Γράφει ο Καθηγητής Γιώργος Πιπερόπουλος
Σαββατοκύριακο μπροστά μας, πριν το επόμενο της Πρωτομαγιάς το οποίο ΟΛΟΙ ελπίζουμε να είναι το τελευταίο των ‘αυστηρών μέτρων’, και σκέφτηκα, καλοπροαίρετα, να σας κουράσω με ένα λίγο μεγάλο κείμενο μιας και θα έχουμε το χρόνο..
Έτσι, στα καλά καθούμενα, βρεθήκαμε όλοι οι Λαοί και τα Έθνη της γης στο μάτι ενός κυκλώνα που ξεκίνησε στην πόλη Wuhan της Κομμουνιστικής (Λαϊκής Δημοκρατίας) της Κίνας, κυκλοφορεί με το ονοματεπώνυμο «πανδημία covid-19» ανεμπόδιστα σε όλο τον πλανήτη θερίζοντας ζωές και καταστρέφοντας οικονομίες ….
Ζούμε καθημερινά μέσα στη δίνη αμέτρητων κρουσμάτων και δεκάδων χιλιάδων νεκρών χωρίς καμία ένδειξη για την επόμενη μέρα των πολιτικών, οικονομικών, κοινωνικών εξελίξεων και προβληματισμών. Απαγορεύονται οι βόλτες, οι συγκεντρώσεις, οι αγκαλιές και τα φιλιά στην εποχή της πρωτόγνωρης εμφανούς κατάρρευσης παραδοσιακών προτύπων συμπεριφοράς και πλαισίων αναφοράς.
Αναμφίβολα προβάλλει επιτακτική η ανάγκη για κάποια ψυχοκοινωνική αξιολόγηση (αφήνω στην άκρη τα οικονομικά και πολιτικά) των δεδομένων δίχως φόβο και πάθος.
Άτομα και ομάδες, αντιμετωπίζουμε μια χωρίς προηγούμενο απώλεια αξιών, κατανόησης και ερμηνείας της πραγματικότητας, ορθής αξιολόγησης του χθες και έλλειψης ικανότητας για προγραμματισμό του αύριο..
Μήπως θα πρέπει να αρχίσουμε να μιλάμε για το τέλος της ιδεολογίας, για τη βάναυση κατακρεούργηση της ουτοπίας; Ή μήπως τα παραπάνω αποτελούν πικρόχολες διαπιστώσεις πίσω από τις οποίες κρύβονται κάποιες μικροπολιτικές σκοπιμότητες;
Κατηγορηματικά, Όχι!
Η ανθρωπότητα βρίσκεται ‘μεταξύ σφύρας και άκμονος’ καθώς μετρά κρούσματα, θανάτους και γκρέμισμα οικονομικών μεγεθών σε Εθνικά ΑΕΠ και ορατή την Παγκόσμια ύφεση από την ΄Άπω Ανατολή μέχρι τη Δύση, από το Βόρειο μέχρι το Νότιο πόλο…
Βρεθήκαμε σε μια απρόσμενη, ανεπίσημη και ακήρυχτη σύγκρουση ανάμεσα στο σύγχρονο ιδιόμορφο σχήμα Αυταρχικού, Κεντρικά ελεγχόμενου Κινεζικού Κομμουνισμού και Δυτικού πλεονεκτικού και ανεξέλεγκτου Καπιταλισμού…
Η τρέχουσα, δραματική πανανθρώπινη εμπειρία πιστοποιεί ότι υπάρχει καταστροφικό χάσμα ανάμεσα στη σύλληψη και δόμηση μιας ΟΥΤΟΠΙΑΣ και στην ειλικρινή και τίμια προσπάθεια εφαρμογής της στην πράξη ιδιαίτερα όταν πρόκειται για κοινωνικοπολιτικά και οικονομικά σχήματα. Και το χάσμα γίνεται ακόμη πιο καταστροφικό και οδηγεί ακόμη πιο γοργά στη θανάτωση της ουτοπίας όταν η απόπειρα πραγμάτωσής της γίνεται χωρίς ειλικρίνεια, χωρίς εντιμότητα, χωρίς ηθικά πλαίσια αναφοράς και ελέγχου!
