Θησαυρός για την Ελλάδα οι Ιαματικές Πηγές. Τα θεραπευτικά τους νερά βρίσκονται σε κάθε μέρος της Ελλάδας.
Του Στέφανου Τσουλάκη
«Θα πάω για λουτρά στην Αιδηψό», ήταν μια από τις συνηθέστερες εκφράσεις πριν μερικές δεκαετίες, και...
Του Στέφανου Τσουλάκη
«Θα πάω για λουτρά στην Αιδηψό», ήταν μια από τις συνηθέστερες εκφράσεις πριν μερικές δεκαετίες, και...
συνήθως προέρχονταν από ηλικιωμένους ανθρώπους, με τους περισσότερους να έχουν συνδέσει τις ιαματικές πηγές με ασθένειες και την τρίτη ηλικία, για να δουν πλέον την εικόνα να ανατρέπεται, όπως αναφέρεται στο economistas.gr.
Η ιδέα της χρήσης των θερμών ή κρύων πηγών, με την ελπίδα της θεραπείας ορισμένων ασθενειών, χρονολογείται από τους προϊστορικούς χρόνους, ενώ η ιστορία των ιαματικών πηγών έχει τις ρίζες της στην αρχαία Ελλάδα.
Κατά τη διάρκεια του 11ου π.Χ. αιώνα εμφανίστηκαν τα πρώτα Ασκληπιεία όπου οι ιερείς προσπαθούσαν να θεραπεύσουν τους ασθενείς τους με προηγμένες για την εποχή μεθόδους, με τα περισσότερα από αυτά τα ιερά ιατρεία να κατασκευάζονται κοντά σε πηγές και ποταμούς. «Η Αιδηψός στα αρχαία χρόνια, ήταν αυτοκρατορική πόλη των Ρωμαίων που έρχονταν και πραγματοποιούσαν συμπόσια, και ήταν τόπος ευεξίας», αποκαλύπτει ο υποψήφιος δήμαρχος Ισταίας-Αιδηψού, Γιάννης Κοτζιάς.
Μετά από 3.000 χρόνια, οι Έλληνες ανακαλύπτουν και πάλι την σημασία και την αξία της ιαματικής ιατρικής, όχι μόνο σε επίπεδο ευεξίας και αποκατάστασης, αλλά παράλληλα αποκαλύπτονται και τα σημαντικά οφέλη που μπορεί να προσφέρει στην ελληνική οικονομία και την ανάπτυξη του τουρισμού.
Η ιδέα της χρήσης των θερμών ή κρύων πηγών, με την ελπίδα της θεραπείας ορισμένων ασθενειών, χρονολογείται από τους προϊστορικούς χρόνους, ενώ η ιστορία των ιαματικών πηγών έχει τις ρίζες της στην αρχαία Ελλάδα.
Κατά τη διάρκεια του 11ου π.Χ. αιώνα εμφανίστηκαν τα πρώτα Ασκληπιεία όπου οι ιερείς προσπαθούσαν να θεραπεύσουν τους ασθενείς τους με προηγμένες για την εποχή μεθόδους, με τα περισσότερα από αυτά τα ιερά ιατρεία να κατασκευάζονται κοντά σε πηγές και ποταμούς. «Η Αιδηψός στα αρχαία χρόνια, ήταν αυτοκρατορική πόλη των Ρωμαίων που έρχονταν και πραγματοποιούσαν συμπόσια, και ήταν τόπος ευεξίας», αποκαλύπτει ο υποψήφιος δήμαρχος Ισταίας-Αιδηψού, Γιάννης Κοτζιάς.
Μετά από 3.000 χρόνια, οι Έλληνες ανακαλύπτουν και πάλι την σημασία και την αξία της ιαματικής ιατρικής, όχι μόνο σε επίπεδο ευεξίας και αποκατάστασης, αλλά παράλληλα αποκαλύπτονται και τα σημαντικά οφέλη που μπορεί να προσφέρει στην ελληνική οικονομία και την ανάπτυξη του τουρισμού.
Σύμφωνα με έρευνα του Πανεπιστημίου Μακεδονίας και Σύνδεσμος Δήμων Ιαματικών Πηγών Ελλάδας (ΣΔΙΠΕ), οι ηλικίες όσων ενδιαφέρονται για τις ιαματικές πηγές μειώνεται ενώ αυξάνεται παράλληλα το μορφωτικό επίπεδο.
