Από τις εκδόσεις ¨Iletisim¨εκδόθηκε το βιβλίο ¨Διασωθέντες της Γενοκτονίας: ¨Οίκο Σωτηρίας Ορφανών στο Χαλέπι¨ που εξετάζει την ζωή Αρμένιων γυναικών και παιδιών που γλίτωσαν από τα σπίτια όπου τις είχαν κλείσει.
Η...
Η...
Κοινότητα των Εθνών είχε κρατήσει ειδικά μητρώα με σημειώσεις εργαζόμενων, γυναικών και παιδιών που πέρασαν από τον Οίκο Σωτηρίας Χαλεπιού. Στις μέρες μας στα τετράδια αυτά που διατηρούνται στα αρχεία της Κοινότητας των Εθνών στην Γενεύη της Ελβετίας, υπάρχουν πληροφορίες για 1700 γυναίκες και παιδιά.
Στις φόρμες αυτές καταγραφής αυτών που έπαθαν οι άνθρωποι που προέρχονταν από κάθε γωνιά της Οθωμανικής αυτοκρατορίας και από διάφορες κοινωνικές και οικονομικές συνθήκες, στην μεγάλη τους πλειοψηφία αποτελούνται από μια σελίδα και εμπεριέχουν πληροφορίες για τα ονόματα των θυμάτων και των γονέων τους, την τοποθεσία γέννησης, την ηλικία τους και την ημερομηνία που έγιναν δεκτοί στον Οίκο Σωτηρίας στο Χαλέπι.
Στο βιβλίο αυτό από αυτές τις εγγραφές έχουν επιλεχθεί περίπου 300, ενώ υπάρχουν τρεις διαφορετικοί μονόλογοι. Η Ντιτζλέ Ακάρ κάνει μια γενική ανάλυση όλων περιεχομένων των εγγραφών αυτών και παρέχει στατιστικά στοιχεία. Ο Ματίας Μπιόρνλουντ ερευνώντας τα αρχεία της Κοινότητας Εθνών και τα αρχεία της Δανίας γράφει για την ιστορία του Οίκου Σωτηρίας Χαλεπίου και της ταυτισμένης με αυτόν Κάρεν Γιάπε. Ενώ ο Τανέρ Ακσάμ στηριζόμενος στα οθωμανικά αρχεία κοινοποιεί τις αρχές της πολιτικής που ακολουθήθηκε σχετικά με τα ορφανά στην διάρκεια της γενοκτονίας.
Μι από τις πιο εντυπωσιακές πλευρές του βιβλίου είναι ότι οι καταθέσεις που αναφέρονται λήφθησαν ακριβώς εκείνα τα χρόνια, χωρίς να υπάρχει ο κίνδυνος της μνήμης που θα μπορούσε να προέκυπτε τα επόμενα έτη. Υπό αυτή την έννοια το ¨Διασωθέντες της Γενοκτονίας¨ εμπεριέχει σημαντικές πληροφορίες σχετικά με αυτά που υπέστησαν οι γυναίκες και τα παιδιά που παρέμειναν στην ζωή.
Στις φόρμες αυτές καταγραφής αυτών που έπαθαν οι άνθρωποι που προέρχονταν από κάθε γωνιά της Οθωμανικής αυτοκρατορίας και από διάφορες κοινωνικές και οικονομικές συνθήκες, στην μεγάλη τους πλειοψηφία αποτελούνται από μια σελίδα και εμπεριέχουν πληροφορίες για τα ονόματα των θυμάτων και των γονέων τους, την τοποθεσία γέννησης, την ηλικία τους και την ημερομηνία που έγιναν δεκτοί στον Οίκο Σωτηρίας στο Χαλέπι.
