Έρευνα: Ανέστης Ι. Κοκκινίδης (M.A. Lond.)
Περί των νομαρχών
Η Ιστορία της Νομαρχίας της Πιερίας ξεκίνησε ως γνωστόν το 1949 με την τοποθέτηση του Χαλκιδαίου δικηγόρου Γεωργίου Καλλία (1910-2005) στο νεοσύστατο νομό και ολοκληρώθηκε στις 31 Δεκεμβρίου 2010, όταν...
όλες οι νομαρχίες στην Ελλάδα καταργήθηκαν και τερμάτισε τη θητεία του ο τελευταίος Νομάρχης Πιερίας, κ. Γεώργιος Παπαστεργίου. Σημειώνεται ότι οι νομάρχες από το 1994 και μετά ήταν αιρετοί, εκλέγονταν δηλαδή από τον λαό και δεν διορίζονταν, όπως συνέβαινε ως το 1994. Το 1994, όταν ο Νομάρχης γίνεται αιρετός, για πρώτη φορά κατάγεται και από την Πιερία. Ο πρώτος εκλεγμένος νομάρχης, ο κ. Πασχάλης Μπροφίδης, γεννήθηκε στο Αιγίνιο. Διάδοχός του εκλέγεται ο κ. Γιώργος Παπαστεργίου, γεννημένος στην Καρίτσα, επίσης από την Πιερία. Έτσι, οι δύο τελευταίοι νομάρχες κατάγονται αλλά και υπηρετούν την Πιερία.
Τα παλαιότερα χρόνια επίσης οι νομάρχες ανά την Ελλάδα ήταν τις πιο πολλές φορές «ξένοι» στο νομό που υπηρετούσαν, με την έννοια ότι κατάγονταν απο διαφορετικό νομό, συχνά πολύ μακρινό σε σχέση με τον νομό που υπηρετούσαν. Έτσι, στην Πιερία, ο πρώτος νομάρχης ήταν από την Εύβοια, ο παρ’ολίγον διάδοχός του ήταν Κύπριος (αρνήθηκε την μετάθεσή του από το Λασίθι στην Πιερία και γι’ αυτό παραιτήθηκε), ο επόμενος ήταν Κρητικός, άλλος Αθηναίος, άλλος Καρδιτσιώτης, άλλος από τη Ναύπακτο, άλλος από τα Χανιά, άλλος από το Γύθειο, δύο από τη Μεσσηνία, από το Βόιο Κοζάνης, αρκετοί ήταν Σερραίοι, άλλος από τη γειτονική Ημαθία, άλλος από Βόλο, Χαλκιδική, Άρτα, Καβάλα, Θεσσαλονίκη, Καστοριά, Κιλκίς... και η γεωγραφική κατανομή καλύπτει ολόκληρο σχεδόν τον χάρτη της Ελλάδας. Αυτό ίσως σημαίνει ότι μερικές φορές ορισμένοι νομάρχες δεν μπορούσαν να κατανοήσουν το λαό τους (τους ανθρώπους του νομού στον οποίο υπηρετούσαν) με αποτέλεσμα να μην είναι σπάνιες οι παρεξηγήσεις, οι προστριβές, αλλά και ο πόλεμος διά του τοπικού (ενίοτε και του πανελλαδικού) Τύπου. Ωστόσο, πολλοί ήταν οι νομάρχες που, αν και διορισμένοι και όχι από την Πιερία, αγάπησαν τον τόπο, τον λαό και συνέχισαν να είναι «δεμένοι» με εκείνον, έπειτα από χρόνια. Αρκεί να αναφερθεί το παράδειγμα του αείμνηστου νομάρχη Στυλιανού Δερμιτζάκη (1913-2015), ο οποίος βάπτισε το παιδί του στο Ναό της Θείας Ανάληψης παρότι είχε αποχωρήσει από την Πιερία και ήταν νομάρχης σε άλλη περιοχή.