«Στην Ελλάδα υπάρχουν περισσότερες από 750 ιαματικές πηγές, με τις 84 να είναι επίσημα αναγνωρισμένες από το κράτος ως ιαματικές», σημειώνει ο πρόεδρος της Ελληνικής Ακαδημίας Ιαματικής Ιατρικής και δερματολόγος, Κωνσταντίνος Κουσκούκης μιλώντας στο Economistas.
Όπως επισημαίνει ο κ. Κουσκούκης, ο ιαματικός τουρισμός είναι ένας ταχύτατα αναπτυσσόμενος οικονομικός κλάδος που μπορεί να διαδραματίσει πρωταγωνιστικό ρόλο στην ελληνική οικονομία, καθώς μπορεί να προσφέρει το πιο σημαντικό «όπλο» του οποιουδήποτε είδους τουρισμού. Τους επαναλαμβανόμενους τουρίστες.
«Μέχρι το 2025, ο ιαματικός τουρισμός πρόκειται να αποτελέσει τη δεύτερη μεγαλύτερη βιομηχανία στον κόσμο, μετά την ιατροφαρμακευτική περίθαλψη» σημειώνει ο πρόεδρος της Ακαδημίας Ιαματικής Ιατρικής και συμπληρώνει πως «Καθώς η ιαματική ιατρική απαιτεί θεραπείες 21 ημερών ανά εξάμηνο σε ασθενείς και σε υγιείς προληπτικά, εξασφαλίζει repeaters τουρίστες, χρηματοδοτούμενους από τα ιδιωτικά και ασφαλιστικά ταμεία των ευρωπαϊκών χωρών, και το μοντέλο της 12μηνης τουριστικής περιόδου εξασφαλίζει εντυπωσιακά οικονομικά οφέλη με την ανάπτυξη κέντρων ιαματικής ιατρικής, θαλασσοθεραπείας, ευεξίας σε όλη την ελληνική επικράτεια».
Στο πλαίσιο αυτό θα μπορούσαν να υπάρχουν τουριστικά πακέτα, τα οποία μάλιστα να επαναλαμβάνονται ανά εξάμηνο, για ιαματική θεραπεία, που θα συνδυάζονται και με άλλες τουριστικές υπηρεσίες αναψυχής, αναζωογόνησης, σπορ και πολιτιστικών δραστηριοτήτων, αποτοξίνωσης, αντιγήρανσης, αντικαπνιστικής θεραπείας, θεραπείας άγχους, ψυχοθεραπείας, κινησιοθεραπείας, διατροφολογίας κ.λπ.
Σε συνδυασμό με το εξαίρετο βιοκλίμα, το φυσικό κάλλος, τη φημισμένη μεσογειακή διατροφή, την πλούσια πολιτιστική και ιστορική κληρονομιά, αλλά και τη χάραξη αναπτυξιακής στρατηγικής για τον ιαματικό τουρισμό, μπορεί να προωθήσει συντονισμένα τον «Τουρισμό των τεσσάρων εποχών», με πολλαπλασιαστικά οφέλη.
Από την πλευρά του ο υποψήφιος δήμαρχος Ισταίας-Αιδηψού, Γιάννης Κοτζιάς με δηλώσεις του στο economistas τόνισε πως αυτό που πρέπει να υπάρξει είναι η «απομάκρυνση από το μοντέλο που χρησιμοποιούσε η ελληνική Πολιτεία για τις λουτροπόλεις μετά τον Β’ Παγκόσμιο Πόλεμο που δημιούργησε πλέον ένα στρεβλό τρόπο κρατικοδίαιτης επιχειρηματικότητας που μετέτρεψε τις λουτροπόλεις σε ένα νωθρό άλογο που πλέον δεν μπορεί να τρέξει». Ο κ. Κοτζιάς προτείνει ένα νέο μοντέλο που βασίζεται στην αναβάθμιση των λουτροπόλεων και την ευρύτερη σύνδεση τους με το μεγαλύτερο προσόν που διαθέτουν οι ιαματικές πηγές. Την ευεξία. «Η τοπική αυτοδιοίκηση, πρέπει να αναλάβει δράση και να αναδιαμορφώσει τις λουτροπόλεις. Δεν γίνεται να μην αναδεικνύεται ο τόπος της ευεξίας και να συνδέουμε τις ιαματικές πηγές μόνο με τις θεραπείες και την τρίτη ηλικία. Η ομορφιά μιας λουτρόπολης μπορεί και πρέπει να αναδειχθεί, και να μην πνίγεται υπό το βάρος του τσιμέντου».