Στο βιβλίο αυτό από αυτές τις εγγραφές έχουν επιλεχθεί περίπου 300, ενώ υπάρχουν τρεις διαφορετικοί μονόλογοι. Η Ντιτζλέ Ακάρ κάνει μια γενική ανάλυση όλων περιεχομένων των εγγραφών αυτών και παρέχει στατιστικά στοιχεία. Ο Ματίας Μπιόρνλουντ ερευνώντας τα αρχεία της Κοινότητας Εθνών και τα αρχεία της Δανίας γράφει για την ιστορία του Οίκου Σωτηρίας Χαλεπίου και της ταυτισμένης με αυτόν Κάρεν Γιάπε. Ενώ ο Τανέρ Ακσάμ στηριζόμενος στα οθωμανικά αρχεία κοινοποιεί τις αρχές της πολιτικής που ακολουθήθηκε σχετικά με τα ορφανά στην διάρκεια της γενοκτονίας.
Μι από τις πιο εντυπωσιακές πλευρές του βιβλίου είναι ότι οι καταθέσεις που αναφέρονται λήφθησαν ακριβώς εκείνα τα χρόνια, χωρίς να υπάρχει ο κίνδυνος της μνήμης που θα μπορούσε να προέκυπτε τα επόμενα έτη. Υπό αυτή την έννοια το ¨Διασωθέντες της Γενοκτονίας¨ εμπεριέχει σημαντικές πληροφορίες σχετικά με αυτά που υπέστησαν οι γυναίκες και τα παιδιά που παρέμειναν στην ζωή.
Μερικές από τις εγγραφές του Οίκου Σωτηρίας Χαλεπιού
Όνομα: Ερχέν
Πατρώνυμο: Γκαραμπέντ Κιοσεγιάν
Τοποθεσία γέννησης Χαρπούτ
Ηλικία : 17
Εισήχθη : 15/7/1922
Στην διάρκεια του πολέμου ο πατέρας ήταν στον τουρκικό στρατό. Η μητέρας της για να την σώσει την έδωσε σε έναν Τούρκο. Ο Τούρκος την πήγε στο χωριό του. Εκεί έμεινε 10 μέρες. Η Ερχέν από εκεί πήγε σε ένα άλλο χωριό , στο σπίτι όπου ζούσε η γιαγιά ενός Τούρκου. Όταν δεν την δέχτηκαν, έμεινε πια στον δρόμο. Την είδε ένας Τούρκος αστυνομικός και εντός λίγων λεπτών εντάχθηκε σε ένα καραβάνι προς το Μάρντιν. Εκεί ένας άλλος Τούρκος την πήρε σαν υπηρέτρια. Όταν αρρώστησε εκεί, ο Τούρκος την έδιωξε. Την δέχθηκε μια Κούρδισα σε μια σκηνή και την πρόσεξε. Η Ερχέν έμεινε δίπλα της. Μια μέρα η Κούρδισα θέλησε να την παντρέψει με έναν Τούρκο. Η Ερχέν αρνήθηκε και έφυγε προς την Ούρφα. Εκεί την βοήθησαν οι Αρμένιοι και την έστειλαν στο Χαλέπι. Η Ερχέν έχει δύο αδέρφια στην Αμερική. Η Ερχέν δεν μπόρεσε να μάθει κέντημα και ράψιμο και εγκαταστάθηκε σαν υπηρέτρια
Αναχώρηση από τον Οίκο : 1/6/1923. Υπηρέτρια, εργάζεται η ίδια.