Από την άλλη μεριά, ένας εκλεγμένος νομάρχης σίγουρα είχε μεγαλύτερη βαρύτητα ευθυνών. Ήταν κοντά στον τόπο του και σε καμία περίπτωση δεν μπορούσε να δικαιολογηθεί για οποιαδήποτε ολιγωρία ή σφάλμα κατά την άσκηση των καθηκόντων του. Έτσι, θα ήταν δίκαιο να παραδεχτούμε ότι παρά το γεωγραφικό πλεονέκτημα που είχαν οι νομάρχες των τελευταίων ετών, με το να κατάγονται παράλληλα και να έχουν εκλεγεί και να υπηρετούν στον ίδιο τον νομό τους, το έργο τους ήταν εξίσου δύσκολο.
Με βάση το Σχέδιο Καλλικράτης, θα μπορούσαμε να πούμε ότι ο θεσμός του Αντιπεριφερειάρχη αποτελεί κατά κάποιον τρόπο τη συνέχεια του θεσμού του (αιρετού) Νομάρχη. Η δικηγόρος κ. Σοφία Ι. Μαυρίδου εξελέγη πρώτη Αντιπεριφερειάρχης Πιερίας το 2010, ανέλαβε καθήκοντα στο νομό την πρώτη μέρα του 2011 και επανεξελέγη το 2014.
Ο τρίτος κατά σειρά νομάρχης της Πιερίας ήταν όπως και ο πρώτος, ένας δικηγόρος: ο Δημήτριος Μπόσδας. Οι φωτογραφίες που συνοδεύουν το σημερινό άρθρο-αφιέρωμα είναι από το οικογενειακό αρχείο του κ. Βασιλείου Ηλ. Μπόσδα.
Ποιος ήταν ο Δημήτριος Μπόσδας
Γεννήθηκε στις 26-11-1905, γιος του συμβολαιογράφου Αθηνών Βασιλείου Μπόσδα. Σπούδασε νομικά στην Αθήνα. Έπειτα έκανε σπουδές στο εξωτερικό (Πανεπιστήμιο της Λιψίας, Γερμανία).
Διορίστηκε για πρώτη φορά νομάρχης το 1949 και τοποθετήθηκε στη Σάμο. Τον Μάιο του 1950 εισηγήθηκε σε συνέδριο νομαρχών το θέμα του μηχανικού εξοπλισμού των διοικητικών υπηρεσιών με γνώμονα την εύρυθμη λειτουργία των νομαρχιών.
Μετά τη Σάμο διορίστηκε Νομάρχης Πιερίας. Διαδέχθηκε έναν επιτυχημένο νομάρχη, τον Γεώργιο Λυγεράκη.
Το νομαρχικό του έργο στην Πιερία
Στις 31-3-1953 έφτασε στην Κατερίνη και ανέλαβε τα καθήκοντά του. Η εφημερίδα “Μακεδονικός Αγών” χαιρέτισε την άφιξη του νέου νομάρχη υπογραμμίζοντας ότι ο πιερικός λαός είναι “προικισμένος με πολλά προτερήματα, εργατικός, φιλότιμος και δημιουργικός” και ότι είναι ένας λαός “με αφάνταστον ζωτικότητα”. Εστιάζοντας στα πολλά προβλήματα που ζητούσαν τη λύση από τον νομάρχη, η εφημερίδα εκφράζει την ελπίδα ότι στο πρόσωπό του ο νομός θα βρει “τον κρατικόν εκείνον λειτουργόν όστις με την σημερινήν ισχυράν Κυβέρνησιν ...θα ενδιαφερθή και θα δώση λύσιν εις όλα τα εκκρεμή προβλήματα του Νομού Πιερίας”.
Τον Απρίλιο του 1953 προκήρυξε δύο σημαντικούς διαγωνισμούς. Στις 20-4-1953 διενεργήθηκε στα γραφεία της Οικονομικής Εφορείας Πιερίας διαγωνισμός για την ανάδειξη καυσίμων και λιπαντικών που απαιτούνταν για την κίνηση των κρατικών αυτοκινήτων του νομού Πιερίας. Επίσης, έγινε διαγωνισμός για την ανάδειξη προμηθευτή τροφίμων και τη διανομή τους στις άπορες οικογένειες των στρατευσίμων.
Τον Ιούλιο του 1953 ο νομάρχης βάπτισε το δέκατο παιδί του Ιωάννη Γ. Σαμαρά και του έδωσε το όνομα του βασιλιά Παύλου, σε επίσημη τελετή στη Μηλιά.
Στις 27 και 28-7-1953 παρέστη και απηύθυνε χαιρετισμό στο ετήσιο συνέδριο της Ενώσεως Δήμων και Κοινοτήτων Πιερίας.