Στην Ευρώπη υπάρχουν 1.400 κέντρα ιαματικής ιατρικής και ευεξίας που λειτουργούν υπό μορφή Health Resort, τα οποία επισκέπτονται εκατομμύρια ασθενείς απ’ όλο τον κόσμο. Οι Ευρωπαίοι πραγματοποιούν ετησίως 2,6 εκατ. ταξίδια για λόγους υγείας σε συνδυασμό με τις διακοπές τους, στο πλαίσιο του Τουρισμού Υγείας, ενώ, σε παγκόσμιο επίπεδο πραγματοποιούνται 40 εκατ. ταξίδια που αντιστοιχεί στο 4% της τουριστικής αγοράς.
Στόχος πλέον είναι η αξιοποίηση των πολλών σημαντικών ιαματικών πηγών, με σκοπό «να εξελιχθούν από θερμαλιστικά κέντρα που είναι σήμερα σε κέντρα ιαματικής ιατρικής (Ηealth Resorts), και σε συνδυασμό με όλες τις εναλλακτικές μορφές τουρισμού, μπορούν να φέρουν τεράστια έσοδα στις πόλεις και τις επιχειρήσεις», υπογραμμίζει ο κ. Κουσκούκης που καλεί τους επενδυτές να ρίξουν χρήμα τώρα που προλαβαίνουν καθώς «κρύβονται μεγάλες δυνατότητες στο μέλλον. Για να έρθουν νέοι επισκέπτες απαιτείται εκσυγχρονισμός των υποδομών, κάτι το οποίο τώρα στοιχίζει λιγότερο σε σχέση με τα οικονομικά επίπεδα που θα απαιτούνται μόλις ανοίξει η αγορά».
Ο κ. Γιάννης Κοτζιάς σημειώνει πως «πάντα ο επιχειρηματικός κόσμος είχε γρήγορα αντανακλαστικά. Αυτό που χρειάζεται είναι η κρατική βούληση, να υπάρξει επιτέλους ένα σταθερό φορολογικό πλαίσιο που δεν θα προκαλεί αβεβαιότητα στον επενδυτή και θα τον προκαλεί να αναβαθμίσει τις υπηρεσίες που προσφέρει στους επισκέπτες. Παράλληλα πρέπει και η τοπική αυτοδιοίκηση να καλλιεργήσει και να αναδείξει την ευεξία των λουτροπόλεων, διευρύνοντας το ηλικιακό φάσμα των επισκεπτών».
Οι 90 Ιαματικές Πηγές της Ελλάδας, σύμφωνα και με την Ελληνική Ακαδημία Ιαματικής Ιατρικής έχουν ως εξής:
Αττική
1. Ιαµατική πηγή Λίµνης Βουλιαγµένης
Η ιαµατική πηγή της Λίµνης Βουλιαγµένης βρίσκεται σε µικρή απόσταση απ’ τα ανατολικά παράλια του Όρµου Βουλιαγµένης µε λιµναίο σπήλαιο. Η περιοχή γύρω από την παραλία είναι φυσική µε έντονη βλάστηση και απέχει δεκάδες µέτρων από τη θάλασσα.
2. Ιαματική πηγή Αιξωνής Γλυφάδας
Αναγνωρίστηκε ως ιαματικός ο φυσικός πόρος «πηγή Αιξωνής» του Δήμου Γλυφάδας (γεώτρηση αντλούμενη) για λουτροθεραπεία, με ιαματικές ιδιότητες που ενδείκνυνται για ρευματικές παθήσεις, χρόνιους ρευματισμούς, ισχιαλγίες, οσφυαλγίες καθώς και για παθήσεις του νευρικού συστήματος.
Όπως προκύπτει από την ανάλυση των πρώτων δειγμάτων το νερό στο συγκεκριμένο σημείο της Γλυφάδας είναι πλούσιο σε ιχνοστοιχεία και η θερμοκρασία του κυμαίνεται από 37 έως 40 βαθμούς Κελσίου.
3. Ιαµατική πηγή Αγίων Αναργύρων – Μεθάνων
Η ιαµατική πηγή των Αγ. Αναργύρων βρίσκεται στο ανατολικό µέρος της Πελοποννήσου, στην οµώνυµη χερσόνησο στο βορειοδυτικό µέρος του ηφαιστειακού τόξου του Ν. Αιγαίου. Η ιαµατική πηγή λειτουργεί σε εγκαταστάσεις παλαιού υδροθεραπευτηρίου σε διατηρητέο κτήριο του Τσίλερ µε φυσική λίµνη η οποία λόγω της έντονης οσµής του υδρόθειου ονοµάζεται βρωµολίµνη.
