Ο δικός μας Νοέμβρης και το μήνυμα του Τον Νοέμβριο του 1916, Λαός και Στρατός ενωμένοι ξεσηκώθηκαν στην Αθήνα και πέταξαν τους ξένους εισβολείς στη θάλασσα.
Και όχι μόνο αυτό, αλλά κατόρθωσαν και να πιάσουν αιχμάλωτο τον Γάλλο ναύαρχο, που ήταν επικεφαλής των δυνάμεων της θρασύτατης επιθετικής ενέργειας.
Αυτήν...
Και όχι μόνο αυτό, αλλά κατόρθωσαν και να πιάσουν αιχμάλωτο τον Γάλλο ναύαρχο, που ήταν επικεφαλής των δυνάμεων της θρασύτατης επιθετικής ενέργειας.
Αυτήν...
την τελευταία την είχαν πραγματοποιήσει οι χώρες της Εγκάρδιας Συνεννόησης (Ententecordiale), Γαλλία και Αγγλία.
Και πρωτεργάτες της λαϊκής άμυνας υπήρξαν οι συσπειρωμένοι γύρω από τους Βασιλιά Κωνσταντίνο και Ιωάννη Μεταξά Επίστρατοι, δηλαδή οι έφεδροι που είχαν κληθεί στα όπλα κατά το 1915, προκειμένου να υπερασπιστούν την Πατρίδα μας ενάντια σε οποιαδήποτε επιβουλή.
Τότε διεξαγόταν ο Α΄ Παγκόσμιος πόλεμος και οι Επίστρατοι, το ωραιότερο και τιμιότερο κομμάτι του Ελληνικού Λαού, επιδίωκαν την ουδετερότητα της χώρας μας – έστω και αν, ενδομύχως, αισθάνονταν συμπάθεια για τη Γερμανία, η οποία, σχεδόν αμέσως μετά την κατά το 1914 έναρξη των εχθροπραξιών είχε εκδηλώσει την πρόθεσή της να ευνοήσει την ένωση της Βορείου Ηπείρου με το Βασίλειο της Ελλάδος.
Η αυτονομία της Βορείου Ηπείρου είχε επιτευχθεί, με το πρωτόκολλο της Κέρκυρας, τον Μάιο του 1914 και διεθνώς αναγνωριστεί κατά τον Ιούλιο του ίδιου χρόνου.
Και στις αρχές του 1916, υπό τη σιωπηρή συγκατάνευση του Ράιχ και των συμμάχων του, οι περιφέρειες του Αργυροκάστρου και της Κορυτσάς ενσωματώθηκαν στην Ελλάδα, με αποτέλεσμα Βορειοηπειρώτες βουλευτές να έλθουν στην πρωτεύουσά μας και να πάρουν μέρος στις εργασίες της Α΄ συνόδου της ΚΑ΄ περιόδου της Βουλής των Ελλήνων.
Η ενσωμάτωση αυτή της Βορείου Ηπείρου βέβαια ακυρώθηκε πρώτα «προσωρινώς», πριν ακόμα από τη λήξη του Α΄ Παγκόσμιου πολέμου, λόγω της αντίδρασης των Δυνάμεων της Ententecordiale,και οριστικώς λόγω της ματαίωσης της ελληνοϊταλικής μυστικής συμφωνίας που υπογράφηκε στο Παρίσι, τον Ιούλιο του 1919, από τους Ελευθέριο Βενιζέλο και Tommaso Tittoni.
Και οπωσδήποτε αξίζει στο σημείο αυτό όχι απλώς να αναφερθεί, αλλά να τονιστεί ότι η μη υλοποίηση της συμφωνίας Βενιζέλου-Tittoni οφείλεται σε δημοσιοποίηση του περιεχομένου της από «παράγοντα» η ταυτότητα του οποίου μυστηριωδώς και αινιγματικώς παραμένει, μέχρι σήμερα, άγνωστη.
Ειρήνη, Εθνική Δικαίωση και διατήρηση της Παράδοσης:
Τα ζητούμενα των Επιστράτων Τώρα πάντως μπορεί να γίνει σαφές το τι ζητούσαν οι Έλληνες Επίστρατοι:
Αποφυγή εμπλοκής της χώρας μας σε νέες πολεμικές περιπέτειες, δεδομένου ότι δεν είχε περάσει πολύς καιρός αφότου είχαν λήξει οι νικηφόρες βαλκανικές συγκρούσεις των ετών 1912-1913· ενσωμάτωση της Βορείου Ηπείρου στην ανεξάρτητη Ελλάδα ή, τουλάχιστον, διάσωση της αυτονομίας της· και τέλος διατήρηση της παραδοσιακής φυσιογνωμίας της ελληνικής κοινωνίας.