Η τρέχουσα πραγματικότητα είναι αναμφίβολα πρωτόγνωρα οδυνηρή αλλά ακόμη πιο επικίνδυνη θα είναι η ‘επόμενη ημέρα’ καθώς συσσωρεύεται ακόμη περισσότερο βάρος στους ώμους του μέσου πολίτη του πλανήτη και πέρα από την πίκρα της καθολικής απογοήτευσης φαίνεται να δημιουργεί ένα πολύ πιο επικίνδυνο ψυχοκοινωνικό και πολιτικά συλλογικό συναίσθημα του ανθρώπινου γένους που είναι ο ΚΥΝΙΣΜΟΣ...
Μέσα σε αυτόν τον διάχυτο πλέον κυνισμό, που συσσώρευσαν οι Δημοκρατικές, οι δήθεν Δημοκρατικές, οι Αυταρχικές και οι Κομμουνιστικές Κυβερνήσεις που εκφράζονταν στις ‘ανεπτυγμένες’ οικονομικά κοινωνίες με τα σλόγκαν τύπου «πιο πολλά, πιο ψηλά, πιο εύκολα» και στις λιγότερο ανεπτυγμένες με την ελπίδα «για ένα πιάτο φαγητό σήμερα ίσως δύο αύριο» - χάθηκαν η ανθρωπιά, ο σεβασμός στην ανθρώπινη ζωή, και γιγαντώθηκε σε πλανητικά μήκη και πλάτη η απάνθρωπη ‘εκμετάλλευση Εθνών από Έθνη και εργαζομένων από Επιχειρήσεις και επιχειρηματίες.
Σίγουρα το Ευρωπαϊκό επινόημα και η πρακτική της «Αποικιοκρατίας» είχε τελειώσει πριν πολλές δεκαετίες αλλά έδωσε τη θέση του σε σύγχρονες μορφές «δουλείας» και εκμετάλλευσης «ανθρώπων από συνανθρώπους τους».
Στην ψυχοκοινωνική και πολιτική θεωρία είναι δεδομένο ότι κάθε ηγέτης, κάθε δημιουργός, κάθε άτομο που προσφέρει ένα νέο όραμα, μια καινοτομία, ένα νέο μύθο, μια πρωτότυπη ιδέα σίγουρα προσκρούει στις αντιστάσεις εκείνων που περιχαρακωμένοι στην αδράνεια της «αυτό-ικανοποίησής» τους θα του αντισταθούν καθώς τους τρομάζει η συλλογική κίνηση από το οικείο στο όραμα, από την γνωστή πραγματικότητα στην άγνωστη πραγμάτωση του μύθου.
Στην ιστορία της ανθρωπότητας και στην κοινωνική ψυχολογία της γνώσης, όμως, τέτοιες οι αντιστάσεις ποτέ δεν σταμάτησαν τον ΑΥΘΕΝΤΙΚΟ ηγέτη να ηγηθεί, το δημιουργικό άτομο να δημιουργήσει, τον καινοτόμο να εισαγάγει τις νεωτεριστικές του αντιλήψεις. Συχνά, μάλιστα, τέτοια προικισμένα άτομα επιζητούν την κριτική έστω και σαν επιβεβαίωση της αντικειμενικής πραγματικότητας ότι οι άλλοι έτσι ομολογούν και την ύπαρξή του και την κατανόηση των προθέσεών του.
Μύθους είχαν οι άνθρωποι πάντοτε και ανέκαθεν κάθε μύθος είχε την καλή και την κακή του πλευρά, τις θετικές και τις αρνητικές ιδιομορφίες και χαρακτηριστικά. Ίσως ο κυνισμός της εποχής μας να προχώρησε σε τέτοιο σημείο ώστε να αρνούμεθα πλέον κάθε μύθο, θετικό ή αρνητικό, σαν κάτι άχρηστο, ανεφάρμοστο και ολότελα παιδαριώδες!
