Χρειάζεται πολύ μυωπία για να μη το βλέπει κανένας. Αυτό το αίσθημα της Μεγάλης Ανησυχίας που μας έχει προικίσει η αναπάντεχη εισβολή του ιού. Αυτή η "αγωνία" για την οποία πολύς λόγος θα γίνει ευθείς αύθις μετά την αποδρομή του. Τι θα απογίνουμε τώρα ρωτούν οι άνθρωποι. Αλλά ρωτά επίσης με άγχος και ο νευρωτικός, με αίσθημα ανασφάλειας ο κάθε λιπόψυχος, με τρομάρα και ο νεόπλουτος μικροαστός φοβούμενος για την καλοπέραση του, με ληστρική ανυπομονησία ο τυχοδιώκτης και με λαχάνιασμα ο δημαγωγός λογομάγειρας.
Ακόμη...
κι' κείνοι οι δήθεν "φιλάνθρωποι" που έχουν μια έμφυτη ροπή στη πονηρία, που υποκρίνονται με γλυκύτητα και ιδιοτέλεια. Και εκείνοι που επιδιώκουν όχι πως θα φανούν χρήσιμοι αλλά πώς θα κερδίσουν την ευνοϊκότερη εντύπωση για να κερδίσουν ανάστημα και συμπάθεια. Ποτέ γενιά Ελλήνων δε βρέθηκε, όσο η δική μας, να είναι πεισματωμένη και προσκολλημένη σ΄ανούσιες πεποιθήσεις για την καλοπέρασή της, που τη φορτώσαμε άνανδρα στο λογαριασμό των νέων.
Γι΄αυτό έχει αξία να βλέπει κανείς αυτή την νέα ιστορική περίοδο, μετά τα αποκαΐδια που θα αφήσει ο ιός, κυρίως από την πλευρά των νέων. Σ'αυτούς θα υπάρξει η μεγαλύτερη ευθύνη για την οικοδόμηση ενός νέου πεδίου. Αλλά η δύναμη τους αυτή είναι και η αδυναμία τους. Το πνεύμα της ζωής τους δεν ανέχεται προεξοφλήσεις. Ούτε για τη μωρία του δογματισμού, ούτε για δήθεν δεδομένες λύσεις στη φάση αυτής της επερχόμενης και ήδη γονιμοποιημένης από ένα τόσο δα ιό, εκρηκτικής περιόδου.
Ο νέος σήμερα ακούει ήδη τους κραδασμούς των καιρών και γνωρίζει ότι χρειάζεται σταθερά ένα πυρωμένο ήθος και όχι ένα επηρμένο ύφος. Οι νέοι μας δεν μπορούν να παρά να προχωρήσουν ηρωικά αναδιπλωμένοι για ν'αναμετρηθούν με την αινιγματική νέα πραγματικότητα της πατρίδας μας και όχι μόνο.
Σήμερα εκλείπουν οι Δάσκαλοι αλλά βλέπουμε το παράδοξο ότι οδηγητής του μέλλοντός τους είναι ο ίδιος ο ιός. Αυτό το ζωύφιο είναι ο πυροδότης των εξελίξεων. Οι νέοι μας κλεισμένοι ακόμη στα σπίτια τους διασταυρώνουν ρεύματα ιδεών αργά και αθόρυβα.
Η φονική πανδημία προκαλεί δέος και πόνο για τους θερισμένους αναπολόγητα νεκρούς που αφήνει. Είναι όμως και μια επαναστατική αντίδραση της φύσης των πραγμάτων στη σύγχρονη ζωή μας. Το μέλλον ξανάγινε απρόβλεπτο. Οι νέοι, κυρίως, που τώρα αφυπνίζονται από το εγκόσμιο όνειρο της διαρκούς προόδου, έκπληκτοι ανακαλύπτουν ότι το μέλλον τους δεν είναι ασφαλές. Ο δρόμος του μέλλοντός τους δεν είναι χαραγμένος από πριν. Θα χαραχθεί , αν χαραχθεί, μόνο από τους ίδιους. Και το χειρότερο είναι το νέο "φάντασμα" του τρόμου πλανιέται πάνω από την Ευρώπη και όλο τον κόσμο, ενώ ξοπίσω του μορφάζει η τυραννία ενός ιαματικού ιού, που θ'ανατρέψει τα περισσότερα από όσα σαθρά και πεπλανημένα επικάθησαν ως στέρεες πεποιθήσεις και συστήματα.