Αυτό το τελευταίο εμπεριέχει σημασία ιδιαίτερη.
Οι Επίστρατοι προέρχονταν από τα κοινωνικά στρώματα που αποκαλούνται «μεσαία».
Ήταν, με άλλα λόγια, άνθρωποι που ζούσαν ευπρεπώς αλλά με τον ιδρώτα του προσώπου τους και τον κόπο των χεριών τους· δεν ήταν, δηλαδή, τεμπέληδες είτε πλούσιοι που τα «είχανε βρει έτοιμα» ή φτωχοί που αποστρέφονταν την εργασία.
Αυτοί ήταν και παραμένουν ό,τι υγιέστερο διαθέτει μία χώρα – και ειδικά η δική μας.
Θέλετε απόδειξη;
Σήμερα τα μεσαία κοινωνικά στρώματα έχουν εξουθενωθεί/εξοντωθεί και η Ελλάδα βρίσκεται στα χέρια των αεριτζήδων και αετονύχηδων με αποτέλεσμα να επικρατεί η κατάσταση την οποία εμείς βιώνουμε κατά τρόπο ιδιαίτερα οδυνηρό.
Οι Επίστρατοι, βέβαια, κατηγορούνται ακόμα και σήμερα (από καθεστωτικούς παράγοντες εξυπακούεται) ως βίαιοι, βάναυσοι, «φονιάδες».
Ε, και λοιπόν;
Και έτσι να έχουν τα πράγματα, τι έγινε;
Στην ουσία, πράγματι, οι Επίστρατοι έκαναν επανάσταση, ακριβώς για να προλάβουν την επικράτηση καταστάσεων όπως η τωρινή.
Γίνεται επανάσταση χωρίς συγκρούσεις, χωρίς θύματα; Άλλωστε ο ίδιος ο Πλάτων είχε τονίσει ότι σημασία δεν έχει ο φόνος αυτός καθ’ αυτός αλλά η αιτία του φόνου:
«Είναι γελοίο, Σωκράτη, να πιστεύεις πως έχει σημασία εάν ο σκοτωμένος είναι ξένος ή συγγενής μας· το μόνο που έχει σημασία είναι το κατά πόσον ο φονιάς σκότωσε δίκαια ή άδικα». (Πλάτωνος, Ευθύφρων, IVb.)
Και ο ίδιος ο Ιησούς Χριστός άλλωστε είχε εμφαντικώς ζητήσει να «κατασφαγούν» και μάλιστα μπροστά Του οι εχθροί Του που δεν έστεργαν να αποδεχτούν τη βασιλεία Του. (Κατά Λουκάν, ιθ΄, 27.)
Προς τι λοιπόν κατηγορούνται οι Επίστρατοι για θανατώσεις κ.λπ.; Στην … πραγματικότητα, για ένα και μόνο μπορεί να κατηγορηθούν: επειδή δεν υπερίσχυσαν οριστικώς.
Όπως, πράγματι, και πάλι από τους Αρχαίους Χρόνους είχε δεόντως επισημανθεί, κάθε καθεστώς «θεσπίζει νόμους τέτοιους, ώστε να εξυπηρετείται το δικό του συμφέρον» (Πλάτωνος, Πολιτεία, 338e).
Σήμερα έχουμε πλουτοκρατικού χαρακτήρα δημοκρατικό καθεστώς στην Ελλάδα, άρα οι Επίστρατοι ήταν «οι κακοί».
Η «Κοινοβουλευτική Δικτατορία» και τα διδάγματα του σήμερα
Και όσον, όμως, αφορά τη μη οριστική κατίσχυσή τους οι Επίστρατοι δεν μπορεί να θεωρηθούν οι κύριοι υπεύθυνοι.
Όταν οι Αγγλογάλλοι, την άνοιξη του 1917, ξαναέφτασαν στην Αθήνα, ο βασιλιάς Κωνσταντίνος δεν ακολούθησε τη συμβουλή του Μεταξά, να αποχωρήσει στο κέντρο της Πελοποννήσου, στην Τρίπολη, και από εκεί να οργανώσει λαϊκή αντίσταση κατά των εισβολέων, αλλά προτίμησε να αποχωρήσει από την Ελλάδα.