4. Ιαµατική πηγή Νάνου (Αι πηγαί) – Μεθάνων
Η ιαµατική πηγή αναβλύζει στο οµώνυµο Ξενοδοχείο το οποίο διαθέτει σύγχρονες εγκαταστάσεις. Το υδροθεραπευτήριο είναι ιδιωτικό και βρίσκεται στην είσοδο της πόλης των Μεθάνων. Τα ιαµατικά νερά χαρακτηρίζονται ως υπόθερµα, µεταλλικά, όξινα, χλωριονατριούχα, ασθενώς ανθρακούχα και ισχυρώς υδροθειούχα.
5. Ιαµατική πηγή Αγίου Νικολάου – Μεθάνων
Η ιαµατική πηγή του Αγίου Νικολάου στα Μέθανα λειτουργεί σε σύγχρονο υδροθεραπευτήριο ενσωµατωµένο µε το παλαιό ρωµαϊκό δίπλα στη θάλασσα.
6. Ιαµατική πηγή Παυσανία – Μεθάνων
Τα ιαµατικά νερά χαρακτηρίζονται ως υπόθερµα, µεταλλικά, όξινα, χλωριονατριούχα και ασθενώς ανθρακούχα.
7. Ιαµατική πηγή Σουβάλας – Αιγίνης
Η ιαµατική πηγή της Σουβάλας βρίσκεται στην παραλία του Βορειοδυτικού τµήµατος της Άιγινας στη θέση βαθύ σε ένα αµµώδη ορµίσκο.
Θεσσαλία-Καρδίτσα
8. Ιαµατική πηγή Σµοκόβου
Η ιαµατική πηγή Σµοκόβου βρίσκεται στο 35 χλμ του οδικού άξονα Καρδίτσας – Ρεντίνας σε υψόµετρο 450 m. Ανήκει στο Δηµοτικό διαµέρισµα Λουτροπηγής της Περιφερειακής Ενότητας Καρδίτσας.
9. Ιαµατική πηγή Σουλαντά
Η ιαµατική πηγή Σουλαντά σε υψόµετρο 480 m περίπου και βρίσκεται σε απόσταση 39 χλμ από την Καρδίτσα στα όρια των κοινοτήτων Βαθύλακκου και Αηδονοχωρίου.
Τα ιαµατικά νερά της πηγής χαρακτηρίζονται µεσόθερµα, µεταλλικά, έντονα αλκαλικά, µετρίως υδροθειούχα.
10. Ιαµατική πηγή Δρανίτσας – Καΐτσας
Η ιαµατική πηγή Δρανίτσας – Καΐτσας βρίσκεται σε απόσταση 44 χλμ από την Καρδίτσα και σε υψόµετρο 440 μ.
Λάρισα
11.Ιαµατική πηγή Κόκκινο Νερό – Καρίτσας
Τα ιαµατικά νερά της πηγής χαρακτηρίζονται, ψυχρά, µεταλλικό, όξινα, ισχυρώς ανθρακούχα και µετρίως υδροθειούχα.
Θεραπευτικές ενδείξεις. Τα ιαµατικά νερά ενδείκνυνται για ποσιθεραπεία σε νοσήµατα γαστρεντερικού και ουροποιητικού συστήµατος, σε παθήσεις ήπατος και χοληφόρων και σε αναιµίες.
Δυτική Ελλάδα-Αιτωλοακαρνανία
12. Ιαµατική πηγή Αγίου Βάρβαρου Τρύφου
Η ιαµατική πηγή Αγίου Βάρβαρου – Τρύφου βρίσκεται κοντά στον Αµβρακικό κόλπο, σε μικρή απόσταση από την κύρια οδό που συνδέει την Αµφιλοχία µε την Βόνιτσα.
13. Ιαµατική πηγή Κρεµαστών – Αλευράδας Βάλτου
Η ιαµατική πηγή Κρεµαστών, γνωστή και ως «Μπαλκιώνα», κοντά στην τεχνητή λίµνη Κρεµαστών στην κοίτη του Αχελώου ποταµού, απέχει 65 χλμ από το Αγρίνιο και η ανάβλυση της πηγής βρισκόταν στη σηµερινή θέση του φράγµατος Κρεµαστών, µετά την κατασκευή του όµως αναβλύζει στο σηµείο που βρίσκεται σήµερα, µέσα από γεωτεχνική στοά.
14. Ιαµατική πηγή Μουρστιάνου – Σώκου
Η ιαµατική πηγή βρίσκεται σε απόσταση 15 χλμ περίπου από το Αγρίνιο, δίπλα στη λίµνη Λυσιµαχεία. Τα λουτρά ανήκουν στην οικογένεια Σώκου.