Τα έθνη θα προσπαθήσουν να αποφύγουν τις νέες ευθύνες διολισθαίνοντας σε κατασκευασμένες "σωτηρίες". Ενδίδουν, ακόμη και τώρα, στη γοητεία των απλουστεύσεων και συνθημάτων. Επιστρατεύουν νεόκοπους μύθους και ενθαρρύνουν ταυτόχρονα παλαιές αριστερές και δεξιές δοξασίες.
Η κοινωνία αυτής της δεκαετίας δε θα αντέξει πλέον τεχνάσματα διαιώνισης ανισοτήτων. Προοδευτικά θα ανακτήσει τον έλεγχο του εαυτού της, προκειμένου να συνυπάρξει η ατομική προσδοκία με την συλλογική. Η πολιτική δε θα μπορεί εκ των πραγμάτων να μεταλλάσσεται σε καρκινογόνα επικοινωνία. Θα οδηγηθούν οι νέες πολιτικές και κοινωνικές δυνάμεις σ΄αγώνα μέσω συγκλίσεων. Οι αποχρώσεις στους πολιτισμούς αναγκαστικά θα επανέλθουν. Ούτε οι μύθοι θα αποθεώνονται και ο νηφάλιος λόγος θα είναι αναγκαία συνθήκη επιβίωσης. Η συναίνεση θα είναι ουσιαστικό εργαλείο και δε θα φαντάζει ως "ταπεινωτική" υποχώρηση. Το πολιτικό επιχείρημα θα επανέλθει στο προσκήνιο του διαλόγου ως ζωτική επιλογή των νέων γενεών. Ναι , όλα αυτά θα γίνουν και ας υπομειδιούν κάποιοι αυτή τη στιγμή που τα διαβάζουν. Θα γίνουν, αναπότρεπτα. Όχι από κάποιον "γίγαντα" που θα ξυπνήσει και θα τα επιβάλει. Θα γίνουν από τη συμφιλίωση των επόμενων γενεών με την ανάγκη της προσαρμογής τους στις νέες ανακαθορισμένες συνθήκες ζωής των ανθρώπων. Η ηθελημένη άγνοια, η τύφλωση και η κώφευση των συγχρόνων ανθρώπων δεν μπορεί να διαιωνίσει άλλο, ως αξιακή βάση, τη ρυπαρή και δάνεια καλοπέρασή τους.
Η πανδημία που ενέσκηψε θ’ αποστρατεύσει πρόωρα και στρατιές ευδαιμόνων, μελλοντολογούντων και μελωδούντων της δήθεν αέναης ανθρώπινης ευτυχίας. Ο φόβος ωστόσο φώλιασε ήδη στους νέους ανθρώπους. Τους περικυκλώνει από παντού, έγινε δαιμονικός πολύποδας που ακινητοποιεί το μέλλον τους. Τους παγώνει η ατσάλινη σιωπή του, οι καταχθόνιες συγχύσεις.
Νοιώθουν όμως ότι είναι πρόσκαιρο. Θα παρέλθει αναγκαστικά και σύντομα η εποχή της καθήλωσής τους, η εποχή της ανίερης καιροσκοπίας, των πολτοποιημένων συνειδήσεων. Και ας γνωρίζουν καλά ότι η χώρα είναι αδειανή από αντισώματα αξιών και ότι η δολιότητα ακόμη αναγνωρίζεται ως αρετή. Ότι οι αγοραίες κραυγές και οι πράξεις πλαστογραφίας δεν είναι πλέον για αυτούς οι αναγκαστικές επιλογές της ζωής τους. Έρχεται νομοτελειακά η εποχή των μεγάλων πράξεων και των μεγάλων ευθυνών.
Σε “προσκυνώ” Ιέ μου για την μεγάλη ευκαιρία που έδωσες στο ανθρώπινο είδος να αναστοχασθεί. Γι΄αυτά που τώρα γκρεμίζεις. Για το νέο χώρο αξιοπρέπειας που παραχωρείς στις επόμενες γενεές των παιδιών και εγγονών μας.
Αλέκος Παπαδόπουλος
Πρώην Υπουργός
