Ιωάννα Τσουμπάρη,
Και ξαφνικά όλα άλλαξαν! Όλα όσα ήταν γνωστά και δεδομένα έπρεπε να γίνουν αλλιώς! Οι γονείς στο σπίτι, τα παιδιά στο σπίτι, οι παππούδες μακριά! Το σχολείο κλειστό και οι γονείς να πρέπει να διαχειριστούν τον άπλετο χρόνο των παιδιών τους δημιουργικά!
Οι...
Δ/ντρια του 16ου Δημοτικού Σχολείου Κατερίνης
Και ξαφνικά όλα άλλαξαν! Όλα όσα ήταν γνωστά και δεδομένα έπρεπε να γίνουν αλλιώς! Οι γονείς στο σπίτι, τα παιδιά στο σπίτι, οι παππούδες μακριά! Το σχολείο κλειστό και οι γονείς να πρέπει να διαχειριστούν τον άπλετο χρόνο των παιδιών τους δημιουργικά!
Οι...
νέες συνθήκες καραντίνας ανέτρεψαν τις βεβαιωμένες και καλά στερεωμένες συνήθειές μας και μάλιστα βιαίως και αιφνιδίως. Ο πυρήνας του οικογενειακού ιστού, η οικογένεια, αναγκάστηκε να δεχθεί, να διαχειριστεί και να απορροφήσει τις νέες συνθήκες ζωής αποκαθιστώντας την αρμονία της, η οποία προς στιγμήν κλονίστηκε.
Και ξαφνικά αρχίζουν τα μαθήματα εξ αποστάσεως.
Οι εκπαιδευτικοί και οι γονείς σε νέους ρόλους. Οι εκπαιδευτικοί άδραξαν την ευκαιρία και στάθηκαν στο πλάι των παιδιών. Είδα τους δασκάλους να ξαγρυπνούν, πολλά βράδια προσπαθώντας να βελτιώσουν τις ψηφιακές τους δεξιότητες μέσα σε πλατφόρμες που «σέρνονταν» και περιβάλλοντα άγνωστα και ελάχιστα «φιλικά». Οι γονείς σύμμαχοι και αρωγοί της προσπάθειας: έγιναν «βοηθός δάσκαλος», βελτίωσαν τις ψηφιακές τους δεξιότητες σε ελάχιστο χρόνο για να στηρίξουν τα παιδιά τους στα εξ αποστάσεως μαθήματα, αλλά το κυριότερο είδα γονείς να κάνουν ομάδα με το παιδί τους, αδέρφια να βοηθιούνται εποικοδομητικά και να συνεργάζονται σε περιβάλλον ανακάλυψης και διερεύνησης. Βέβαια, οι συνθήκες δεν ήταν ούτε ιδανικές, ούτε ρόδινες. Τα προβλήματα που προέκυψαν ήταν πολλαπλά και σημαντικά. Ο πρώτος σκόπελος ήταν η εγγραφή όλων των μαθητών στο Πανελλήνιο Σχολικό Δίκτυο, μια προσπάθεια που ταλαιπώρησε για αρκετές ημέρες τους γονείς. Και όταν ολοκληρώθηκε η διαδικασία εγγραφών, νέος Γολγοθάς ξεκίνησε: οι μαθητές έπρεπε να μάθουν να λειτουργούν στο περιβάλλον της εικονικής τάξης. Η προσπάθεια αυτή για πολλές οικογένειες ήταν στρεσογόνα. Είτε γιατί δεν γνώριζαν το νέο περιβάλλον, είτε γιατί έχαναν τα απαντητικά μηνύματα με τα συνθηματικά και τους κωδικούς εισόδου, είτε γιατί η κατανόηση της ελληνικής γλώσσας δεν ήταν σε ικανοποιητικό επίπεδο. Κανείς δεν υποχώρησε από την προσπάθεια.
