Δύσκολες θα είναι οι καταστάσεις στα χαμηλότερα οικονομικά στρώματα, τα οποία συνεχίζουν να αντιμετωπίζουν μεγάλες αβεβαιότητες. Σε μια περίοδο που η οικονομία επηρεάζεται από την υγειονομική κρίση ο ιός της φτώχειας αναμένεται να αφήσει περισσότερα θύματα.
Ένα...
από τα βασικά στοιχεία είναι οι καθυστερημένες οφειλές (δόσεις δανείων/ενοικίου κατοικίας/πάγιων λογαριασμών) λόγω οικονομικών δυσκολιών που αφορούν το 21,6% του πληθυσμού όταν το ποσοστό στην Ευρώπη των «28» είναι 8,9%. Την αρνητική πρωτιά και με διαφορά έχει η Ελλάδα με το ποσοστό να ανέρχεται στο 43%, ακολουθεί η Βουλγαρία με 31,9%.
Oι χώρες με τους καλύτερους δείκτες είναι η Αυστρία με ποσοστό 4,9%, η Τσεχία με 3%, η Γερμανία με 4,6%. Ο δείκτης σοβαρής υλικής στέρησης ήταν στο 10,2% στην Κύπρο όταν ο μέσος όρος στην ΕΕ των «28» είναι 5,8%. Στην Ελλάδα ο δείκτης είναι 16,7%, στη Βουλγαρία 20,9%, ενώ στον αντίποδα βρίσκεται η Αυστρία και η Φινλανδία με το ποσοστό να είναι στο 2,8%.
Ο δείκτης δείχνει το ποσοστό του πληθυσμού που στερείται λόγω οικονομικών δυσκολιών τουλάχιστον 4 από τα πιο κάτω αγαθά και υπηρεσίες: 1) καθυστέρηση λόγω οικονομικών δυσκολιών στην αποπληρωμή πάγιων λογαριασμών (ρεύμα, νερό κ.λπ.), ενοίκιο ή δόσεις δανείων κύριας κατοικίας ή δόσεις άλλων δανείων, 2) οικονομική αδυναμία για ικανοποιητική θέρμανση, 3) οικονομική αδυναμία για αντιμετώπιση έκτακτων δαπανών, 4) οικονομική αδυναμία για διατροφή που να περιλαμβάνει κάθε δεύτερη μέρα κοτόπουλο, κρέας, ψάρι ή λαχανικά ίσης θρεπτικής αξίας, 5) οικονομική αδυναμία για πληρωμή μιας εβδομάδας διακοπών, 6) οικονομική αδυναμία να διαθέτουν ιδιωτικό αυτοκίνητο, 7) οικονομική αδυναμία να διαθέτουν πλυντήριο ρούχων, 8) οικονομική αδυναμία να διαθέτουν έγχρωμη τηλεόραση, 9) οικονομική αδυναμία να διαθέτουν τηλέφωνο.
Το ποσοστό του πληθυσμού που βρισκόταν σε κίνδυνο φτώχειας, δηλαδή το διαθέσιμο εισόδημα του βρισκόταν κάτω από το χρηματικό όριο κινδύνου φτώχειας, ήταν στο 15,4%. Στην Ευρώπη των «28» ο μέσος όρος του δείκτη ήταν στο 17,1%. Οι χώρες με το ψηλότερο ποσοστό 22% είναι η Βουλγαρία, η Εσθονία 21,9%, η Ισπανία 21,5% η Ελλάδα 18,5%. Το Χρηματικό Όριο Κινδύνου Φτώχειας αυξήθηκε το 2018 στα €9.202 για νοικοκυριά ενός ατόμου, στην Αυστρία είναι €15.105, στο Βέλγιο €14.246, στην Ελλάδα €4.718, στην Γερμανία €13.628 και στη Δανία €18.062.