Επιβλήθηκε τότε στον τόπο μας «δικτατορία με κοινοβουλευτικό μανδύα» που στηριζόταν αποκλειστικά στα όπλα των ξένων.
Το τι τράβηξε ο κόσμος τότε είναι αδύνατον, ακόμα και σήμερα, να το φανταστεί κανείς.
Βέβαια, ήδη από τα Νοεμβριανά του 1916 η Νότια Ελλάδα, πυρήνας και μήτρα του Ελληνικού κόσμου, είχαν υποβληθεί σε αποκλεισμό ασφυκτικό.
Τρόφιμα δεν έρχονταν στον τόπο μας, φάρμακα δεν υπήρχαν, επιδημίες θέριζαν τον πληθυσμό και όσοι παρόλα αυτά δυστροπούσαν και δεν ήθελαν να δεχτούν την κυριαρχία των φιλελεύθερων και δημοκρατικών, δηλαδή πλουτοκρατικών δυνάμεων, σκοτώνονταν ομαδικώς με πολυβολισμούς ή και κανονιοβολισμούς.
Είναι απερίγραπτο το τι τράβηξαν τότε οι πληθυσμοί της Νότιας Ελλάδας.
Και πάλι όμως δεν υπέκυψαν…
Όταν τον Νοέμβριο του 1920 έγιναν εκλογές, οι πρώην Επίστρατοι, με ένα αυθόρμητο σύστημα leaderlessresistance (: ακέφαλης αντίστασης), που μόνο τώρα, τον 21ο αιώνα επιχειρούν να ξαναναστήσουνε οι αντικαθεστωτικοί Αμερικανοί, συνεννοήθηκαν στα κρυφά πόρτα-με-πόρτα, πήγανε ήσυχα στις κάλπες και ρίξανε την ψήφο τους υπέρ του βασιλιά Κωνσταντίνου και των οπαδών του.
Και όταν αυτοί οι τελευταίοι, μετά τη νίκη τους, παρά τις υποσχέσεις που είχανε δώσει προεκλογικώς, θέλησαν να συνεχίσουν τον χωρίς νόημα και ελπίδα πόλεμο στη Μικρά Ασία, αυτοί, οι Επίστρατοι, αντίθετα προς τη θέληση και την ιδεολογία τους, στρατεύθηκαν ξανά και πήγαν να πολεμήσουν εκεί όπου τους έστελναν.
Και μετά την Καταστροφή του 1922, ήταν ξανά έτοιμοι να δώσουν μάχη για τον βασιλιά τους και την κοινωνία που ήθελαν να παγιωθεί στην Πατρίδα μας, αλλά η θανατική εκτέλεση των Έξι στο Γουδί σε συνδυασμό με τον πρόωρο θάνατο του Κωνσταντίνου στην εξορία τους στέρησε από τη φυσική τους ηγεσία και τους αποδυνάμωσε σε βαθμό περίπου καθοριστικό.
Ο Αγώνας των Επιστράτων, όμως, φέρνει σε εμάς, τους νεότερους ένα μήνυμα:
Κανένα Κράτος δεν ευσταθεί, εάν στις δομές του εισχωρήσουν ο πλούτος και η φτώχεια.
Και αυτό, επειδή ο (πολύς) πλούτος δημιουργεί καλοπερασάκηδες και τεμπέληδες, ενώ η (μεγάλη) φτώχεια ανελευθερία και φαυλότητα.
Έτσι, και οι πολύ πλούσιοι και οι πολύ φτωχοί έχουν την αχαλίνωτη τάση να προξενούν πολιτικές αναστατώσεις… κάτι που πλήρως επαληθεύεται ακριβώς στις μέρες μας.
Το Κράτος, όπως είπαμε κιόλας στην αρχή, είναι σε κατάσταση ευστάθειας, μόνο εάν στις δομές του επικρατούν τα μεσαία κοινωνικά στρώματα – και μόνον αυτά.
Όσο περίεργο και αν φαίνεται, αυτό ακριβώς το μήνυμα των Επιστράτων μάς το έστειλε πρώτος ο Πλάτων (Πολιτεία, 421e-422a).
Και επίσης η Αρχαία Ρώμης μας στέλνει μήνυμα, τη σημασία του οποίου ασυναισθήτως αλλά πλήρως κατάλαβαν επίσης οι Επίστρατοί μας: Salusreipublicaesupremalexesto(= η σωτηρία της Πατρίδας αποτελεί τον υπέρτατο νόμο).
