Στις 26 Απριλίου 1986, την 01:23 (τοπική ώρα), ο αντιδραστήρας 4 tου πυρηνικού εργοστασίου της Чернобыльская АЭС -Β.Λένιν. εξερράγη κατά τη διάρκεια δοκιμής των μέτρων ασφαλείας, πολύ αργότερα αποκαλύφθηκε ότι η αιτία ήταν σφάλματα χειρισμών, προκαλώντας την έκλυση ραδιενεργών υλικών αντίστοιχη με τουλάχιστον 200 βόμβες της Χιροσίμα και μολύνοντας μεγάλο τμήμα της Ευρώπης. Στην...
Ελλάδα, μάθαμε τα μεσάνυχτα της 27ης Απριλίου, από το δελτίο των 24.00 της ΕΡΤ1, ότι «κάτι έγινε» σύμφωνα με τις πληροφορίες των διεθνών πρακτορείων. Την είδηση έγραψε ο Γ.Μητραλιάς, και την μετέδωσα εγώ. Το ραδιενεργό νέφος (Καίσιο 137) άρχισε να εισέρχεται στην Βόρειο Ελλάδα το πρωί της Μεγάλης Παρασκευής 2 Μάιου 1986. Εκείνο το πρωί ο μακαρίτης Κατσιφάρας σαν υπουργός Εμπορίου μου ζήτησε να μην λέμε από την ΕΡΤ στους καταναλωτές να αποφεύγουν τα ζαρζαβατικά, για να μην πληγούν οι παραγωγοί.
Η μόλυνση συνέχισε να εξαπλώνεται στην Ελλάδα και την κάλυψε ολόκληρη το μεσημέρι του Μεγάλου Σαββάτου, (3 Μαΐου 1986), με διαφορετικές εντάσεις ανά περιοχή και ώρα. Περισσότερο επλήγησαν η βόρεια Ελλάδα και η Θεσσαλία.
Η ραδιενεργός μόλυνση εντάθηκε την Δευτέρα του Πάσχα (5/5/1986) και παρέμεινε επάνω από την Ελλάδα τουλάχιστον μέχρι την 9η Μαΐου.
Ο κρατικός μηχανισμός άρχισε να κάνει συστάσεις για αποφυγή του φρέσκου γάλακτος και το καλό πλύσιμο φρούτων και λαχανικών από τις 5 Μαΐου και μετά.
Το ατύχημα στο Τσερνόμπιλ είχε επιπτώσεις στις περισσότερες χώρες της Ευρώπης, αφού η περιοχή που μολύνθηκε καλύπτει το 40% της επιφάνειας της.(Οι χώρες της πρώην Γιουγκοσλαβίας, η Φινλανδία, η Σουηδία, η Γερμανία, η Τσεχία, η Αυστρία, η Σλοβακία, η Ουγγαρία, η Βουλγαρία, η Νορβηγία, η Ρουμανία, και η Πολωνία δέχτηκαν περισσότερα από ένα πεταμπεκερέλ (1015 Bq) καισίου 137. Περισσότερο από το μισό του ιωδίου 131 που διέφυγε από το Τσερνόμπιλ κατέληξε εκτός ΕΣΣΔ. Το ραδιενεργό ιώδιο προκαλεί αύξηση του καρκίνου του θυρεοειδούς και σύμφωνα με εκτιμήσεις, παρουσιάστηκε αύξηση αυτής της μορφής καρκίνου σε Ηνωμένο Βασίλειο και Τσεχία. Αύξηση της παιδικής λευχαιμίας καταγράφηκε στη Δυτική Γερμανία, την Ελλάδα και τη Λευκορωσία. Έχοντας υπόψη ότι τα περισσότερα είδη καρκίνου χρειάζονται 20 με 60 χρόνια μεταξύ έκθεσης στο αίτιο και εκδήλωσης της ασθένειας, είναι προφανές ότι είναι ακόμα νωρίς για να εκτιμήσουμε τις πραγματικές διαστάσεις των επιπτώσεων του ατυχήματος.
Το εργοστάσιο της Чернобыльская АЭС λειτουργούσε ως τον Δεκέμβριο του 2000. Τον Σεπτέμβριο του 2007 η κυβέρνηση της Ουκρανίας ενέκρινε την κατασκευή ενός ατσάλινου κελύφους πάνω από τον αντιδραστήρα, σε αντικατάσταση της υπάρχουσας σαρκοφάγου, η οποία κινδύνευε να καταρρεύσει από τη γαλλική κοινοπραξία Novarka στην οποία μετέχουν 50/50 οι «Vinci Construction Grands Projets» και η «Bouygues Travaux Publics». Το έργο αναμενόταν να τελειώσει το 2015. Η νέα σαρκοφάγος κατασκευάζεται σε σχετική απόσταση από τον αντιδραστήρα και μόλις ολοκληρωθεί θα μετακινηθεί πάνω σε ράγες προς την τελική της θέση, πάνω από την προϋπάρχουσα σαρκοφάγο. Μετά το πέρας της κατασκευής θα ξεκινήσει η αποδόμηση του πυρήνα 4.
Η επιστημονική επιτροπή των Ηνωμένων Εθνών, για τα αποτελέσματα της ακτινοβολίας δεν αναγνωρίζει παρά 31 νεκρούς. Κι αναφέρεται στους εργαζομένους στον σταθμό του Τσερνόμπιλ και τούς πυροσβέστες που πέθαναν από τα άμεσα αποτελέσματα της έκθεσής τους στη ραδιενεργό ακτινοβολία, ενώ η οργάνωση Greenpeace αναφέρει τουλάχιστον 100.000 νεκρούς.
Σπύρος Χατζάρας