Οικονομική ανισότητα
Η οικονομική ανισότητα εκφράζεται, κυρίως, με τον δείκτη κατανομής εισοδήματος σε πεμπτημόρια (S80/S20) και τον δείκτη άνισης κατανομής εισοδήματος, συντελεστή Gini. Το 2018, οι δύο συντελεστές οικονομικής ανισότητας, με περίοδο αναφοράς το 2017, παρουσιάζουν μείωση σε σχέση με την προηγούμενη χρονιά, υποδηλώνοντας βελτίωση στην κατανομή του εισοδήματος των νοικοκυριών. Συγκεκριμένα, ο δείκτης S80/S20, ο οποίος εξετάζει το μερίδιο του εισοδήματος του πλουσιότερου 20% του πληθυσμού προς το εισόδημα του φτωχότερου 20% του πληθυσμού, παρουσιάζει βελτίωση φτάνοντας το 2018 στο 4,3. Δηλαδή, το μερίδιο του εισοδήματος του πλουσιότερου 20% του πληθυσμού ήταν 4,3 φορές ψηλότερο από το εισόδημα του φτωχότερου 20% του πληθυσμού, σε σχέση με 4,6 που ήταν το 2017. Επίσης ο συντελεστής Gini μειώθηκε στο 29,1%, σε σχέση με το 30,8% που είχε φθάσει το 2017.
Ο τομέας της υγείας
Στον τομέα της υγείας με έτος αναφοράς τα στοιχεία του 2017 οι νοσοκομειακές κλίνες ανά 100.000 κατοίκους ήταν 340 στην Κύπρο και ο μέσος όρος της Ευρώπης των «28» 504,2. Τον μεγαλύτερο αριθμό κλινών 800,2 ανά 100.000 κατοίκους έχει η Γερμανία, ακολουθεί η Αυστρία με 736,6, η Βουλγαρία με 745,4, η Τσεχία με 662,7, η Γαλλία με 598 και η Ελλάδα με 420,9. Για την Κύπρο, οι δημόσιες δαπάνες για την υγεία ως ποσοστό του ΑΕΠ είναι οι πιο χαμηλές, λόγω ότι τα στοιχεία είναι του 2017 και δεν υπάρχει το εθνικό σχέδιο ασφάλισης υγείας. Οι ιατροί ανά 100.000 κατοίκους είναι 386,8 στην Κύπρο, 518,3 στην Αυστρία, 424,9 στη Γερμανία, 399,8 στη Δανία, 387,7 την Ισπανία. Ο αριθμός των νοσηλευτών ανά 100.000 κατοίκους για την Κύπρο είναι από τους χαμηλότερους ανάμεσα στα 28 κράτη μέλη της ΕΕ.
Οι νοσηλευτές που αντιστοιχούν στην Κύπρο είναι 571,5, για την Αυστρία 710,8, για τη Γερμανία 1.322,3, για την Τσεχία 843,2. Ο αριθμός οδοντιάτρων ανά 100.000 κατοίκους είναι ο δεύτερος υψηλότερος ανάμεσα στα 28 κράτη μέλη της ΕΕ. Στην Κύπρο αντιστοιχούν 109,3, στη Βουλγαρία 118,7, στην Αυστρία 56,9, στο Βέλγιο 56,9. Οι φαρμακοποιοί ανά 100.000 κατοίκους στην Κύπρο είναι 91,3, στην Αυστρία 71, στο Βέλγιο 123,8, στη Γερμανία 64,7 και στην Ισπανία 115,6. Η μέση διάρκεια νοσηλείας είναι 6,1 ημέρες στην Κύπρο, 8,5 στην Αυστρία, 6,2 στο Βέλγιο, 8,9 στη Γερμανία και 7,5 στην Ισπανία.
Κοινωνία της πληροφορίας
Το ποσοστό τόσο των ατόμων όσο και των επιχειρήσεων που χρησιμοποιούν μέσα κοινωνικής δικτύωσης στην Κύπρο είναι πολύ ψηλότερο από τον μέσο όρο της ΕΕ των 28, κατατάσσοντας την Κύπρο στην 4η θέση. Όσον αφορά τις ευρυζωνικές συνδέσεις στις επιχειρήσεις, η Κύπρος κατατάσσεται πάνω από τον μέσο όρο της ΕΕ των 28, ενώ στα νοικοκυριά βρίσκεται στο ίδιο επίπεδο. Συγκεκριμένα το ποσοστό των ευρυζωνικών συνδέσεων στα νοικοκυριά ήταν στο 90% και στις επιχειρήσεις 93%. Ο αντίστοιχος μέσος όρος στην Ευρώπη των «28» ήταν 90% και 92%. Το ποσοστό χρήσης διαδικτύου για ανάγνωση ειδήσεων είναι στο 70% στην Κύπρο και ο μέσος όρος την Ευρώπη 63%. Τα άτομα που κάνουν αγορές μέσω διαδικτύου είναι στο 31% στην Κύπρο και ο μέσος όρος στην Ευρώπη των «28» είναι 53%. Χώρες με ψηλά ποσοστά είναι η Γερμανία με 71% και η Δανία με 74%.
