες κινήσεις. Η φαντασία και η πρόβλεψη είναι οι ικανότητες -κλειδιά για να κερδίζεις στο σκάκι. Η πρόβλεψη όμως, απαιτεί χρήση του αριστερού ημισφαιρίου της λογικής. Θέλει ανάλυση δεδομένων, τήρηση κανόνων, διαδικασίες, κινήσεις βήμα βήμα, μέχρι να πετύχεις τον τελικό στόχο που είναι να νικήσεις τον αντίπαλο.
Αυξάνει την δημιουργικότητα και το IQ
Μιας και το δεξί ημισφαίριο του εγκεφάλου είναι υπεύθυνο για την δημιουργικότητα, δεν είναι έκπληξη ότι παίζοντας σκάκι, αυξάνεται και η δημιουργικότητα. Ειδικότερα το σκάκι αυξάνει σημαντικά την πρωτότυπη και εφευρετική σκέψη. Έχει επίσης αποδειχθεί επιστημονικά ότι αυξάνει και το ΙQ. Σε μια έρευνα στη Βενεζουέλα με δείγμα 4.000 μαθητών μέτρησαν σημαντική αύξηση στο δείκτη ευφυΐας αγοριών και κοριτσιών μετά από 4 μήνες εκπαίδευση στο σκάκι.
Μετά από όλα αυτά ακόμα δεν πειστήκατε να βάλετε το σκάκι στη ζωή σας; Πλέον δεν είναι μόνο για βασιλιάδες!
Ας δούμε όμως συγκεκριμένα όμως τα οφέλη που αποκομίζει όποιος παίζει συστηματικά σκάκι:
Βελτιώνει την συγκέντρωση
Αναγκαστικά όποιος παίζει σκάκι θα πρέπει να είναι συγκεντρωμένος στο παιχνίδι. Αντίθετα εάν δεν είναι, το πιθανότερο είναι να χάσει την «μάχη» από τον αντίπαλό του. Οπότε η ικανότητα κάποιου να συγκεντρώνεται σε κάτι, ενισχύεται σημαντικά εάν παίζει σκάκι τακτικά.
Βελτιώνει την ικανότητα επίλυσης προβλημάτων
Ένα ματς σκακιού είναι σαν ένα μεγάλο πάζλ που προσπαθείς το «λύσεις» πιο γρήγορα από τον αντίπαλό σου, που όμως έχει το στοιχείο του αβέβαιου, καθώς ο αντίπαλος κάθε λεπτό αλλάζει τις παραμέτρους του προβλήματος.
Αναπτύσσει την ικανότητα στρατηγικού σχεδιασμού και πρόβλεψης
Το σκάκι ,σύμφωνα με νεότερες μελέτες, βοηθά φοβερά στην ανάπτυξη του τμήματος του εγκεφάλου που είναι υπεύθυνο για τον στρατηγικό σχεδιασμό και την πρόβλεψη. Το τμήμα αυτό είναι ο προμετωπιαίος φλοιός και είναι ακόμα υπεύθυνο για τον καλύτερο αυτοέλεγχο, τις καλύτερες αποφάσεις, καλύτερη κριτική σκέψη και ικανότητα πρόβλεψης.
Βελτιώνει την μνήμη
Οι παίκτες σκακιού παίζοντας σκάκι βελτιώνουν την μνήμη τους. Σκεφτείτε πόσα θα χρειαστεί να θυμούνται: Από τους κανόνες τους παιχνιδιού, τις κινήσεις του αντιπάλου, τις κινήσεις τις δικές τους (προηγούμενες και επόμενες που σχεδιάζουν), μέχρι και λάθη που ενδεχομένως έκαναν σε προηγούμενες παρτίδες και δεν θέλουν να τα επαναλάβουν . Η βελτίωση της μνήμης προφυλάσσει σημαντικά από τον κίνδυνο του Αλτσχάιμερ, γι’ αυτό συστήνεται το συστηματικό παίξιμο του παιχνιδιού πριν τα 75 χρόνια.