Τον Αύγουστο ο Μπόσδας διέκοψε την άδειά του στο άκουσμα του πολύνεκρου σεισμού που έπληξε τα Επτάνησα και επέστρεψε στην Κατερίνη, προκειμένου να συντονίσει τον έρανο υπέρ των σεισμοπαθών, που οργανώθηκε σε όλη την Πιερία. Τον ίδιο μήνα θεμελίωσε το Γ΄ Δημοτικό Σχολείο στο Αιγίνιο, μαζί με τον επιθεωρητή Γ. Τολίδη. Στις 4-10-1953 εγκαινιάστηκε και το Ζ΄ Δημοτικό Σχολείο Κατερίνης, στο συνοικισμό των Καταφυγιωτών. Άλλο ένα σχολείο εγκαινιάστηκε στις 22-11-1953 και ήταν το διτάξιο του Ελατοχωρίου.
Στις 10-12-1953 εγκαινιάστηκε από τον υπουργό Ανδρέα Στράτο η ασφαλτόστρωση του δρόμου Κατερίνης – Γιδά.
Η διαδοχή του και τα τελευταία χρόνια
Αποχώρησε από την Πιερία το 1954 και τον διαδέχθηκε ως νομάρχης ο Θεσσαλός κ. Θεμιστοκλής Μπάλλας, ο οποίος σήμερα είναι εν ζωή, γεννημένος το 1917.
Ο Δημήτριος Β. Μπόσδας συνταξιοδοτήθηκε ως δικηγόρος. Απεβίωσε στην Αθήνα σε ηλικία 94 ετών στις 2-7-1997 και η κηδεία του έγινε από τον ιερό ναό του Αγίου Λαζάρου του Α΄ Νεκροταφείου Αθηνών, στις 4-7-1997.
Άφησε αδέρφια και ανίψια.
 |
| Το σπίτι όπου έμενε ο Μπόσδας στην Αθήνα, στην Οδό Μακρή. Είναι φωτογραφία εποχής. Όλες οι φωτογραφίες προέρχονται από το οικογενειακό αρχείο του ανεψιού του πρώην Νομάρχη. |
Το συγγραφικό του έργο
Ο Δημήτριος Μπόσδας συνέγραψε τα έργα:
"Das Konnossement nach griechischen Recht im Vergleich mit dem deutschem Recht, unter Berücksichtigung der internationalen Bestrebungen einer Vereinheitlichung des Konossemenisrechts" (Leipzig, 1927) - εκδόθηκε στη Λιψία της Γερμανίας.
"Η καλή τη πίστει κτήσις νομίμων ενεχύρων ή προνομίων, ιδία επί εισκομισθέντων αλλοτρίων (Αθήνα, 1931)
"Περί του γάμου: Συμβολή εις την μελέτην του γάμου κατά την Εκλογήν των Ισαύρων" (Αθήνα, 1937) διαθέσιμο στην Κεντρική Βιβλιοθήκη του ΑΠΘ, open archives.
"Η νομιμοποίησις του κληρονόμου κατά το σχέδιον του αστικού κώδικος" (Αθήνα, 1939)
Παραπομπές
[1] ΦΕΚ Γ’ 248 22-9-1949, Εθνικό Τυπογραφείο.
2 Το Βήμα, 13-5-1950, σελ. 1.
3 Μακεδονικός Αγών, 19-4-1953 , σελ. 4.
4 Μακεδονικός Αγών, Επίσημος βάπτισις εις Μηλιάν, 19-7-1953, σελ. 1.
5 Μακεδονικός Αγών, 2-8-1953, σελ. 1.
6 Τα Νέα, Κηδείες, 3-7-1997, σελ. 49.
ΦΕΚ Γ’ 248 22-9-1949, Εθνικό Τυπογραφείο.
Το Βήμα, 13-5-1950, σελ. 1.
Μακεδονικός Αγών, 19-4-1953 , σελ. 4.
Μακεδονικός Αγών, Επίσημος βάπτισις εις Μηλιάν, 19-7-1953, σελ. 1.
Μακεδονικός Αγών, 2-8-1953, σελ. 1.
Τα Νέα, Κηδείες, 3-7-1997, σελ. 49.