Παντρεύτηκε κι εγκατέλειψε την πόλη
Όνομα: Φιλόρ
Πατρώνυμο: Κρικόρ Παμπουκτσιάν
Τοποθεσία γέννησης: Προύσα
Ηλικία : 30
Εισήχθη 17/9/1922
Κατά την εκτόπιση ο άντρας της Φιλόρ ήταν στρατιώτης στην Κωνσταντινούπολη. Μαζί με τον πατέρα, τον αδερφό και την κόρη της εκτοπίστηκαν στην Νουσαϊμπίν. Εκεί σκοτώθηκε ο πατέρας της. Η Φιλόρ, η κόρη της και ο αδερφός της, μεταφέρθηκαν από έναν Κούρδο σε ένα χωριό. Μια μέρα ο Κούρδος έδειρε πολύ άσχημα τον αδερφό της, ο οποίος λίγο αργότερα αρρώστησε και πέθανε. Ο Κούρδος θέλησε να παντρευτεί την Φιλόρ, αλλά αυτή δεν ήθελε και διέφυγε για αλλού. Αυτή την φορά, ο δεύτερος πια ιδιοκτήτης θέλησε να την παντρευτεί. Η Φιλόρ θέλησε να φύγει αλλά ο Κούρδος δεν της έδωσε την κόρη της την Γεγκσαμπέτ. H Φιλόρ πουλήθηκε σε άλλον Κούρδο για 500. Και ενώ θα γινόταν υπηρέτρια στον νέο ιδιοκτήτη, έγινε η γυναίκα του. Μετά από έξι χρόνια αναζήτησης πέτυχε να βρει την κόρη της. Έφυγε μαζί της προς το Μάρντιν. Πριν να φύγει προς το Χαλέπι, ένας Αμερικανός ιεραπόστολος την βοήθησε για λίγες μέρες. Περπάτησε επί 20 μέρες στην μεγάλη έρημο της Μεσοποταμίας και έφτασε στο Χαλέπι και έγινε δεκτή στον Οίκο μας. Μαζί της είναι και η κόρη της. Ο άντρας της είναι στην Κωνσταντινούπολη. Η Φιλόρ βρήκε ένα μέρος όπου θα εργαστεί σαν υπηρέτρια και συντηρείται μόνη της.
Αποχώρηση από τον Οίκο: 1/6/1923
Η Γεγκσαμπέτ η κόρη της Φιλόρ, στις 31/12/1923 μεταφέρθηκε στο δανέζικο ορφανοτροφείο. Αργότερα μετέβη στην Αίγυπτο όπου ζούσε η μητέρα της, αλλά ακούσαμε πως εκεί πέθανε το 1927
Όνομα: Τερβίς
Πατρώνυμο: Σουμπάντ Αζογιάν
Τοποθεσία γέννησης : Μους
Ηλικία : 23
Εισήχθη : 28/1/1923
Κατά την διάρκεια των αρμενο-τουρκικών συγκρούσεων στο Μους, σκοτώθηκε ο άντρας της. Ένας αστυνομικός την πήρε μαζί με το μωρό της, την πήγε στο Παλού και εκεί την παντρεύτηκε. Μετά από έξι μήνες αυτή διέφυγε προς το Μπακίρ Μαντέν, αλλά ο Τούρκος την ακολούθησε και την υποχρέωσε να γυρίσει. Η Τερβίς έζησε μαζί με αυτόν τον Τούρκο 5 χρόνια. Όταν κατάλαβε ότι ήταν αδύνατον να φύγει από αυτό το μέρος, δηλητηρίασε τον άντρα της. Το πτώμα του άντρα της εξετάσθηκε από κυβερνητικούς και όταν κατάλαβαν ότι είχε δηλητηριαστεί, την έριξαν στην φυλακή. Μετά από 6 μήνες την έστειλαν στο Χάρπουτ. Εκεί γνώριζε έναν Αρμένιο που ζούσε στο σπίτι του νομάρχη και αυτός την βοήθησε πολύ. Αυτός έπεισε τον νομάρχη πως η κοπέλα ήταν αθώα και σύντομα η Τερβίς αποφυλακίστηκε. Εντάχθηκε σε μια ομάδα Αρμενίων που πήγαινε στο Χαλέπι και μαζί τους ήρθε σε αυτή την πόλη.
Ο αδερφός της και ο κουνιάδος της είναι στην Αμερική. Η Τερβίς ήρθε σε επαφή με τους συγγενείς της και τώρα αυτοί την στηρίζουν.
Ημερομηνία αποχώρησης: 13/8/1923. Μετέβη δίπλα στους συγγενείς της. Παντρεύτηκε στην Αμερική.