15. Ιαµατική πηγή Χέλοβας – Ζωγόπουλου
Η ιαµατική πηγή βρίσκεται σε απόσταση 15 χλμ περίπου από το Αγρίνιο, δίπλα στη λίµνη Λυσιµαχεία. Τα λουτρά Χέλοβας (πήραν το όνοµα τους από τα εξαίρετα χέλια) εκμετάλλευσης της οικογένειας Ζωγόπουλου.
16. Ιαµατική πηγή Μυρτιάς – Κόκκινο Στεφάνι
Η ιαµατική πηγή Μυρτιάς βρίσκεται στη βορειοανατολική παραλία της λίµνης Τριχωνίδας και είναι γνωστή µε το όνοµα «Κόκκινο Στεφάνι». Ο βράχος που δεσπόζει στο παραλίµνιο τοπίο και βρίσκεται δίπλα στην πηγή έδωσε το όνοµά του, «Κόκκινο Στεφάνι» από το χρώµα του, επειδή κάθε ηλιοβασίλεµα γίνεται κόκκινος στεφανώνοντας τα λουτρά.
17. Ιαµατική πηγή Στάχτης Πόριαρη
Η ιαµατική πηγή Στάχτης βρίσκεται στην ορεινή Ναυπακτία και οφείλει το όνοµά της αφ΄ενός στην υφή του χώµατος που φαίνεται σαν στάχτη και αφετέρου στο χωριό Πόρος και το οµώνυµο ρέµα Πόριαρη, παλαιότερα δε ονοµάζονταν και ιαµατική πηγή Καλλιρόης από το όνοµα της γνωστής βασίλισσας. Τα λουτρά απέχουν 37 χλμ από τη Ναύπακτο.
18. Ιαµατική πηγή Χαλκιόπουλου
Τα ιαµατικά νερά της πηγής χαρακτηρίζονται μεταξύ άλλων ως ψυχρά, µεταλλικά και αλκαλικά, ενώ ενδείκνυνται σε νοσήµατα µυοσκελετικού και νευρικού συστήµατος και δερµατολογικές παθήσεις.
19.Ιαµατική πηγή Αγραπιδόκαµπου
Τα ιαµατικά νερά της πηγής ενδείκνυνται σε νοσήµατα µυοσκελετικού και νευρικού συστήµατος και δερµατολογικές παθήσεις.
20. Ιαµατικός πηλός Μεσολογγίου (Αλυκές)
Ο πηλός του Μεσολογγίου περιέχει στοιχεία ανθρακικών αλάτων, χαλαζία, καολίνη και µοντµοριλλονίτη και χαρακτηρίζεται θεραπευτικός πηλός.
Ηλεία
21. Ιαµατική πηγή και ιαµατικός πηλός Κυλλήνης
Η ιαµατική πηγή των Λουτρών Κυλλήνης, βρίσκεται νοτιοδυτικά του χωριού καθώς και του φρουρίου Χλεµούτσι και απέχει 6 χιλιόµετρα από την Κυλλήνη και 85 χιλιόµετρα από την Πάτρα. Ενδείκνυται για νοσήµατα µυοσκελετικού, νευρικού, αναπνευστικού συστήµατος, καρδιαγγειακού και περιφερειακού αγγειακού συστήµατος δερµατικές και γυναικολογικές παθήσεις, ενώ η πηλοθεραπεία ενδείκνυται για τις ίδιες παθήσεις εκτός του αναπνευστικού συστήµατος.
22. Ιαµατικές πηγές Καϊάφα (Ανιγρίδων Νυµφών και Γερανείου)
Η ιαµατική πηγή Ανιγρίδων Νυµφών βρίσκεται στην Ολυµπία της Ηλείας, απέχει 26 χλμ από τον Πύργο και εµφανίζεται µέσα από καρστικά σπήλαια, τα οποία βυθίζονται στην λιµνοθάλασσα του Καϊάφα, ενώ η ιαµατική πηγή του Γερανείου βρίσκεται σε απόσταση 500 μέτρων.
23. Ιαµατική πηγή Κουνουπελίου – Υρµίνης
Η ιαµατική πηγή Κουνουπελίου (Λουτρά Υρµίνης) απέχει από τη Μανωλάδα 6 χλμ και αναβλύζει µέσα σε µια σπηλιά, σε απόσταση λίγων µέτρων από την ακτή.
24. Ιαµατική πηγή Ξυλοκέρας
Η ιαµατική πηγή Ξυλοκέρας βρίσκεται στην Ηλεία, βορειοδυτικά του Πύργου και πήρε το όνομα της από το ομώνυμο χωριό.
