Ο Μητροπολίτης Δρυϊνουπόλεως, Πωγωνιανῆς καὶ Κονίτσης Ανδρέας, μιλά για τον Άγιο Κοσμά στην 229η εγκύκλιο, καθώς η "Ἐθνική μας Παιδεία κινεῖται σὲ “ἀχαρτοχράφητα" νερά".
Ἀγαπητοί μου Χριστιανοί,
-Α-
Ὁ 18ος αἰώνας ἦταν ἰδιαίτερα σκληρὸς γιὰ τοὺς ραγιάδες, τοὺς σκλαβωμένους Ἕλληνες στὸν Τοῦρκο δυνάστη. Ἰδιαίτερα τὸ δεύτερο μισὸ τοῦ 18ου αἰώνα ἦταν, ὄχι μόνο σκληρό, ἀλλὰ καὶ πολὺ ἐπικίνδυνο γιὰ τὴν χριστιανικὴ πίστη τῶν ὑποδούλων. Ἡ ἀπέραντη φτώχεια, ἡ δυστυχία, τὸ ἀβέβαιο παρὸν καὶ τὸ σκοτεινὸ μέλλον, ἔκανε πολλοὺς νὰ ἀρνοῦνται τὴν Ὀρθοδοξία καὶ νὰ ἐντάσσωνται στὸ Ἰσλάμ. Νόμιζαν, ὅτι ἔτσι θὰ γλύτωναν τὴν ζωή τους καὶ τήν, μικρὴ πάντως ἤ καὶ ἀσήμαντη, περιουσία τους. Κι’ ὅτι θὰ βοηθοῦσαν τὰ παιδιά τους νὰ βροῦν μιὰ θέση στὸν ἥλιο...
-Β-
Ὅλα αὐτά, βέβαια, δὲν ἦταν πάντοτε κατορθωτά. Τὶς περισσότερες φορές, ἐπειδὴ οἱ Ἀγαρηνοὶ ἔβλεπαν μὲ καχυποψία τοὺς ἐξωμότες, οἱ τελευταῖοι αὐτοί, συχνὰ ἔχαναν ὄχι μόνο τὶς ὅποιες περιουσίες τους, ἀλλὰ καὶ τὴν ἴδια τὴν ζωή τους. Τὸ Ἰσλάμ, ὅπως ἄλλωστε τὸ βλέπουμε καὶ στοὺς καιρούς μας, ἦταν καὶ παραμένει μιὰ θρησκεία ποὺ καλλιεργεῖ τὸ ἀδιάλλακτο μῖσος στοὺς μὴ μουσουλμανικοὺς λαούς. Τὸ χειρότερο, ὅμως, ἦταν ὅτι οἱ ἐξωμότες, μαζὶ μὲ τὴν πίστη τους, ἔχαναν καὶ τὴν ἐθνικὴ - τὴν Ἑλληνική τους συνείδηση. Ἔτσι, διαγραφόταν ἕνας θανάσιμος κίνδυνος γιὰ τὸ Ἑλληνικὸ ἔθνος. Δηλαδή, ὁλόκληροι πληθυσμοὶ νὰ παύσουν νὰ θεωροῦν τοὺς ἑαυτούς των Ἕλληνες.
-Γ-
Ὁ κίνδυνος αὐτὸς ἦταν ἰδιαίτερα ὑπαρκτὸς στὸν χῶρο τῆς Βορείου Ἠπείρου, ἐπειδή, ἴσως ἐκεῖ, ἡ πίεση ποὺ δεχόταν οἱ ραγιάδες ἦταν πιὸ ἰσχυρή. Γι’ αὐτὸ ἔπρεπε νὰ ὑπάρξῃ κάποια ἀντίδραση, ὥστε νὰ σταματήσῃ αὐτὴ ἡ αἱμορραγία τοῦ Ἔθνους. Διότι κίνδυνος ὑπῆρχε νὰ χαθῇ γιὰ πάντα ἕνα ζωντανὸ κομμάτι τοῦ Ἑλληνισμοῦ.