Όνομα: Βαρτάνους
Πατρώνυμο: Γκαραμπεντιάν
Τοποθεσία γέννησης : Χάρπουτ
Ηλικία : 14
Ημερομηνία εισδοχής 11/5/1923
Όλη της η οικογένεια εξορίστηκε. Ο πατέρας της δολοφονήθηκε στο Κιοινούκ και οι άλλοι πήγαν στο Μπακίρ Μαντέν. Την ώρα που την μετέφεραν στο σπίτι ενός Τούρκου όπου θα γινόταν υπηρέτρια, την μάνα της την άρπαξαν Άραβες. Η Βαρτάνους έκτοτε δεν είχε είδηση για την μητέρα της. Η Βαρτάνους εργαζόταν στο σπίτι μαζί με μια Ελληνίδα. Η γυναίκα αυτή όταν κατάλαβε πως η Βαρτάνους ήταν Αρμένισα, θέλησε να την προστατεύσει. Η Ελληνίδα αυτή έπεισε την Βαρτάνους πως η μάνα της ήταν στο Χάρπουτ και της υποσχέθηκε πως αν την ακολουθούσε θα την πήγαινε σε εκείνην. Η Βαρτάνους δέχτηκε και έτσι το έσκασαν μαζί σε μια οικογένεια Ελλήνων στην ίδια κωμόπολη. Η Βαρτάνους ντύθηκε σαν Ελληνίδα αγρότισσα και άρχισε το ταξίδι μαζί με την Ελληνίδα. Στην πραγματικότητα η γυναίκα δεν ήξερε που βρισκόταν η μάνα της Βαρτάνους, αλλά αυτός ήταν ο τρόπος που βρήκε για να την πείσει να το σκάσουν. Δεν ήρθαν μέσω του Χάρπουτ, αλλά μετά από ταξίδι 10 ημερών έφτασαν στο Χαλέπι. Η Βαρτάνους αναζητούσε την μητέρα της και όταν δεν την βρήκε ήρθε σε εμάς και την δεχτήκαμε. Εξ όσων γνωρίζουμε δεν έχει συγγενείς. Λίγο αργότερα ήρθε και η μητέρα της και άρχισαν να ζούνε μαζί. Ασχολείται με το κέντημα.
Ημερομηνία αποχώρησης : 31/1/1924. Εργάζεται κεντώντας. Παντρεύτηκε στο Χαλέπι.
Όνομα: Ζουμρούτ
Πατρώνυμο: Γκαραμπέντ Γκοτζανιάν
Τοποθεσία γέννησης : Ούρφα
Ηλικία : 28
Εισήχθη : 16/8/1923
Ο πατέρας της σκοτώθηκε. Η μητέρα της , οι δύο αδερφές της και η ίδια εξορίστηκαν στην περιοχή της Ράκκα. Από εκεί το καραβάνι κατευθύνθηκε προς την Ούρφα. Η Ζουμρούτ και η μητέρα της κρύφτηκαν σε ένα λάκκο μέσα, μέχρι να εξαφανιστεί από τον ορίζοντα το καραβάνι (σημ. μεταφρ.: Το καραβάνι ήταν συνοδεία στρατιωτών, επρόκειτο για υποχρεωτική εξορία). Μετά πήγαν στην Χασέκε και βρήκαν καταφύγιο κοντά σε έναν μύλο. Σύντομα η μητέρα της αρρώστησε και πέθανε. Οι Άραβες την βρήκαν στον μύλο, την μετέφεραν στο χωριό και ένας εξ αυτών την παντρεύτηκε. Μετά από 4 μήνες πουλήθηκε σε έναν άλλο Άραβα και έζησε μαζί του 8 χρόνια. Ένας Τούρκος αμαξάς που περνούσε από εκεί, της είπε πως είναι Αρμένιος και πως αν τον παντρεύεται θα την σώσει από τους Άραβες. Η Ζουμρούτ τον πίστεψε και πήγε μαζί του στην Ράκκα. Όταν έφτασαν εκεί κάποιοι Αρμένιοι της είπαν πως δεν είναι Αρμένιος αλλά Τούρκος. Την ίδια νύχτα η Ζουμρούτ έφυγε κι από τον νέο της άντρα και πήγε σε μια οικογένεια Αρμένιων. Έμεινε εκεί λίγες μέρες και μετά ήρθε σε εμάς.
……………….
http://www.agos.com.tr/tr/yazi/22276/soykirimdan-kurtulanlarin-sesine-kulak-verin