Εξασκούνται στη στοχοθεσία
Οι παίκτες εκπαιδεύονται στο να «καταστρώνουν» μακρόπνοα σχέδια, να θέτουν μακροπρόθεσμους στόχους, και να κάνουν τα απαραίτητα βήματα που θα τους οδηγήσουν στην επίτευξή τους. Φυσικά όποτε χρειάζεται, μαθαίνουν να τροποποιούν το πλάνο δράσης τους ανάλογα με τις εξελίξεις στην εκάστοτε παρτίδα.
Αναπτύσσουν την αναλυτική σκέψη τους
Οι παίκτες μαθαίνουν να αξιολογούν τα αποτελέσματα συγκεκριμένων ενεργειών τους στην εκάστοτε παρτίδα. Εξασκούνται στο να λαμβάνουν αποφάσεις με βάση τη λογική τους, και όχι παρορμητικά. Συνήθως στο πλαίσιο του σκακιού οι παρορμητικές αποφάσεις, έχουν δυσανάλογο κόστος για τον παίκτη που τις λαμβάνει.
Εξάσκηση στη συνειδητή δράση
Παίζοντας κανείς σκάκι, μαθαίνει να σκέφτεται πρώτα και έπειτα να δρα. Ο παίκτης πριν κάνει οποιαδήποτε κίνηση συνήθως υποσυνείδητα σκέφτεται : «Εάν κάνω αυτό, τι θα συμβεί μετά; Και έπειτα πως θα μπορέσω να αντιδράσω σε εκείνο;».
Η συνειδητή σκέψη και δράση είναι μια πολύτιμη ικανότητα για τη ζωή, καθώς μπορεί να μας γλιτώσει από μεγάλους μπελάδες, εάν σκεφτόμαστε τις συνέπειες και τους κινδύνους μιας ενέργειας προτού την πράξουμε. Π.χ. ποιος σκέφτεται συνειδητά προτού παντρευτεί εάν αυτός είναι ο κατάλληλος σύντροφος για τη ζωή του και τι θα συμβεί σε περίπτωση διαζυγίου; Ή προτού πάρει ένα δάνειο εάν θα μπορεί να το αποπληρώσει σίγουρα και στο μέλλον;
Εξασκεί και τα δυο ημισφαίρια του εγκεφάλου
Παίζοντας σκάκι αναγκαστικά χρησιμοποιείς και τα δύο ημισφαίρια του εγκεφάλου, το δεξί και το αριστερό. Το δεξί είναι της φαντασίας, του οράματος, της στρατηγικής σκέψης, που χωρίς αυτά δεν μπορείς να «βλέπεις μπροστά» και να προβλέπεις κινήσεις του αντιπάλου ή πώς μπορεί να εξελιχθεί η παρτίδα εάν κάνεις κάποιες κινήσεις. Η φαντασία και η πρόβλεψη είναι οι ικανότητες -κλειδιά για να κερδίζεις στο σκάκι. Η πρόβλεψη όμως, απαιτεί χρήση του αριστερού ημισφαιρίου της λογικής. Θέλει ανάλυση δεδομένων, τήρηση κανόνων, διαδικασίες, κινήσεις βήμα βήμα, μέχρι να πετύχεις τον τελικό στόχο που είναι να νικήσεις τον αντίπαλο.
Αυξάνει την δημιουργικότητα και το IQ
Μιας και το δεξί ημισφαίριο του εγκεφάλου είναι υπεύθυνο για την δημιουργικότητα, δεν είναι έκπληξη ότι παίζοντας σκάκι, αυξάνεται και η δημιουργικότητα. Ειδικότερα το σκάκι αυξάνει σημαντικά την πρωτότυπη και εφευρετική σκέψη. Έχει επίσης αποδειχθεί επιστημονικά ότι αυξάνει και το ΙQ. Σε μια έρευνα στη Βενεζουέλα με δείγμα 4.000 μαθητών μέτρησαν σημαντική αύξηση στο δείκτη ευφυΐας αγοριών και κοριτσιών μετά από 4 μήνες εκπαίδευση στο σκάκι.
Μετά από όλα αυτά ακόμα δεν πειστήκατε να βάλετε το σκάκι στη ζωή σας; Πλέον δεν είναι μόνο για βασιλιάδες!