Ο Albert Camus είχε παρατηρήσει ότι κάθε πράξη επανάστασης προϋποθέτει και την σιωπηρή αποδοχή εκείνου στο όνομα του οποίου γίνεται η επανάσταση. Η αίσθηση του μέσου ανθρώπου ότι είναι πλέον αλλοτριωμένος από την εξουσία, ότι έχουν απομακρυνθεί απ' αυτόν οι πολιτικοί του ηγέτες και τα Κόμματα έρχεται να επιβαρύνει με σημαντικό κόστος και τις προγενέστερες αισθήσεις της ψυχοκοινωνικής και της πολιτικής μας αλλοτρίωσης.
Η θανάτωση του "μύθου" καθώς ζούμε πια την πανδημία του covid-19 δημιουργεί την απελπισία η οποία αποδεικνύεται, δυστυχώς, ακόμη χειρότερη και από τον διαπιστωμένο κυνισμό καθώς οδηγεί στον καταστροφικό νιχιλισμό.
Κοινωνίες, Έθνη και Λαοί, αλλά και σαν άτομα, αυτό που χρειαζόμαστε σήμερα, έστω και εάν κατηγορηθώ θα το πω, είναι ένας νέος «μύθος»!...
Φρονώ ότι εσείς και εγώ, τα παιδιά μας και τα εγγόνια μας ως ΛΑΟΣ έχουμε στο ελληνικό συλλογικό και ατομικό μας υποσυνείδητο όλα τα στοιχεία που απαιτούνται για να δημιουργήσουμε το «νέο μύθο» για να πραγματώσουμε καινοτομικά, χρήσιμα οράματα.
Η Ανθρωπότητα ολάκερη χρειάζεται νέα οράματα που θα μας καθοδηγήσουν στην ‘μετά-covid-19’ εποχή όχι με εξορκισμούς του χθες, αλλά καθώς θα ζούμε το ΣΗΜΕΡΑ, διδασκόμενοι από το ΧΘΕΣ να είμαστε σε θέση να προγραμματίσουμε με ελπίδα για το ΑΥΡΙΟ, ξεπερνώντας την απαισιοδοξία και την απελπισία!...
Χρειαζόμαστε ως Ανθρωπότητα αναδιοργάνωση και επαναφορά του σεβασμού ανθρώπου προς συνάνθρωπο, διαγραφή σλόγκαν του τύπου ‘ο θάνατός σου η ζωή μου’ και της τόσο απάνθρωπης εκμετάλλεσυσης των αδυνάτων από τους δυνατούς, των πτωχών από τους ευημερούντες…
Προτείνω, με βάση την ιστορία 25 αιώνων, ΕΜΕΙΣ οι Έλληνες να πρωτοστατήσουμε στην εδραίωση της ‘νέας κανονικότητας’ που θα ακολουθήσει την καταστροφική λαίλαπα της πανδημίας που τώρα βιώνουμε και άλλων μελλοντικών χειρότερων καταστάσεων…
Να θυμηθούμε τις Εθνικές μας ευθύνες απέναντι στην ιστορία μας ως Λαός που δίδαξε πολιτισμό και Δημοκρατία.
Πάνω απ' όλα χρειάζεται να ξαναβρούμε την ανθρωπιά μας, να ενεργοποιήσουμε το ξεχασμένο μας φιλότιμο, την αγάπη για τον συνάνθρωπό μας, και το ρωμαίικο «κυμπαριλίκι» μας...
Έτσι ίσως κατορθώσουμε ως ΛΑΟΣ, να προσφέρουμε στους λαούς της Δύσης και της Ανατολής οράματα και μύθους που και αυτοί, όπως εμείς, τους έχουν φοβερή ανάγκη καθώς η αλλοτρίωση έφερε την ανθρωπότητα στο έσχατο σημείο της υποβάθμισής της, με την κατάρρευσης πατροπαράδοτων συστημάτων αξιών και τον μηδενισμό της ελπίδας...