Επιστήμη και τεχνολογία
Γύρω στο 52% του οικονομικά ενεργού πληθυσμού της Κύπρου απασχολείται σε τομείς επιστήμης και τεχνολογίας όταν ο μέσος στην Ευρώπη των «28» είναι 47,5. Στην Αυστρία το ποσοστό είναι 50,4%, στο Βέλγιο 54,4%, στη Γερμανία 49,3%, στη Δανία 57,6%, στην Ελλάδα 39,2%, στην Ισπανία 45,1%. Οι ερευνητές ως ποσοστό της απασχόλησης είναι 0,6% στην Κύπρο και ο μέσος όρος στην ΕΕ των «28» είναι 1,4%. Στην Αυστρία το ποσοστό είναι 2%, στο Βέλγιο 1,7%, στη Γερμανία 1,5%, στη Δανία 2,3% και στην Ελλάδα 1,7%. Οι κυπριακές επιχειρήσεις παρουσιάζουν ικανοποιητικές επιδόσεις στον τομέα της καινοτομίας, με το 36,5% να έχουν εισαγάγει κάποια καινοτομία κατά την περίοδο 2014-2016. Ο μέσος όρος στην Ευρώπη των «28» είναι 50,6%, στην Αυστρία 62%, στο Βέλγιο 68,1%, στην Γερμανία 63,7% , στη Δανία 51,5%, στην Ελλάδα 57,7, στην Ισπανία 36,9% και στη Φιλανδία 64,8%.
Έρευνα και ανάπτυξη
Ο στόχος της ΕΕ για την Έρευνα και Ανάπτυξη, όπως τέθηκε στη στρατηγική «Ευρώπη 2020», είναι η διάθεση τουλάχιστον του 3% του ΑEΠ σε ερευνητικούς σκοπούς μέχρι το 2020. Η Κύπρος απέχει κατά πολύ από την επίτευξη του στόχου αυτού. Αξίζει, όμως, να σημειωθεί ότι η Κύπρος διαθέτει έναν από τους ψηλότερους μέσους ετήσιους ρυθμούς αύξησης στις ερευνητικές δαπάνες, που ανέρχεται σε 9,87% για την περίοδο 1998 – 2017. Στα πλείστα κράτη μέλη της ΕΕ, περισσότερες από τις μισές ερευνητικές δαπάνες αναλογούν στον τομέα των επιχειρήσεων, σε αντίθεση με την Κύπρο όπου υπερτερεί ο τομέας της τριτοβάθμιας εκπαίδευσης με 41,2% του συνόλου.
Oι χώρες με τους καλύτερους δείκτες είναι η Αυστρία με ποσοστό 4,9%, η Τσεχία με 3%, η Γερμανία με 4,6%. Ο δείκτης σοβαρής υλικής στέρησης ήταν στο 10,2% στην Κύπρο όταν ο μέσος όρος στην ΕΕ των «28» είναι 5,8%. Στην Ελλάδα ο δείκτης είναι 16,7%, στη Βουλγαρία 20,9%, ενώ στον αντίποδα βρίσκεται η Αυστρία και η Φινλανδία με το ποσοστό να είναι στο 2,8%.
Ο δείκτης δείχνει το ποσοστό του πληθυσμού που στερείται λόγω οικονομικών δυσκολιών τουλάχιστον 4 από τα πιο κάτω αγαθά και υπηρεσίες: 1) καθυστέρηση λόγω οικονομικών δυσκολιών στην αποπληρωμή πάγιων λογαριασμών (ρεύμα, νερό κ.λπ.), ενοίκιο ή δόσεις δανείων κύριας κατοικίας ή δόσεις άλλων δανείων, 2) οικονομική αδυναμία για ικανοποιητική θέρμανση, 3) οικονομική αδυναμία για αντιμετώπιση έκτακτων δαπανών, 4) οικονομική αδυναμία για διατροφή που να περιλαμβάνει κάθε δεύτερη μέρα κοτόπουλο, κρέας, ψάρι ή λαχανικά ίσης θρεπτικής αξίας, 5) οικονομική αδυναμία για πληρωμή μιας εβδομάδας διακοπών, 6) οικονομική αδυναμία να διαθέτουν ιδιωτικό αυτοκίνητο, 7) οικονομική αδυναμία να διαθέτουν πλυντήριο ρούχων, 8) οικονομική αδυναμία να διαθέτουν έγχρωμη τηλεόραση, 9) οικονομική αδυναμία να διαθέτουν τηλέφωνο.