Αυτή είναι η μόνη εν προκειμένω αλήθεια…
Και όλα τα άλλα είναι μόνο για τους απλουστέρους, δηλαδή τους αφελείς, όπως εμφαντικώς κάθε τόσο επαναλάμβανε ο καημένος ο Δημήτριος Γούναρης.
Δημήτρης Μιχαλόπουλος
Και πρωτεργάτες της λαϊκής άμυνας υπήρξαν οι συσπειρωμένοι γύρω από τους Βασιλιά Κωνσταντίνο και Ιωάννη Μεταξά Επίστρατοι, δηλαδή οι έφεδροι που είχαν κληθεί στα όπλα κατά το 1915, προκειμένου να υπερασπιστούν την Πατρίδα μας ενάντια σε οποιαδήποτε επιβουλή.
Τότε διεξαγόταν ο Α΄ Παγκόσμιος πόλεμος και οι Επίστρατοι, το ωραιότερο και τιμιότερο κομμάτι του Ελληνικού Λαού, επιδίωκαν την ουδετερότητα της χώρας μας – έστω και αν, ενδομύχως, αισθάνονταν συμπάθεια για τη Γερμανία, η οποία, σχεδόν αμέσως μετά την κατά το 1914 έναρξη των εχθροπραξιών είχε εκδηλώσει την πρόθεσή της να ευνοήσει την ένωση της Βορείου Ηπείρου με το Βασίλειο της Ελλάδος.
Η αυτονομία της Βορείου Ηπείρου είχε επιτευχθεί, με το πρωτόκολλο της Κέρκυρας, τον Μάιο του 1914 και διεθνώς αναγνωριστεί κατά τον Ιούλιο του ίδιου χρόνου.
Και στις αρχές του 1916, υπό τη σιωπηρή συγκατάνευση του Ράιχ και των συμμάχων του, οι περιφέρειες του Αργυροκάστρου και της Κορυτσάς ενσωματώθηκαν στην Ελλάδα, με αποτέλεσμα Βορειοηπειρώτες βουλευτές να έλθουν στην πρωτεύουσά μας και να πάρουν μέρος στις εργασίες της Α΄ συνόδου της ΚΑ΄ περιόδου της Βουλής των Ελλήνων.
Η ενσωμάτωση αυτή της Βορείου Ηπείρου βέβαια ακυρώθηκε πρώτα «προσωρινώς», πριν ακόμα από τη λήξη του Α΄ Παγκόσμιου πολέμου, λόγω της αντίδρασης των Δυνάμεων της Ententecordiale,και οριστικώς λόγω της ματαίωσης της ελληνοϊταλικής μυστικής συμφωνίας που υπογράφηκε στο Παρίσι, τον Ιούλιο του 1919, από τους Ελευθέριο Βενιζέλο και Tommaso Tittoni.
Και οπωσδήποτε αξίζει στο σημείο αυτό όχι απλώς να αναφερθεί, αλλά να τονιστεί ότι η μη υλοποίηση της συμφωνίας Βενιζέλου-Tittoni οφείλεται σε δημοσιοποίηση του περιεχομένου της από «παράγοντα» η ταυτότητα του οποίου μυστηριωδώς και αινιγματικώς παραμένει, μέχρι σήμερα, άγνωστη.
Ειρήνη, Εθνική Δικαίωση και διατήρηση της Παράδοσης:
Τα ζητούμενα των Επιστράτων Τώρα πάντως μπορεί να γίνει σαφές το τι ζητούσαν οι Έλληνες Επίστρατοι:
Αποφυγή εμπλοκής της χώρας μας σε νέες πολεμικές περιπέτειες, δεδομένου ότι δεν είχε περάσει πολύς καιρός αφότου είχαν λήξει οι νικηφόρες βαλκανικές συγκρούσεις των ετών 1912-1913· ενσωμάτωση της Βορείου Ηπείρου στην ανεξάρτητη Ελλάδα ή, τουλάχιστον, διάσωση της αυτονομίας της· και τέλος διατήρηση της παραδοσιακής φυσιογνωμίας της ελληνικής κοινωνίας.
Αυτό το τελευταίο εμπεριέχει σημασία ιδιαίτερη.
Οι Επίστρατοι προέρχονταν από τα κοινωνικά στρώματα που αποκαλούνται «μεσαία».