Κλείνω, ευχόμενος καλό Σαββατοκύριακο και υπογραμμίζοντας ότι αναμφισβήτητα τώρα πια όχι μόνο εμείς οι Έλληνες αλλά η ανθρωπότητα ολάκερη χρειαζόμαστε ένα «νέο μύθο» ως πυξίδα στην μετά covid-19 πανδημία covid-19 εποχή…
Κατηγορηματικά όμως ΟΧΙ, δεν χρειαζόμαστε ούτε εμείς ούτε η Ανθρωπότητα νέα Καπιταλιστικά ή Κομμουνιστικά παραμύθια!...
Αναμφίβολα προβάλλει επιτακτική η ανάγκη για κάποια ψυχοκοινωνική αξιολόγηση (αφήνω στην άκρη τα οικονομικά και πολιτικά) των δεδομένων δίχως φόβο και πάθος.
Άτομα και ομάδες, αντιμετωπίζουμε μια χωρίς προηγούμενο απώλεια αξιών, κατανόησης και ερμηνείας της πραγματικότητας, ορθής αξιολόγησης του χθες και έλλειψης ικανότητας για προγραμματισμό του αύριο..
Μήπως θα πρέπει να αρχίσουμε να μιλάμε για το τέλος της ιδεολογίας, για τη βάναυση κατακρεούργηση της ουτοπίας; Ή μήπως τα παραπάνω αποτελούν πικρόχολες διαπιστώσεις πίσω από τις οποίες κρύβονται κάποιες μικροπολιτικές σκοπιμότητες;
Κατηγορηματικά, Όχι!
Η ανθρωπότητα βρίσκεται ‘μεταξύ σφύρας και άκμονος’ καθώς μετρά κρούσματα, θανάτους και γκρέμισμα οικονομικών μεγεθών σε Εθνικά ΑΕΠ και ορατή την Παγκόσμια ύφεση από την ΄Άπω Ανατολή μέχρι τη Δύση, από το Βόρειο μέχρι το Νότιο πόλο…
Βρεθήκαμε σε μια απρόσμενη, ανεπίσημη και ακήρυχτη σύγκρουση ανάμεσα στο σύγχρονο ιδιόμορφο σχήμα Αυταρχικού, Κεντρικά ελεγχόμενου Κινεζικού Κομμουνισμού και Δυτικού πλεονεκτικού και ανεξέλεγκτου Καπιταλισμού…
Η τρέχουσα, δραματική πανανθρώπινη εμπειρία πιστοποιεί ότι υπάρχει καταστροφικό χάσμα ανάμεσα στη σύλληψη και δόμηση μιας ΟΥΤΟΠΙΑΣ και στην ειλικρινή και τίμια προσπάθεια εφαρμογής της στην πράξη ιδιαίτερα όταν πρόκειται για κοινωνικοπολιτικά και οικονομικά σχήματα. Και το χάσμα γίνεται ακόμη πιο καταστροφικό και οδηγεί ακόμη πιο γοργά στη θανάτωση της ουτοπίας όταν η απόπειρα πραγμάτωσής της γίνεται χωρίς ειλικρίνεια, χωρίς εντιμότητα, χωρίς ηθικά πλαίσια αναφοράς και ελέγχου!
Η τρέχουσα πραγματικότητα είναι αναμφίβολα πρωτόγνωρα οδυνηρή αλλά ακόμη πιο επικίνδυνη θα είναι η ‘επόμενη ημέρα’ καθώς συσσωρεύεται ακόμη περισσότερο βάρος στους ώμους του μέσου πολίτη του πλανήτη και πέρα από την πίκρα της καθολικής απογοήτευσης φαίνεται να δημιουργεί ένα πολύ πιο επικίνδυνο ψυχοκοινωνικό και πολιτικά συλλογικό συναίσθημα του ανθρώπινου γένους που είναι ο ΚΥΝΙΣΜΟΣ...
