Πολύκαρπος Αδαμίδης
Εν αρχή άλλο πράγμα οι διερευνητικές και άλλο πράγμα οι διαπραγματεύσεις. Και επειδή ως διαχρονική σταθερά η αρχή είναι το ήμισυ του παντός, καλό είναι να ξεκαθαρίζουμε τις βασικές έννοιες. Για να ‘αφοπλίζονται’ οι πονηροί και να μην έχουν προφάσεις οι επιτήδειοι. Σε μια εποχή μάλιστα που τα όρια μεταξύ φίλων και αντιπάλων είναι δυσδιάκριτα. Και οι πιο ‘αγνές’ προθέσεις μπορούν να παρεξηγηθούν.
Οι...
διερευνητικές επαφές δεν είναι τίποτα περισσότερο από αυτό που εξ αρχής δηλώνεται : Διερευνητικές. Αντιθέτως μπορεί να είναι και κάτι λιγότερο. Κι αυτό γιατί ότι και να ειπωθεί στη διάρκειά τους, είναι σα να μην ειπώθηκε, εφόσον οι συνομιλητές δε συμφωνήσουν επ’ αυτού. Με άλλα λόγια μπορεί να έχουν και μηδενικό αποτέλεσμα και να προκύψει ότι δεν υπάρχει καν αντικείμενο διερεύνησης.
Αντίθετα οι διαπραγματεύσεις, τόσο σε σχέση με την ατζέντα των θεμάτων που περιλαμβάνουν, όσο και με την έναρξή τους ακόμα, είναι αφετηρία εξελίξεων. Και μηδενικό να είναι το αποτέλεσμα των συζητήσεων, δημιουργούν προηγούμενο. Κατ’ αρχήν οι συνομιλητές αποδέχονται ότι υπάρχει αντικείμενο διαπραγματεύσεων. Είναι από μόνο του ένα κεκτημένο για όσους προτείνουν θέματα.
Κατά δεύτερον τα θέματα καθ’ εαυτά. Κάθε επόμενη συζήτηση ξεκινά από τη διαπίστωση της ύπαρξής τους. Και όσων εν τω μεταξύ έχουν συμφωνηθεί. Υπαναχώρηση δεν επιτρέπεται. Αστοχία δε δικαιολογείται. Και λάθη δεν αναγνωρίζονται. Στενάχωρη ειδικά κατάσταση εάν είσαι αυτός, που δεν έχει καν θέματα για συζήτηση και περιορίζεσαι να συζητάς τις αξιώσεις του αντιπάλου. Σε μια τέτοια περίπτωση, απλά διαχειρίζεσαι το μέγεθος των απωλειών σου.
Αντίθετα οι διαπραγματεύσεις, τόσο σε σχέση με την ατζέντα των θεμάτων που περιλαμβάνουν, όσο και με την έναρξή τους ακόμα, είναι αφετηρία εξελίξεων. Και μηδενικό να είναι το αποτέλεσμα των συζητήσεων, δημιουργούν προηγούμενο. Κατ’ αρχήν οι συνομιλητές αποδέχονται ότι υπάρχει αντικείμενο διαπραγματεύσεων. Είναι από μόνο του ένα κεκτημένο για όσους προτείνουν θέματα.
Κατά δεύτερον τα θέματα καθ’ εαυτά. Κάθε επόμενη συζήτηση ξεκινά από τη διαπίστωση της ύπαρξής τους. Και όσων εν τω μεταξύ έχουν συμφωνηθεί. Υπαναχώρηση δεν επιτρέπεται. Αστοχία δε δικαιολογείται. Και λάθη δεν αναγνωρίζονται. Στενάχωρη ειδικά κατάσταση εάν είσαι αυτός, που δεν έχει καν θέματα για συζήτηση και περιορίζεσαι να συζητάς τις αξιώσεις του αντιπάλου. Σε μια τέτοια περίπτωση, απλά διαχειρίζεσαι το μέγεθος των απωλειών σου.
Στα δικά μας και πάλι. Ανακοινώθηκε ο 61ος γύρος των διερευνητικών. Διαπίστωση πρώτη ότι προηγήθηκαν άλλοι 60. Χωρίς να έχουν κατά κανόνα τύχει οιασδήποτε ευρύτερης δημοσιότητας. Τουναντίον. Εύλογα προκύπτει το ερώτημα, ως προς τι εξυπηρετεί η πανηγυρικότητα με την οποία ανακοινώνεται ένας νέος κύκλος διερευνητικών.
Μια εκδοχή θα μπορούσε να είναι ότι αποτελούν συγκεκαλυμμένη ανακοίνωση και προδιάθεση για διαπραγμάτευση. Θα ήταν μια διαδικασία και μια επιλογή ολέθρια. Αφενός μεν γιατί θα καταργούνταν εξ αρχής αυτός ο ίδιος ο χαρακτήρας και η αποστολή των διερευνητικών. Και θα δημιουργούνταν αδικαιολόγητες δεσμεύσεις, χωρίς καν να έχει αποσαφηνισθεί τι θα μπορούσε να αποτελεί αντικείμενο διαπραγμάτευσης. Κάτι περισσότερο δηλαδή από το να βάλεις το κάρο μπροστά από το άλογο.