Ήταν, με άλλα λόγια, άνθρωποι που ζούσαν ευπρεπώς αλλά με τον ιδρώτα του προσώπου τους και τον κόπο των χεριών τους· δεν ήταν, δηλαδή, τεμπέληδες είτε πλούσιοι που τα «είχανε βρει έτοιμα» ή φτωχοί που αποστρέφονταν την εργασία.
Αυτοί ήταν και παραμένουν ό,τι υγιέστερο διαθέτει μία χώρα – και ειδικά η δική μας.
Θέλετε απόδειξη;
Σήμερα τα μεσαία κοινωνικά στρώματα έχουν εξουθενωθεί/εξοντωθεί και η Ελλάδα βρίσκεται στα χέρια των αεριτζήδων και αετονύχηδων με αποτέλεσμα να επικρατεί η κατάσταση την οποία εμείς βιώνουμε κατά τρόπο ιδιαίτερα οδυνηρό.
Οι Επίστρατοι, βέβαια, κατηγορούνται ακόμα και σήμερα (από καθεστωτικούς παράγοντες εξυπακούεται) ως βίαιοι, βάναυσοι, «φονιάδες».
Ε, και λοιπόν;
Και έτσι να έχουν τα πράγματα, τι έγινε;
Στην ουσία, πράγματι, οι Επίστρατοι έκαναν επανάσταση, ακριβώς για να προλάβουν την επικράτηση καταστάσεων όπως η τωρινή.
Γίνεται επανάσταση χωρίς συγκρούσεις, χωρίς θύματα; Άλλωστε ο ίδιος ο Πλάτων είχε τονίσει ότι σημασία δεν έχει ο φόνος αυτός καθ’ αυτός αλλά η αιτία του φόνου:
«Είναι γελοίο, Σωκράτη, να πιστεύεις πως έχει σημασία εάν ο σκοτωμένος είναι ξένος ή συγγενής μας· το μόνο που έχει σημασία είναι το κατά πόσον ο φονιάς σκότωσε δίκαια ή άδικα». (Πλάτωνος, Ευθύφρων, IVb.)
Και ο ίδιος ο Ιησούς Χριστός άλλωστε είχε εμφαντικώς ζητήσει να «κατασφαγούν» και μάλιστα μπροστά Του οι εχθροί Του που δεν έστεργαν να αποδεχτούν τη βασιλεία Του. (Κατά Λουκάν, ιθ΄, 27.)
Προς τι λοιπόν κατηγορούνται οι Επίστρατοι για θανατώσεις κ.λπ.; Στην … πραγματικότητα, για ένα και μόνο μπορεί να κατηγορηθούν: επειδή δεν υπερίσχυσαν οριστικώς.
Όπως, πράγματι, και πάλι από τους Αρχαίους Χρόνους είχε δεόντως επισημανθεί, κάθε καθεστώς «θεσπίζει νόμους τέτοιους, ώστε να εξυπηρετείται το δικό του συμφέρον» (Πλάτωνος, Πολιτεία, 338e).
Σήμερα έχουμε πλουτοκρατικού χαρακτήρα δημοκρατικό καθεστώς στην Ελλάδα, άρα οι Επίστρατοι ήταν «οι κακοί».
Η «Κοινοβουλευτική Δικτατορία» και τα διδάγματα του σήμερα
Και όσον, όμως, αφορά τη μη οριστική κατίσχυσή τους οι Επίστρατοι δεν μπορεί να θεωρηθούν οι κύριοι υπεύθυνοι.
Όταν οι Αγγλογάλλοι, την άνοιξη του 1917, ξαναέφτασαν στην Αθήνα, ο βασιλιάς Κωνσταντίνος δεν ακολούθησε τη συμβουλή του Μεταξά, να αποχωρήσει στο κέντρο της Πελοποννήσου, στην Τρίπολη, και από εκεί να οργανώσει λαϊκή αντίσταση κατά των εισβολέων, αλλά προτίμησε να αποχωρήσει από την Ελλάδα.
Επιβλήθηκε τότε στον τόπο μας «δικτατορία με κοινοβουλευτικό μανδύα» που στηριζόταν αποκλειστικά στα όπλα των ξένων.
Το τι τράβηξε ο κόσμος τότε είναι αδύνατον, ακόμα και σήμερα, να το φανταστεί κανείς.