Μα και ο Γολγοθάς των εκπαιδευτικών δεν ήταν ήσσονος σημασίας. Αναδύθηκαν διλήμματα πρακτικά αλλά και ηθικά σχετικά με το έργο των εκπαιδευτικών: μπορούν όλοι οι μαθητές να συνδεθούν; Έχουν δεδομένα; Σταθερή σύνδεση; Υπολογιστικές μηχανές; Η σύνδεση από το κινητό των γονέων πόσο εφικτή και εύκολη μπορεί να είναι; είναι ικανά τα παιδιά των 7, 8 ετών να διαβάζουν τις εργασίες τους από το κινητό; Οι μαθητές με μαθησιακές δυσκολίες, με υπερκινητικότητα; πόσο μπορούσαν να μάθουν μέσα από μια οθόνη κινητού; Να εστιάσουν την προσοχή τους σε οθόνες και να παρακολουθούν το δάσκαλο να διδάσκει ή να διαβάσουν κάτι σε ηλεκτρονική μορφή; Τι θα γίνει με το θέμα των προσωπικών δεδομένων των μαθητών που παρακολουθούν σύγχρονα μαθήματα; Μπορούν όλα τα παιδιά να κατανοήσουν ικανοποιητικά τις νέες πληροφορίες μέσα από συσκευές; Πώς θα νιώθουν αυτά που δεν τα καταφέρνουν; Σε τι δύσκολη θέση έρχονται οι γονείς αν δεν μπορούν (οικονομικά) να προσφέρουν τις στοιχειώδεις ανέσεις της εξ αποστάσεως διδασκαλίας στα παιδιά τους; Αυτά είναι μόνο μερικά από τα διλλήματα που βασάνισαν τους εκπαιδευτικούς. Οι απαντήσεις στα ερωτήματα δεν ήρθαν εύκολα και γρήγορα…. ώστε να προχωρήσουν στο έργο της εξ αποστάσεως διδασκαλίας.
Οι εκπαιδευτικοί ενήργησαν προτάσσοντας το καθήκον και ξεπέρασαν τον εαυτό τους: ξαφνικά κλήθηκαν να σχεδιάσουν, να υλοποιήσουν, να υποστηρίξουν, να ανατροφοδοτήσουν παιδαγωγικά, γνωστικά και μαθησιακά τους μαθητές τους με μια νέα διδακτική προσέγγιση στην οποία ούτε είχαν εκπαιδευτεί, ούτε είχαν δοκιμάσει ποτέ στην καριέρα τους. Και τα κατάφεραν και αυτή η νίκη πρέπει ν’ ακουστεί, όχι γιατί οι δάσκαλοι ενεργούν αναμένοντας ανταποδοτικά οφέλη. Οι εκπαιδευτικοί ενεργούν σαν το κεράκι της Ανάστασης. Όπως το κεράκι μπορεί να προσφέρει φως σε χιλιάδες άλλα κεράκια χωρίς να φθαρεί ή χωρίς ποτέ κανείς να θυμάται την πηγή του φωτός, έτσι και οι εκπαιδευτικοί. Προσφέρουν τη φλόγα τους σε εκατοντάδες ή χιλιάδες μαθητές χωρίς να φθείρονται. Αντίθετα αναζωογονούνται από την εποικοδομητική διαδικασία και η φλόγα δυναμώνει. Η αλήθεια όμως πρέπει ν’ ακουστεί εις απάντηση αυτών των «ειδικών» (που έχουν γνώμη επί παντός επιστητού, αλλά όχι γνώση) που αβίαστα, με ελαφριά συνείδηση και προχειρότητα βιάστηκαν να «σχολιάσουν» την αποτελεσματικότητα και την υπευθυνότητα των εκπαιδευτικών.
Η προσπάθεια ένταξης των ΤΠΕ στην διδακτική πρακτική αποτελεί βασικό πυλώνα της διδακτικής πρακτικής στο Ελληνικό Εκπαιδευτικό Σύστημα. Οι μαθητές που φοιτούν σήμερα στο δημοτικό θα αποτελούν τους επαγγελματίες του 2040. Στην μεταβιομηχανική ή πληροφορική εποχή που ζούμε σήμερα, όλα τα επαγγέλματα θα συνδέονται στενά με πληροφορικά συστήματα. Η ιατρική, η νομική, η παιδαγωγική, οι οικονομικές σπουδές, οι πολυτεχνικές γνώσεις, όλες οι επιστήμες και οι τέχνες θα συνδέονται με την πληροφορική τεχνολογία. Τα Ελληνόπουλα δεν πρέπει να μείνουν πίσω, μακριά από αυτή την προοπτική. Πρέπει να γνωρίζουν τα πληροφορικά περιβάλλοντα, να γνωρίζουν κώδικα και προγραμματισμό, παράλληλα με τις ξένες γλώσσες και τα άλλα διδακτικά αντικείμενα. Αν ονειρευόμαστε την επικείμενη ανάπτυξη που θα μας βγάλει από τη στασιμότητα και την κρίση, τώρα - σήμερα πρέπει να ετοιμάσουμε τους νέους ώστε να δημιουργήσουν – οικοδομήσουν το ανταγωνιστικό τεχνολογικό περιβάλλον που θα εντάξει τη χώρα μας στις ανεπτυγμένες χώρες.