25. Ιαµατική πηγή, Βρωµονερίου – Λεχαινών
Τα ιαµατικά νερά ενδείκνυνται σε παθήσεις µυοσκελετικού και νευρικού συστήµατος και δερµατοπάθειες.
Αχαϊα
26. Ιαµατική πηγή Σελιανίτικα – Κυριακόπουλου
Η ιαµατική πηγή Σελιανίτικων βρίσκεται στην ομώνυμη παραλία, 10 χλμ µετά το Αίγιο πηγαίνοντας προς την Πάτρα.
27. Ιαµατική πηγή Αραχωβίτικα
Τα ιαµατικά νερά ενδείκνυνται για νοσήµατα µυοσκελετικού και νευρικού συστήµατος και για δερµατολογικές παθήσεις.
Δυτική Μακεδονία- Φλώρινα
28. Ιαµατική πηγή Ξυνό νερό (φυσικό µεταλλικό νερό)
Φυσικό µεταλλικό νερό, µετρίως ανθρακούχο, ενδείκνυται σε νοσήµατα γαστρεντερικού και ουροποιητικού συστήµατος και σε παθήσεις ήπατος και χοληφόρων.
29. Ιαµατική πηγή Αγραπιδιάς – Λιµνοχωρίου
Η ιαµατική πηγή Αγραπιδιάς βρίσκεται 37 χλμ νοτιοανατολικά της Φλώρινας.
Καστοριά
30.Ιαµατική πηγή Αµµουδάρας
Η περιοχή του χωριού Αµµουδάρα, κοντά στον Αλιάκµονα, βρίσκεται 17 χλμ νότια της πόλης της Καστοριάς και απέχει 3 χλμ από το Άργος Ορεστικό.
Γρεβενά
31.Ιαµατική πηγή Κιβωτού (Aγίου Γεωργίου)
Τα ιαµατικά νερά της πηγής χαρακτηρίζονται μεταξύ άλλων ως ψυχρά, µεταλλικά, αλκαλικά, ενώ ενδείκνυνται σε νοσήµατα µυοσκελετικού και νευρικού συστήµατος και δερµατοπάθειες.
Κεντρική Μακεδονία-Θεσσαλονίκη
32.Ιαµατική πηγή Σουρωτής (φυσικό µεταλλικό νερό)
Από την πηγή της Σουρωτής αναβλύζει αιώνες τώρα το διάσηµο νερό. Στους τοπικούς θρύλους αναφέρεται ότι οι ευγενείς προτιµούσαν το δροσιστικό νερό της για τα συµπόσιά τους. Γάλλοι αξιωµατικοί κατά τη διάρκεια του Α΄ Παγκοσµίου πολέµου, εκτιµώντας την εξαιρετική ποιότητα του νερού, το εµφιάλωναν και το έστελναν στη Γαλλία, η εµφιάλωση δε συνεχίστηκε και από τα σερβικά στρατεύµατα.
33. Ιαµατική πηγή Σέδες – Θέρµης
Η ιαµατική πηγή βρίσκεται 25 χλμ ανατολικά της Θεσσαλονίκης στη θέση του οµώνυµου αρχαίου οικισµού, κοντά στις κοινότητες Ραιδεστού και Βασιλικά. Τα λουτρά είναι γνωστά από την αρχαιότητα µε ιδιαίτερο ενδιαφέρον τις εγκαταστάσεις των τριών τρουλαίων λουτρών και τους έξι υπαίθριους µαρµάρινους ατοµικούς λουτήρες.
34. Ιαµατική πηγή Λαγκαδά
Τα λουτρά Λαγκαδά βρίσκονται 20 χλμ από την Θεσσαλονίκη και 2 χλμ από την πόλη του Λαγκαδά. Οι επισκέπτες κάνουν τα λουτρά τους στη δεξαµενή, ενώ υπάρχει και µια µικρή χαβούζα που στον πυθµένα της θερµαίνεται άµµος για αµµόλουτρα.
35. Ιαµατική πηγή Νέας Απολλωνίας – Βόλβης
Τα λουτρά Νέας Απολλωνίας βρίσκονται στην νότια όχθη της λίµνης Βόλβης, 50 χλμ βορειανατολικά της Θεσσαλονίκης. Ανατολικά των λουτρών σε απόσταση 1,5 χλμ βρίσκονται τα ερείπια του λεγόµενου λουτρού του «Μέγα Αλέξανδρου».