Το ποσοστό του πληθυσμού που βρισκόταν σε κίνδυνο φτώχειας, δηλαδή το διαθέσιμο εισόδημα του βρισκόταν κάτω από το χρηματικό όριο κινδύνου φτώχειας, ήταν στο 15,4%. Στην Ευρώπη των «28» ο μέσος όρος του δείκτη ήταν στο 17,1%. Οι χώρες με το ψηλότερο ποσοστό 22% είναι η Βουλγαρία, η Εσθονία 21,9%, η Ισπανία 21,5% η Ελλάδα 18,5%. Το Χρηματικό Όριο Κινδύνου Φτώχειας αυξήθηκε το 2018 στα €9.202 για νοικοκυριά ενός ατόμου, στην Αυστρία είναι €15.105, στο Βέλγιο €14.246, στην Ελλάδα €4.718, στην Γερμανία €13.628 και στη Δανία €18.062.
Οικονομική ανισότητα
Η οικονομική ανισότητα εκφράζεται, κυρίως, με τον δείκτη κατανομής εισοδήματος σε πεμπτημόρια (S80/S20) και τον δείκτη άνισης κατανομής εισοδήματος, συντελεστή Gini. Το 2018, οι δύο συντελεστές οικονομικής ανισότητας, με περίοδο αναφοράς το 2017, παρουσιάζουν μείωση σε σχέση με την προηγούμενη χρονιά, υποδηλώνοντας βελτίωση στην κατανομή του εισοδήματος των νοικοκυριών. Συγκεκριμένα, ο δείκτης S80/S20, ο οποίος εξετάζει το μερίδιο του εισοδήματος του πλουσιότερου 20% του πληθυσμού προς το εισόδημα του φτωχότερου 20% του πληθυσμού, παρουσιάζει βελτίωση φτάνοντας το 2018 στο 4,3. Δηλαδή, το μερίδιο του εισοδήματος του πλουσιότερου 20% του πληθυσμού ήταν 4,3 φορές ψηλότερο από το εισόδημα του φτωχότερου 20% του πληθυσμού, σε σχέση με 4,6 που ήταν το 2017. Επίσης ο συντελεστής Gini μειώθηκε στο 29,1%, σε σχέση με το 30,8% που είχε φθάσει το 2017.
Ο τομέας της υγείας
Στον τομέα της υγείας με έτος αναφοράς τα στοιχεία του 2017 οι νοσοκομειακές κλίνες ανά 100.000 κατοίκους ήταν 340 στην Κύπρο και ο μέσος όρος της Ευρώπης των «28» 504,2. Τον μεγαλύτερο αριθμό κλινών 800,2 ανά 100.000 κατοίκους έχει η Γερμανία, ακολουθεί η Αυστρία με 736,6, η Βουλγαρία με 745,4, η Τσεχία με 662,7, η Γαλλία με 598 και η Ελλάδα με 420,9. Για την Κύπρο, οι δημόσιες δαπάνες για την υγεία ως ποσοστό του ΑΕΠ είναι οι πιο χαμηλές, λόγω ότι τα στοιχεία είναι του 2017 και δεν υπάρχει το εθνικό σχέδιο ασφάλισης υγείας. Οι ιατροί ανά 100.000 κατοίκους είναι 386,8 στην Κύπρο, 518,3 στην Αυστρία, 424,9 στη Γερμανία, 399,8 στη Δανία, 387,7 την Ισπανία. Ο αριθμός των νοσηλευτών ανά 100.000 κατοίκους για την Κύπρο είναι από τους χαμηλότερους ανάμεσα στα 28 κράτη μέλη της ΕΕ.
Οι νοσηλευτές που αντιστοιχούν στην Κύπρο είναι 571,5, για την Αυστρία 710,8, για τη Γερμανία 1.322,3, για την Τσεχία 843,2. Ο αριθμός οδοντιάτρων ανά 100.000 κατοίκους είναι ο δεύτερος υψηλότερος ανάμεσα στα 28 κράτη μέλη της ΕΕ. Στην Κύπρο αντιστοιχούν 109,3, στη Βουλγαρία 118,7, στην Αυστρία 56,9, στο Βέλγιο 56,9. Οι φαρμακοποιοί ανά 100.000 κατοίκους στην Κύπρο είναι 91,3, στην Αυστρία 71, στο Βέλγιο 123,8, στη Γερμανία 64,7 και στην Ισπανία 115,6. Η μέση διάρκεια νοσηλείας είναι 6,1 ημέρες στην Κύπρο, 8,5 στην Αυστρία, 6,2 στο Βέλγιο, 8,9 στη Γερμανία και 7,5 στην Ισπανία.