Ἡ Πρόνοια, ὅμως, τοῦ Θεοῦ, ποὺ ἀγρυπνοῦσε, ἔστειλε ἐκεῖνες ἀκριβῶς τὶς κρίσιμες στιγμές, τὸν Πατροκοσμᾶ τὸν Αἰτωλό. Ἕναν ἄνθρωπο, μὲ πίστη σὰν βράχο, μὲ ζῆλο φλογερό, μὲ θέληση ἀνυποχώρητη, μὲ ἀπέραντη ἀγάπη πρὸς τὸν Χριστό, τὴν Ὀρθόδοξη Πίστη καὶ τοὺς σκλάβους ἀδελφούς του. Πραγματοποίησε τέσσαρες μεγάλες περιοδεῖες σ’ ὅλη τὴν Ἑλληνικὴ ἐπικράτεια, ἰδιαίτερα στὸν χῶρο τῆς Βορείου Ἠπείρου. Μὲ μεγάλα ἐμπόδια, μὲ δυσκολίες πολλές. Ληστές, ἀλβανοί, Τοῦρκοι, Ἑβραῖοι, δημιουργοῦσαν συνεχῶς προσκόμματα στὸ ἱεραποστολικὸ ἔργο τοῦ Ἁγίου. Ὅμως, ὁ Χριστὸς παραμέριζε τὶς ὅποιες δυσκολίες. Ὁ εὐαγγελισμὸς τοῦ λαοῦ προχωροῦσε. Ὁ Ἑλληνισμὸς καὶ ἡ Ὀρθοδοξία ἔμεναν ἀλώβητοι. Βέβαια, τὴν νίκη αὐτὴ ὁ Ἅγιος Κοσμᾶς τὴν ἐπλήρωσε μὲ τὴν ζωή του, στὶς 24 Αὐγούστου 1779. Ἔμεινε, ὅμως, στὴν Ἱστορία ὡς ὁ “Ἅγιος τῶν Σκλάβων” καὶ ὡς ὁ προπομπὸς τῆς μεγάλης Ἐθνικῆς μας Ἐπαναστάσεως τοῦ 1821.
-Α-
Ὁ 18ος αἰώνας ἦταν ἰδιαίτερα σκληρὸς γιὰ τοὺς ραγιάδες, τοὺς σκλαβωμένους Ἕλληνες στὸν Τοῦρκο δυνάστη. Ἰδιαίτερα τὸ δεύτερο μισὸ τοῦ 18ου αἰώνα ἦταν, ὄχι μόνο σκληρό, ἀλλὰ καὶ πολὺ ἐπικίνδυνο γιὰ τὴν χριστιανικὴ πίστη τῶν ὑποδούλων. Ἡ ἀπέραντη φτώχεια, ἡ δυστυχία, τὸ ἀβέβαιο παρὸν καὶ τὸ σκοτεινὸ μέλλον, ἔκανε πολλοὺς νὰ ἀρνοῦνται τὴν Ὀρθοδοξία καὶ νὰ ἐντάσσωνται στὸ Ἰσλάμ. Νόμιζαν, ὅτι ἔτσι θὰ γλύτωναν τὴν ζωή τους καὶ τήν, μικρὴ πάντως ἤ καὶ ἀσήμαντη, περιουσία τους. Κι’ ὅτι θὰ βοηθοῦσαν τὰ παιδιά τους νὰ βροῦν μιὰ θέση στὸν ἥλιο...
-Β-
Ὅλα αὐτά, βέβαια, δὲν ἦταν πάντοτε κατορθωτά. Τὶς περισσότερες φορές, ἐπειδὴ οἱ Ἀγαρηνοὶ ἔβλεπαν μὲ καχυποψία τοὺς ἐξωμότες, οἱ τελευταῖοι αὐτοί, συχνὰ ἔχαναν ὄχι μόνο τὶς ὅποιες περιουσίες τους, ἀλλὰ καὶ τὴν ἴδια τὴν ζωή τους. Τὸ Ἰσλάμ, ὅπως ἄλλωστε τὸ βλέπουμε καὶ στοὺς καιρούς μας, ἦταν καὶ παραμένει μιὰ θρησκεία ποὺ καλλιεργεῖ τὸ ἀδιάλλακτο μῖσος στοὺς μὴ μουσουλμανικοὺς λαούς. Τὸ χειρότερο, ὅμως, ἦταν ὅτι οἱ ἐξωμότες, μαζὶ μὲ τὴν πίστη τους, ἔχαναν καὶ τὴν ἐθνικὴ - τὴν Ἑλληνική τους συνείδηση. Ἔτσι, διαγραφόταν ἕνας θανάσιμος κίνδυνος γιὰ τὸ Ἑλληνικὸ ἔθνος. Δηλαδή, ὁλόκληροι πληθυσμοὶ νὰ παύσουν νὰ θεωροῦν τοὺς ἑαυτούς των Ἕλληνες.