Πέλλα
36. Ιαµατική πηγή Λουτρακίου – Αριδαίας (Πόζαρ)
H ιαµατική πηγή απέχει 13 χλμ από την Αριδαία και βρίσκεται στους πρόποδες του όρους Βόρας (Καϊµακτσαλάν), σε υψόµετρο 380 µέτρων. Τα αρχαιολογικά ευρήµατα δείχνουν την χρήση των ιαµατικών νερών, τόσο την εποχή του Μεγάλου Αλεξάνδρου όσο και επί Ρωµαϊκής και Βυζαντινής περιόδου.
37. Ιαµατική πηγή Λουτροχωρίου – Πετραίας
Τα ιαµατικά νερά ενδείκνυνται σε παθήσεις µυοσκελετικού και νευρικού συστήµατος, γυναικολογικές και δερµατικές παθήσεις.
Σέρρες
38. Ιαµατική πηγή Σιδηροκάστρου
Σε απόσταση 7 χλμ από την πόλη του Σιδηροκάστρου βρίσκονται τα ιαµατικά λουτρά Σιδηροκάστρου, γνωστά από τα Βυζαντινά χρόνια.
39. Ιαµατική πηγή Αγκίστρου
Η ιαµατική πηγή που απέχει 125 χλμ από τη Θεσσαλονίκη βρίσκεται το χωριό Άγκιστρο. Μέχρι το 1998 υπήρχε µόνο το βυζαντινό χαµάµ, ενώ σήµερα υπάρχουν σύγχρονες εγκαταστάσεις µε όµορφα αγροτουριστικά καταλύµατα και ξενώνες.
40. Ιαµατική πηγή Νιγρίτας
Η ιαµατική πηγή των Θερµών Νιγρίτας βρίσκεται σε απόσταση 22 χλμ νότια της πόλης των Σερρών. Στην ευρύτερη περιοχή υπάρχουν τόσο θερµές πηγές όσο και γεωτρήσεις που περιχαράζουν ένα γεωθερµικό πεδίο. Τα λουτρά χρονολογούνται από τη Βυζαντινή εποχή καθώς σώζεται βυζαντινό λουτρό.
Κιλκίς
41. Ιαµατική πηγή και Ιαµατικός πηλός Πικρολίµνης
Η Πικρολίµνη φηµιζόταν για τις θεραπευτικές της ιδιότητες από τους αρχαίους χρόνους. Εκτείνεται σε µια έκταση 4.500 στρεµµάτων στην τοποθεσία Ξυλοκερατιά του Κιλκίς, σε απόσταση 21 χλμ από τη Θεσσαλονίκη. Το νερό της έχει µεγάλη περιεκτικότητα σε αλάτι µε συνέπεια στα νερά της να µην υπάρχει ζωή. Η ιδιαιτερότητα της Πικρολίµνης οφείλεται ακριβώς στη µαύρη της λάσπη (φυσικός αλατούχος πηλός) που υπάρχει στην κοίτη της.
42. Ιαµατική πηγή Γιάννες (Μεγάλη βρύση)
Φυσικό µεταλλικό νερό, µετρίως ανθρακούχο, το οποίο ενδείκνυνται σε νοσήµατα του γαστρεντερικού και ουροποιητικού συστήµατος, παθήσεις ήπατος και χοληφόρων.
Χαλκιδική
43. Ιαµατική πηγή Αγίας Παρασκευής
Στο νοτιοδυτικό άκρο της χερσονήσου της Κασσάνδρας στο χωριό Αγία Παρασκευή βρίσκεται η θερµή πηγή του Αγίου Νικολάου σε ένα ρήγµα δίπλα στη θάλασσα. Η ανακάλυψη της έγινε κατά τον µεσοπόλεµο προς αναζήτηση θείου, αλλά αντί για ορυκτό θειάφι βρέθηκε να αναβλύζει ζεστό υδροθειούχο νερό.
44. Ιαµατική πηγή Kανίστρου Κασσάνδρας
H ιαµατική πηγή Κανίστρου Κασσάνδρας µε θερµοκρασία 32°C, είναι υπόθερµη, µεταλλική, ουδέτερη µε βάση το pH, χλωριονατριούχα, βρωµιούχα και ισχυρώς ανθρακούχα Αλιπηγή.
Ηµαθία
45.Ιαµατική πηγή Ανθεµίων – Αγίου Νικολάου
Τα ιαµατικά νερά ενδείκνυνται σε παθήσεις µυοσκελετικού και νευρικού συστήµατος, δερµατικές παθήσεις.