Η περίοδος εγκλεισμού μας στο σπίτι οδήγησε, ως εκ θαύματος, στην επιτυχημένη εφαρμογή κάποιων από τους στόχους που τίθενται στα προγράμματα επιμόρφωσης που σχετίζονται με την εφαρμογή των ΤΠΕ στην τάξη (τα οποία είναι γνωστά ως επιμόρφωση Β΄ επιπέδου). Η επιμόρφωση αυτή στα 20 περίπου χρόνια εφαρμογής της, επιδιώκει τη βελτίωση των ψηφιακών δεξιοτήτων και την εμπλοκή των ΤΠΕ στη διδακτική πρακτική. Αυτό που μπορούμε με βεβαιότητα να πούμε είναι ότι όλα τα μέλη της εκπαιδευτικής κοινότητας βελτίωσαν με ταχύτατους ρυθμούς και σε χρόνους ρεκόρ, (αποδεικνύοντας το ρητό: «ανάγκα και Θεοί πείθονται») την αξιοποίηση των ΤΠΕ στη διδακτική πρακτική. Εκπαιδευτικοί, μαθητές, γονείς όλοι συντονίστηκαν με εκπληκτικούς ρυθμούς και το αποτέλεσμα ήρθε.
Η ανταπόκριση των εκπαιδευτικών ήρθε χωρίς προηγούμενη συνεννόηση, χωρίς δεύτερη σκέψη, χωρίς ενδοιασμούς για τις δυσκολίες που έπρεπε να ξεπεραστούν. Και τίποτε δεν τους σταμάτησε, όταν ατελείωτες ώρες, βράδια ολόκληρα προσπαθούσαν να βρουν την πλατφόρμα διαθέσιμη, ώστε να μάθουν τις λειτουργίες της και να στείλουν υλικό μελέτης στους μαθητές τους. Οποιαδήποτε άλλη αναφορά ή σχόλιο είναι περιττό.
Και σεις γονείς των γενναίων μαθητών μας να είστε περήφανοι για τους εκπαιδευτικούς που αγκαλιάζουν στις εικονικές τάξεις τα παιδιά σας και να τους αφήνετε ελεύθερους να παράγουν το έργο τους. Αυτοί ξέρουν να διδάσκουν και να μορφώνουν ήθος και χαρακτήρα (τα πιο σπουδαία μαθήματα του βίου μας) στα παιδιά και μάλιστα ξέρουν να το κάνουν κάτω από όλες τις συνθήκες.
Κλείνοντας θα ήθελα να εκφράσω τον θαυμασμό και την εκτίμησή μου στην εκπαιδευτική κοινότητα γενικά, που πρόταξε το συλλογικό συμφέρον, το συμφέρον των παιδιών και με ένστικτο και παιδαγωγική ευθύνη στήριξε και στηρίζει τους μαθητές με αυταπάρνηση, ακόμη και εις βάρος πολλές φορές των ίδιων των μελών της δικής της οικογένειας.
Με εκτίμηση
Ιωάννα Τσουμπάρη,
Και ξαφνικά αρχίζουν τα μαθήματα εξ αποστάσεως.
Οι εκπαιδευτικοί και οι γονείς σε νέους ρόλους. Οι εκπαιδευτικοί άδραξαν την ευκαιρία και στάθηκαν στο πλάι των παιδιών. Είδα τους δασκάλους να ξαγρυπνούν, πολλά βράδια προσπαθώντας να βελτιώσουν τις ψηφιακές τους δεξιότητες μέσα σε πλατφόρμες που «σέρνονταν» και περιβάλλοντα άγνωστα και ελάχιστα «φιλικά». Οι γονείς σύμμαχοι και αρωγοί της προσπάθειας: έγιναν «βοηθός δάσκαλος», βελτίωσαν τις ψηφιακές τους δεξιότητες σε ελάχιστο χρόνο για να στηρίξουν τα παιδιά τους στα εξ αποστάσεως μαθήματα, αλλά το κυριότερο είδα γονείς να κάνουν ομάδα με το παιδί τους, αδέρφια να βοηθιούνται εποικοδομητικά και να συνεργάζονται σε περιβάλλον ανακάλυψης και διερεύνησης. Βέβαια, οι συνθήκες δεν ήταν ούτε ιδανικές, ούτε ρόδινες. Τα προβλήματα που προέκυψαν ήταν πολλαπλά και σημαντικά. Ο πρώτος σκόπελος ήταν η εγγραφή όλων των μαθητών στο Πανελλήνιο Σχολικό Δίκτυο, μια προσπάθεια που ταλαιπώρησε για αρκετές ημέρες τους γονείς. Και όταν ολοκληρώθηκε η διαδικασία εγγραφών, νέος Γολγοθάς ξεκίνησε: οι μαθητές έπρεπε να μάθουν να λειτουργούν στο περιβάλλον της εικονικής τάξης. Η προσπάθεια αυτή για πολλές οικογένειες ήταν στρεσογόνα. Είτε γιατί δεν γνώριζαν το νέο περιβάλλον, είτε γιατί έχαναν τα απαντητικά μηνύματα με τα συνθηματικά και τους κωδικούς εισόδου, είτε γιατί η κατανόηση της ελληνικής γλώσσας δεν ήταν σε ικανοποιητικό επίπεδο. Κανείς δεν υποχώρησε από την προσπάθεια.