Δημιουργείς ουσιαστικά σε βάρος σου τετελεσμένα. Χωρίς την εγγύηση της αποστασιοποίησης και του φίλτρου που παρέχουν οι διερευνητικές. Να το τονίσουμε λοιπόν ευθύς εξ αρχής. Είναι ο 61ος γύρος. Αυτός δηλαδή που προηγείται του 62ου . Και όσων άλλων απαιτηθούν. Και όσων χρειάζονται για να διασφαλίσουμε τα κυριαρχικά μας δικαιώματα. Που δεν αποτελούν αντικείμενο διαπραγματεύσεων.
Είναι ανάγκη ωστόσο να διευκρινιστεί και κάτι ακόμα. Η έναρξη του 61ου γύρου δεν αποτελεί άφεση αμαρτιών για την Τουρκία. Η οποία τελεί εν αδίκω. Η οποία έχει παραβιάσει συστηματικά τα δικαιώματα επί των θαλασσίων ζωνών, τόσο της Ελλάδας όσο και της Κύπρου, όπως και όσα ορίζει το Δίκαιο της Θάλασσας. Για τις παραβιάσεις αυτές η Τουρκία είναι υπόλογη. Και πρέπει να τις επιβληθούν κυρώσεις. Οι οποίες εκκρεμούν. Και κακώς δεν έχει εκκινήσει ουσιαστικά η σχετική διαδικασία. Δημιουργείται και εμπεδώνεται η αίσθηση της ατιμωρησίας. Που με τη σειρά της δε συμψηφίζεται και δε διορθώνεται με κανένα γύρο διερευνητικών. Στην επιβολή των κυρώσεων και ανεξάρτητα της εξέλιξης των διερευνητικών είναι μονόδρομος να επιμείνουμε.
Μια εκδοχή θα μπορούσε να είναι ότι αποτελούν συγκεκαλυμμένη ανακοίνωση και προδιάθεση για διαπραγμάτευση. Θα ήταν μια διαδικασία και μια επιλογή ολέθρια. Αφενός μεν γιατί θα καταργούνταν εξ αρχής αυτός ο ίδιος ο χαρακτήρας και η αποστολή των διερευνητικών. Και θα δημιουργούνταν αδικαιολόγητες δεσμεύσεις, χωρίς καν να έχει αποσαφηνισθεί τι θα μπορούσε να αποτελεί αντικείμενο διαπραγμάτευσης. Κάτι περισσότερο δηλαδή από το να βάλεις το κάρο μπροστά από το άλογο.
Δημιουργείς ουσιαστικά σε βάρος σου τετελεσμένα. Χωρίς την εγγύηση της αποστασιοποίησης και του φίλτρου που παρέχουν οι διερευνητικές. Να το τονίσουμε λοιπόν ευθύς εξ αρχής. Είναι ο 61ος γύρος. Αυτός δηλαδή που προηγείται του 62ου . Και όσων άλλων απαιτηθούν. Και όσων χρειάζονται για να διασφαλίσουμε τα κυριαρχικά μας δικαιώματα. Που δεν αποτελούν αντικείμενο διαπραγματεύσεων.
Είναι ανάγκη ωστόσο να διευκρινιστεί και κάτι ακόμα. Η έναρξη του 61ου γύρου δεν αποτελεί άφεση αμαρτιών για την Τουρκία. Η οποία τελεί εν αδίκω. Η οποία έχει παραβιάσει συστηματικά τα δικαιώματα επί των θαλασσίων ζωνών, τόσο της Ελλάδας όσο και της Κύπρου, όπως και όσα ορίζει το Δίκαιο της Θάλασσας. Για τις παραβιάσεις αυτές η Τουρκία είναι υπόλογη. Και πρέπει να τις επιβληθούν κυρώσεις. Οι οποίες εκκρεμούν. Και κακώς δεν έχει εκκινήσει ουσιαστικά η σχετική διαδικασία. Δημιουργείται και εμπεδώνεται η αίσθηση της ατιμωρησίας. Που με τη σειρά της δε συμψηφίζεται και δε διορθώνεται με κανένα γύρο διερευνητικών. Στην επιβολή των κυρώσεων και ανεξάρτητα της εξέλιξης των διερευνητικών είναι μονόδρομος να επιμείνουμε.
*Ο Πολύκαρπος Αδαμίδης είναι νομικός, αν. Καθηγητής Κοινοτικού Δικαίου και Διεθνών Σχέσεων στη Στρατιωτική Σχολή Ευελπίδων