-Γ-
Ὁ κίνδυνος αὐτὸς ἦταν ἰδιαίτερα ὑπαρκτὸς στὸν χῶρο τῆς Βορείου Ἠπείρου, ἐπειδή, ἴσως ἐκεῖ, ἡ πίεση ποὺ δεχόταν οἱ ραγιάδες ἦταν πιὸ ἰσχυρή. Γι’ αὐτὸ ἔπρεπε νὰ ὑπάρξῃ κάποια ἀντίδραση, ὥστε νὰ σταματήσῃ αὐτὴ ἡ αἱμορραγία τοῦ Ἔθνους. Διότι κίνδυνος ὑπῆρχε νὰ χαθῇ γιὰ πάντα ἕνα ζωντανὸ κομμάτι τοῦ Ἑλληνισμοῦ.
Ἡ Πρόνοια, ὅμως, τοῦ Θεοῦ, ποὺ ἀγρυπνοῦσε, ἔστειλε ἐκεῖνες ἀκριβῶς τὶς κρίσιμες στιγμές, τὸν Πατροκοσμᾶ τὸν Αἰτωλό. Ἕναν ἄνθρωπο, μὲ πίστη σὰν βράχο, μὲ ζῆλο φλογερό, μὲ θέληση ἀνυποχώρητη, μὲ ἀπέραντη ἀγάπη πρὸς τὸν Χριστό, τὴν Ὀρθόδοξη Πίστη καὶ τοὺς σκλάβους ἀδελφούς του. Πραγματοποίησε τέσσαρες μεγάλες περιοδεῖες σ’ ὅλη τὴν Ἑλληνικὴ ἐπικράτεια, ἰδιαίτερα στὸν χῶρο τῆς Βορείου Ἠπείρου. Μὲ μεγάλα ἐμπόδια, μὲ δυσκολίες πολλές. Ληστές, ἀλβανοί, Τοῦρκοι, Ἑβραῖοι, δημιουργοῦσαν συνεχῶς προσκόμματα στὸ ἱεραποστολικὸ ἔργο τοῦ Ἁγίου. Ὅμως, ὁ Χριστὸς παραμέριζε τὶς ὅποιες δυσκολίες. Ὁ εὐαγγελισμὸς τοῦ λαοῦ προχωροῦσε. Ὁ Ἑλληνισμὸς καὶ ἡ Ὀρθοδοξία ἔμεναν ἀλώβητοι. Βέβαια, τὴν νίκη αὐτὴ ὁ Ἅγιος Κοσμᾶς τὴν ἐπλήρωσε μὲ τὴν ζωή του, στὶς 24 Αὐγούστου 1779. Ἔμεινε, ὅμως, στὴν Ἱστορία ὡς ὁ “Ἅγιος τῶν Σκλάβων” καὶ ὡς ὁ προπομπὸς τῆς μεγάλης Ἐθνικῆς μας Ἐπαναστάσεως τοῦ 1821.
α) Τὴν παραμονὴ τῆς Ἑορτῆς, Κυριακή, 23 Αὐγούστου 2020, ὥρα 7 μ.μ., ὁ Μέγας Ἑσπερινός.
β) Ἀνήμερα τῆς Ἑορτῆς, Δευτέρα, 24 Αὐγούστου 2020, ἡ Θεία Λειτουργία, τῇ συμμετοχῇ καὶ ἄλλων Ἱεραρχῶν.
Ἄς δώσουμε ὅλοι τὸ παρών. Θὰ σᾶς περιμένω νὰ συμπροσευχηθοῦμε, μὲ πολλὴ χαρά. Ὁ Ἅγιος Κοσμᾶς βοήθειά μας.
Διάπυρος πρὸς Χριστὸν εὐχέτης