Κοινωνία της πληροφορίας
Το ποσοστό τόσο των ατόμων όσο και των επιχειρήσεων που χρησιμοποιούν μέσα κοινωνικής δικτύωσης στην Κύπρο είναι πολύ ψηλότερο από τον μέσο όρο της ΕΕ των 28, κατατάσσοντας την Κύπρο στην 4η θέση. Όσον αφορά τις ευρυζωνικές συνδέσεις στις επιχειρήσεις, η Κύπρος κατατάσσεται πάνω από τον μέσο όρο της ΕΕ των 28, ενώ στα νοικοκυριά βρίσκεται στο ίδιο επίπεδο. Συγκεκριμένα το ποσοστό των ευρυζωνικών συνδέσεων στα νοικοκυριά ήταν στο 90% και στις επιχειρήσεις 93%. Ο αντίστοιχος μέσος όρος στην Ευρώπη των «28» ήταν 90% και 92%. Το ποσοστό χρήσης διαδικτύου για ανάγνωση ειδήσεων είναι στο 70% στην Κύπρο και ο μέσος όρος την Ευρώπη 63%. Τα άτομα που κάνουν αγορές μέσω διαδικτύου είναι στο 31% στην Κύπρο και ο μέσος όρος στην Ευρώπη των «28» είναι 53%. Χώρες με ψηλά ποσοστά είναι η Γερμανία με 71% και η Δανία με 74%.
Επιστήμη και τεχνολογία
Γύρω στο 52% του οικονομικά ενεργού πληθυσμού της Κύπρου απασχολείται σε τομείς επιστήμης και τεχνολογίας όταν ο μέσος στην Ευρώπη των «28» είναι 47,5. Στην Αυστρία το ποσοστό είναι 50,4%, στο Βέλγιο 54,4%, στη Γερμανία 49,3%, στη Δανία 57,6%, στην Ελλάδα 39,2%, στην Ισπανία 45,1%. Οι ερευνητές ως ποσοστό της απασχόλησης είναι 0,6% στην Κύπρο και ο μέσος όρος στην ΕΕ των «28» είναι 1,4%. Στην Αυστρία το ποσοστό είναι 2%, στο Βέλγιο 1,7%, στη Γερμανία 1,5%, στη Δανία 2,3% και στην Ελλάδα 1,7%. Οι κυπριακές επιχειρήσεις παρουσιάζουν ικανοποιητικές επιδόσεις στον τομέα της καινοτομίας, με το 36,5% να έχουν εισαγάγει κάποια καινοτομία κατά την περίοδο 2014-2016. Ο μέσος όρος στην Ευρώπη των «28» είναι 50,6%, στην Αυστρία 62%, στο Βέλγιο 68,1%, στην Γερμανία 63,7% , στη Δανία 51,5%, στην Ελλάδα 57,7, στην Ισπανία 36,9% και στη Φιλανδία 64,8%.
Έρευνα και ανάπτυξη
Ο στόχος της ΕΕ για την Έρευνα και Ανάπτυξη, όπως τέθηκε στη στρατηγική «Ευρώπη 2020», είναι η διάθεση τουλάχιστον του 3% του ΑEΠ σε ερευνητικούς σκοπούς μέχρι το 2020. Η Κύπρος απέχει κατά πολύ από την επίτευξη του στόχου αυτού. Αξίζει, όμως, να σημειωθεί ότι η Κύπρος διαθέτει έναν από τους ψηλότερους μέσους ετήσιους ρυθμούς αύξησης στις ερευνητικές δαπάνες, που ανέρχεται σε 9,87% για την περίοδο 1998 – 2017. Στα πλείστα κράτη μέλη της ΕΕ, περισσότερες από τις μισές ερευνητικές δαπάνες αναλογούν στον τομέα των επιχειρήσεων, σε αντίθεση με την Κύπρο όπου υπερτερεί ο τομέας της τριτοβάθμιας εκπαίδευσης με 41,2% του συνόλου.