Μα και ο Γολγοθάς των εκπαιδευτικών δεν ήταν ήσσονος σημασίας. Αναδύθηκαν διλήμματα πρακτικά αλλά και ηθικά σχετικά με το έργο των εκπαιδευτικών: μπορούν όλοι οι μαθητές να συνδεθούν; Έχουν δεδομένα; Σταθερή σύνδεση; Υπολογιστικές μηχανές; Η σύνδεση από το κινητό των γονέων πόσο εφικτή και εύκολη μπορεί να είναι; είναι ικανά τα παιδιά των 7, 8 ετών να διαβάζουν τις εργασίες τους από το κινητό; Οι μαθητές με μαθησιακές δυσκολίες, με υπερκινητικότητα; πόσο μπορούσαν να μάθουν μέσα από μια οθόνη κινητού; Να εστιάσουν την προσοχή τους σε οθόνες και να παρακολουθούν το δάσκαλο να διδάσκει ή να διαβάσουν κάτι σε ηλεκτρονική μορφή; Τι θα γίνει με το θέμα των προσωπικών δεδομένων των μαθητών που παρακολουθούν σύγχρονα μαθήματα; Μπορούν όλα τα παιδιά να κατανοήσουν ικανοποιητικά τις νέες πληροφορίες μέσα από συσκευές; Πώς θα νιώθουν αυτά που δεν τα καταφέρνουν; Σε τι δύσκολη θέση έρχονται οι γονείς αν δεν μπορούν (οικονομικά) να προσφέρουν τις στοιχειώδεις ανέσεις της εξ αποστάσεως διδασκαλίας στα παιδιά τους; Αυτά είναι μόνο μερικά από τα διλλήματα που βασάνισαν τους εκπαιδευτικούς. Οι απαντήσεις στα ερωτήματα δεν ήρθαν εύκολα και γρήγορα…. ώστε να προχωρήσουν στο έργο της εξ αποστάσεως διδασκαλίας.
Οι εκπαιδευτικοί ενήργησαν προτάσσοντας το καθήκον και ξεπέρασαν τον εαυτό τους: ξαφνικά κλήθηκαν να σχεδιάσουν, να υλοποιήσουν, να υποστηρίξουν, να ανατροφοδοτήσουν παιδαγωγικά, γνωστικά και μαθησιακά τους μαθητές τους με μια νέα διδακτική προσέγγιση στην οποία ούτε είχαν εκπαιδευτεί, ούτε είχαν δοκιμάσει ποτέ στην καριέρα τους. Και τα κατάφεραν και αυτή η νίκη πρέπει ν’ ακουστεί, όχι γιατί οι δάσκαλοι ενεργούν αναμένοντας ανταποδοτικά οφέλη. Οι εκπαιδευτικοί ενεργούν σαν το κεράκι της Ανάστασης. Όπως το κεράκι μπορεί να προσφέρει φως σε χιλιάδες άλλα κεράκια χωρίς να φθαρεί ή χωρίς ποτέ κανείς να θυμάται την πηγή του φωτός, έτσι και οι εκπαιδευτικοί. Προσφέρουν τη φλόγα τους σε εκατοντάδες ή χιλιάδες μαθητές χωρίς να φθείρονται. Αντίθετα αναζωογονούνται από την εποικοδομητική διαδικασία και η φλόγα δυναμώνει. Η αλήθεια όμως πρέπει ν’ ακουστεί εις απάντηση αυτών των «ειδικών» (που έχουν γνώμη επί παντός επιστητού, αλλά όχι γνώση) που αβίαστα, με ελαφριά συνείδηση και προχειρότητα βιάστηκαν να «σχολιάσουν» την αποτελεσματικότητα και την υπευθυνότητα των εκπαιδευτικών.