Μέσα σε αυτόν τον διάχυτο πλέον κυνισμό, που συσσώρευσαν οι Δημοκρατικές, οι δήθεν Δημοκρατικές, οι Αυταρχικές και οι Κομμουνιστικές Κυβερνήσεις που εκφράζονταν στις ‘ανεπτυγμένες’ οικονομικά κοινωνίες με τα σλόγκαν τύπου «πιο πολλά, πιο ψηλά, πιο εύκολα» και στις λιγότερο ανεπτυγμένες με την ελπίδα «για ένα πιάτο φαγητό σήμερα ίσως δύο αύριο» - χάθηκαν η ανθρωπιά, ο σεβασμός στην ανθρώπινη ζωή, και γιγαντώθηκε σε πλανητικά μήκη και πλάτη η απάνθρωπη ‘εκμετάλλευση Εθνών από Έθνη και εργαζομένων από Επιχειρήσεις και επιχειρηματίες.
Σίγουρα το Ευρωπαϊκό επινόημα και η πρακτική της «Αποικιοκρατίας» είχε τελειώσει πριν πολλές δεκαετίες αλλά έδωσε τη θέση του σε σύγχρονες μορφές «δουλείας» και εκμετάλλευσης «ανθρώπων από συνανθρώπους τους».
Στην ψυχοκοινωνική και πολιτική θεωρία είναι δεδομένο ότι κάθε ηγέτης, κάθε δημιουργός, κάθε άτομο που προσφέρει ένα νέο όραμα, μια καινοτομία, ένα νέο μύθο, μια πρωτότυπη ιδέα σίγουρα προσκρούει στις αντιστάσεις εκείνων που περιχαρακωμένοι στην αδράνεια της «αυτό-ικανοποίησής» τους θα του αντισταθούν καθώς τους τρομάζει η συλλογική κίνηση από το οικείο στο όραμα, από την γνωστή πραγματικότητα στην άγνωστη πραγμάτωση του μύθου.
Στην ιστορία της ανθρωπότητας και στην κοινωνική ψυχολογία της γνώσης, όμως, τέτοιες οι αντιστάσεις ποτέ δεν σταμάτησαν τον ΑΥΘΕΝΤΙΚΟ ηγέτη να ηγηθεί, το δημιουργικό άτομο να δημιουργήσει, τον καινοτόμο να εισαγάγει τις νεωτεριστικές του αντιλήψεις. Συχνά, μάλιστα, τέτοια προικισμένα άτομα επιζητούν την κριτική έστω και σαν επιβεβαίωση της αντικειμενικής πραγματικότητας ότι οι άλλοι έτσι ομολογούν και την ύπαρξή του και την κατανόηση των προθέσεών του.
Μύθους είχαν οι άνθρωποι πάντοτε και ανέκαθεν κάθε μύθος είχε την καλή και την κακή του πλευρά, τις θετικές και τις αρνητικές ιδιομορφίες και χαρακτηριστικά. Ίσως ο κυνισμός της εποχής μας να προχώρησε σε τέτοιο σημείο ώστε να αρνούμεθα πλέον κάθε μύθο, θετικό ή αρνητικό, σαν κάτι άχρηστο, ανεφάρμοστο και ολότελα παιδαριώδες!
Ο Albert Camus είχε παρατηρήσει ότι κάθε πράξη επανάστασης προϋποθέτει και την σιωπηρή αποδοχή εκείνου στο όνομα του οποίου γίνεται η επανάσταση. Η αίσθηση του μέσου ανθρώπου ότι είναι πλέον αλλοτριωμένος από την εξουσία, ότι έχουν απομακρυνθεί απ' αυτόν οι πολιτικοί του ηγέτες και τα Κόμματα έρχεται να επιβαρύνει με σημαντικό κόστος και τις προγενέστερες αισθήσεις της ψυχοκοινωνικής και της πολιτικής μας αλλοτρίωσης.