Βέβαια, ήδη από τα Νοεμβριανά του 1916 η Νότια Ελλάδα, πυρήνας και μήτρα του Ελληνικού κόσμου, είχαν υποβληθεί σε αποκλεισμό ασφυκτικό.
Τρόφιμα δεν έρχονταν στον τόπο μας, φάρμακα δεν υπήρχαν, επιδημίες θέριζαν τον πληθυσμό και όσοι παρόλα αυτά δυστροπούσαν και δεν ήθελαν να δεχτούν την κυριαρχία των φιλελεύθερων και δημοκρατικών, δηλαδή πλουτοκρατικών δυνάμεων, σκοτώνονταν ομαδικώς με πολυβολισμούς ή και κανονιοβολισμούς.
Είναι απερίγραπτο το τι τράβηξαν τότε οι πληθυσμοί της Νότιας Ελλάδας.
Και πάλι όμως δεν υπέκυψαν…
Όταν τον Νοέμβριο του 1920 έγιναν εκλογές, οι πρώην Επίστρατοι, με ένα αυθόρμητο σύστημα leaderlessresistance (: ακέφαλης αντίστασης), που μόνο τώρα, τον 21ο αιώνα επιχειρούν να ξαναναστήσουνε οι αντικαθεστωτικοί Αμερικανοί, συνεννοήθηκαν στα κρυφά πόρτα-με-πόρτα, πήγανε ήσυχα στις κάλπες και ρίξανε την ψήφο τους υπέρ του βασιλιά Κωνσταντίνου και των οπαδών του.
Και όταν αυτοί οι τελευταίοι, μετά τη νίκη τους, παρά τις υποσχέσεις που είχανε δώσει προεκλογικώς, θέλησαν να συνεχίσουν τον χωρίς νόημα και ελπίδα πόλεμο στη Μικρά Ασία, αυτοί, οι Επίστρατοι, αντίθετα προς τη θέληση και την ιδεολογία τους, στρατεύθηκαν ξανά και πήγαν να πολεμήσουν εκεί όπου τους έστελναν.
Και μετά την Καταστροφή του 1922, ήταν ξανά έτοιμοι να δώσουν μάχη για τον βασιλιά τους και την κοινωνία που ήθελαν να παγιωθεί στην Πατρίδα μας, αλλά η θανατική εκτέλεση των Έξι στο Γουδί σε συνδυασμό με τον πρόωρο θάνατο του Κωνσταντίνου στην εξορία τους στέρησε από τη φυσική τους ηγεσία και τους αποδυνάμωσε σε βαθμό περίπου καθοριστικό.
Ο Αγώνας των Επιστράτων, όμως, φέρνει σε εμάς, τους νεότερους ένα μήνυμα:
Κανένα Κράτος δεν ευσταθεί, εάν στις δομές του εισχωρήσουν ο πλούτος και η φτώχεια.
Και αυτό, επειδή ο (πολύς) πλούτος δημιουργεί καλοπερασάκηδες και τεμπέληδες, ενώ η (μεγάλη) φτώχεια ανελευθερία και φαυλότητα.
Έτσι, και οι πολύ πλούσιοι και οι πολύ φτωχοί έχουν την αχαλίνωτη τάση να προξενούν πολιτικές αναστατώσεις… κάτι που πλήρως επαληθεύεται ακριβώς στις μέρες μας.
Το Κράτος, όπως είπαμε κιόλας στην αρχή, είναι σε κατάσταση ευστάθειας, μόνο εάν στις δομές του επικρατούν τα μεσαία κοινωνικά στρώματα – και μόνον αυτά.
Όσο περίεργο και αν φαίνεται, αυτό ακριβώς το μήνυμα των Επιστράτων μάς το έστειλε πρώτος ο Πλάτων (Πολιτεία, 421e-422a).
Και επίσης η Αρχαία Ρώμης μας στέλνει μήνυμα, τη σημασία του οποίου ασυναισθήτως αλλά πλήρως κατάλαβαν επίσης οι Επίστρατοί μας: Salusreipublicaesupremalexesto(= η σωτηρία της Πατρίδας αποτελεί τον υπέρτατο νόμο).
Αυτή είναι η μόνη εν προκειμένω αλήθεια…
Και όλα τα άλλα είναι μόνο για τους απλουστέρους, δηλαδή τους αφελείς, όπως εμφαντικώς κάθε τόσο επαναλάμβανε ο καημένος ο Δημήτριος Γούναρης.
Δημήτρης Μιχαλόπουλος