Η προσπάθεια ένταξης των ΤΠΕ στην διδακτική πρακτική αποτελεί βασικό πυλώνα της διδακτικής πρακτικής στο Ελληνικό Εκπαιδευτικό Σύστημα. Οι μαθητές που φοιτούν σήμερα στο δημοτικό θα αποτελούν τους επαγγελματίες του 2040. Στην μεταβιομηχανική ή πληροφορική εποχή που ζούμε σήμερα, όλα τα επαγγέλματα θα συνδέονται στενά με πληροφορικά συστήματα. Η ιατρική, η νομική, η παιδαγωγική, οι οικονομικές σπουδές, οι πολυτεχνικές γνώσεις, όλες οι επιστήμες και οι τέχνες θα συνδέονται με την πληροφορική τεχνολογία. Τα Ελληνόπουλα δεν πρέπει να μείνουν πίσω, μακριά από αυτή την προοπτική. Πρέπει να γνωρίζουν τα πληροφορικά περιβάλλοντα, να γνωρίζουν κώδικα και προγραμματισμό, παράλληλα με τις ξένες γλώσσες και τα άλλα διδακτικά αντικείμενα. Αν ονειρευόμαστε την επικείμενη ανάπτυξη που θα μας βγάλει από τη στασιμότητα και την κρίση, τώρα - σήμερα πρέπει να ετοιμάσουμε τους νέους ώστε να δημιουργήσουν – οικοδομήσουν το ανταγωνιστικό τεχνολογικό περιβάλλον που θα εντάξει τη χώρα μας στις ανεπτυγμένες χώρες.
Η περίοδος εγκλεισμού μας στο σπίτι οδήγησε, ως εκ θαύματος, στην επιτυχημένη εφαρμογή κάποιων από τους στόχους που τίθενται στα προγράμματα επιμόρφωσης που σχετίζονται με την εφαρμογή των ΤΠΕ στην τάξη (τα οποία είναι γνωστά ως επιμόρφωση Β΄ επιπέδου). Η επιμόρφωση αυτή στα 20 περίπου χρόνια εφαρμογής της, επιδιώκει τη βελτίωση των ψηφιακών δεξιοτήτων και την εμπλοκή των ΤΠΕ στη διδακτική πρακτική. Αυτό που μπορούμε με βεβαιότητα να πούμε είναι ότι όλα τα μέλη της εκπαιδευτικής κοινότητας βελτίωσαν με ταχύτατους ρυθμούς και σε χρόνους ρεκόρ, (αποδεικνύοντας το ρητό: «ανάγκα και Θεοί πείθονται») την αξιοποίηση των ΤΠΕ στη διδακτική πρακτική. Εκπαιδευτικοί, μαθητές, γονείς όλοι συντονίστηκαν με εκπληκτικούς ρυθμούς και το αποτέλεσμα ήρθε.
Η ανταπόκριση των εκπαιδευτικών ήρθε χωρίς προηγούμενη συνεννόηση, χωρίς δεύτερη σκέψη, χωρίς ενδοιασμούς για τις δυσκολίες που έπρεπε να ξεπεραστούν. Και τίποτε δεν τους σταμάτησε, όταν ατελείωτες ώρες, βράδια ολόκληρα προσπαθούσαν να βρουν την πλατφόρμα διαθέσιμη, ώστε να μάθουν τις λειτουργίες της και να στείλουν υλικό μελέτης στους μαθητές τους. Οποιαδήποτε άλλη αναφορά ή σχόλιο είναι περιττό.
Και σεις γονείς των γενναίων μαθητών μας να είστε περήφανοι για τους εκπαιδευτικούς που αγκαλιάζουν στις εικονικές τάξεις τα παιδιά σας και να τους αφήνετε ελεύθερους να παράγουν το έργο τους. Αυτοί ξέρουν να διδάσκουν και να μορφώνουν ήθος και χαρακτήρα (τα πιο σπουδαία μαθήματα του βίου μας) στα παιδιά και μάλιστα ξέρουν να το κάνουν κάτω από όλες τις συνθήκες.
Κλείνοντας θα ήθελα να εκφράσω τον θαυμασμό και την εκτίμησή μου στην εκπαιδευτική κοινότητα γενικά, που πρόταξε το συλλογικό συμφέρον, το συμφέρον των παιδιών και με ένστικτο και παιδαγωγική ευθύνη στήριξε και στηρίζει τους μαθητές με αυταπάρνηση, ακόμη και εις βάρος πολλές φορές των ίδιων των μελών της δικής της οικογένειας.
Με εκτίμηση
Ιωάννα Τσουμπάρη,
Δ/ντρια του 16ου Δημοτικού Σχολείου Κατερίνης