Πελοπόννησος-Κορινθία
46. Ιαµατική πηγή Ωραίας Ελένης
Τα Λουτρά Ωραίας Ελένης βρίσκονται στη νότια πλευρά του αρχαίου λιµένα της Κορίνθου Κεχρέες. Η στενή περιοχή των λουτρών, εξαίρετου φυσικού κάλλους, ήταν στην αρχαιότητα το επίνειο της αρχαίας κωμόπολης «Σολύγεια» όπου κατά την παράδοση λουζόταν η Ωραία Ελένη Βασίλισσα της Σπάρτης.
47. Ιαµατική πηγή Λουτρακίου Περαχώρας
Το Λουτράκι, διεθνούς φήµης λουτρόπολη, θεραπευτικός σταθµός και τουριστικό κέντρο, διαθέτει ιαµατικές πηγές οι οποίες αναβλύζουν σε πολλά σηµεία της παραλίας σε έκταση 750 μέτρων.
Με την αρχαία ονοµασία «Θέρµαι», από την προστάτιδα των ιαµατικών νερών Θερµία Αρτέµιδα, το Λουτράκι θεωρούνταν πάντα ιαµατική πόλη.
Μεσσηνία
48.Ιαµατική πηγή Βρωµονερίου (Μοσχονερίου)
Η ιαµατική πηγή ανήκει στη Μεσσηνία, σε µικρή απόσταση από την πόλη των Γαργαλιάνων.
Αρκαδία
49.Ιαµατική πηγή Ηραίας – Γορτυνίας
Τα λουτρά Ηραίας που βρίσκονται στην Αρκαδία είναι γνωστά από την αρχαιότητα.
Αργολίδα
50.Ιαµατική πηγή Ερµιόνης
Τα ιαµατικά νερά της πηγής χαρακτηρίζονται μεταξύ άλλων ψυχρά, µεταλλικά, έντονα αλκαλικά, και ενδείκνυνται σε νοσήµατα µυοσκελετικού και νευρικού συστήµατος και για γυναικολογικές παθήσεις και δερµατοπάθειες.
Νότιο Αιγαίο- Δωδεκάνησα
51. Ιαµατική πηγή Αγίου Φωκά – Κω
Η ιαµατική πηγή βρίσκεται στο ΝΑ σηµείο του νησιού και απέχει 12 χιλιόμετρα από την πόλη της Κω. Η Κως είναι γνωστή ως η πατρίδα του Ιπποκράτη, πατέρα της ιατρικής επιστήµης, ο οποίος έζησε κατά τον 4ον π.Χ. αιώνα και είναι ο πρώτος που µίλησε για τις ευεργετικές ιδιότητες της υδροθεραπείας.
52. Ιαµατική πηγή Αγίας Ειρήνης – Κω
Τα ιαµατικά νερά ενδείκνυνται σε παθήσεις µυοσκελετικού και νευρικού συστήµατος καθώς και σε γυναικολογικές και δερµατολογικές παθήσεις.
53. Ιαµατική πηγή Μανδρακίου – Νισύρου
Η ιαµατική πηγή βρίσκεται στο βόρειο µέρος του νησιού και σε απόσταση 1,5 χλμ από το Μανδράκι.
54. Ιαµατική πηγή Αυλακίου – Νισύρου
Τα ιαµατικά νερά ενδείκνυνται σε παθήσεις µυοσκελετικού και νευρικού συστήµατος καθώς σε γυναικολογικές και σε δερµατολογικές παθήσεις.
55. Ιαµατική πηγή Πάλων – Νισύρου
Τα ιαµατικά νερά ενδείκνυνται σε παθήσεις µυοσκελετικού και νευρικού συστήµατος καθώς σε γυναικολογικές και σε δερµατολογικές παθήσεις.
56.Ιαµατική πηγή Θέρµων – Καλύµνου
Οι πρώτες αναφορές για την ιαματική πηγή Θερμών Καλύμνου χρονολογούνται από τα τέλη του 18ου αιώνα και συγκεκριμένα κατά την ιταλική κατοχή του νησιού. Ιδιαίτερης σημασίας και προτεραιότητας για το δήμο Καλύμνου αποτελεί η μελλοντική αξιοποίηση της ιαματικής πηγής και η κατασκευή και λειτουργία μιας σύγχρονης μονάδας θερμαλισμού.
57. Ιαµατική πηγή Καλλιθέας – Ρόδου
Οι Ιαματικές Πηγές Καλλιθέας βρίσκονται στον Κόλπο Καλλιθέας, περίπου 9 χλμ από την πόλη της Ρόδου. Οι θεραπευτικές ιδιότητες των πηγών ήταν γνωστές από την αρχαιότητα αλλά αξιοποιήθηκαν από τον Ιταλό διοικητή των Δωδεκανήσων