Η θανάτωση του "μύθου" καθώς ζούμε πια την πανδημία του covid-19 δημιουργεί την απελπισία η οποία αποδεικνύεται, δυστυχώς, ακόμη χειρότερη και από τον διαπιστωμένο κυνισμό καθώς οδηγεί στον καταστροφικό νιχιλισμό.
Κοινωνίες, Έθνη και Λαοί, αλλά και σαν άτομα, αυτό που χρειαζόμαστε σήμερα, έστω και εάν κατηγορηθώ θα το πω, είναι ένας νέος «μύθος»!...
Φρονώ ότι εσείς και εγώ, τα παιδιά μας και τα εγγόνια μας ως ΛΑΟΣ έχουμε στο ελληνικό συλλογικό και ατομικό μας υποσυνείδητο όλα τα στοιχεία που απαιτούνται για να δημιουργήσουμε το «νέο μύθο» για να πραγματώσουμε καινοτομικά, χρήσιμα οράματα.
Η Ανθρωπότητα ολάκερη χρειάζεται νέα οράματα που θα μας καθοδηγήσουν στην ‘μετά-covid-19’ εποχή όχι με εξορκισμούς του χθες, αλλά καθώς θα ζούμε το ΣΗΜΕΡΑ, διδασκόμενοι από το ΧΘΕΣ να είμαστε σε θέση να προγραμματίσουμε με ελπίδα για το ΑΥΡΙΟ, ξεπερνώντας την απαισιοδοξία και την απελπισία!...
Χρειαζόμαστε ως Ανθρωπότητα αναδιοργάνωση και επαναφορά του σεβασμού ανθρώπου προς συνάνθρωπο, διαγραφή σλόγκαν του τύπου ‘ο θάνατός σου η ζωή μου’ και της τόσο απάνθρωπης εκμετάλλεσυσης των αδυνάτων από τους δυνατούς, των πτωχών από τους ευημερούντες…
Προτείνω, με βάση την ιστορία 25 αιώνων, ΕΜΕΙΣ οι Έλληνες να πρωτοστατήσουμε στην εδραίωση της ‘νέας κανονικότητας’ που θα ακολουθήσει την καταστροφική λαίλαπα της πανδημίας που τώρα βιώνουμε και άλλων μελλοντικών χειρότερων καταστάσεων…
Να θυμηθούμε τις Εθνικές μας ευθύνες απέναντι στην ιστορία μας ως Λαός που δίδαξε πολιτισμό και Δημοκρατία.
Πάνω απ' όλα χρειάζεται να ξαναβρούμε την ανθρωπιά μας, να ενεργοποιήσουμε το ξεχασμένο μας φιλότιμο, την αγάπη για τον συνάνθρωπό μας, και το ρωμαίικο «κυμπαριλίκι» μας...
Έτσι ίσως κατορθώσουμε ως ΛΑΟΣ, να προσφέρουμε στους λαούς της Δύσης και της Ανατολής οράματα και μύθους που και αυτοί, όπως εμείς, τους έχουν φοβερή ανάγκη καθώς η αλλοτρίωση έφερε την ανθρωπότητα στο έσχατο σημείο της υποβάθμισής της, με την κατάρρευσης πατροπαράδοτων συστημάτων αξιών και τον μηδενισμό της ελπίδας...
Κλείνω, ευχόμενος καλό Σαββατοκύριακο και υπογραμμίζοντας ότι αναμφισβήτητα τώρα πια όχι μόνο εμείς οι Έλληνες αλλά η ανθρωπότητα ολάκερη χρειαζόμαστε ένα «νέο μύθο» ως πυξίδα στην μετά covid-19 πανδημία covid-19 εποχή…
Κατηγορηματικά όμως ΟΧΙ, δεν χρειαζόμαστε ούτε εμείς ούτε η Ανθρωπότητα νέα Καπιταλιστικά ή Κομμουνιστικά παραμύθια!...
