Η νέα μελέτη διαπίστωσε ότι η πρόσκρουση αυτή δημιούργησε ένα μοναδικό φαινόμενο στο εσωτερικό του μανδύα του φεγγαριού
Η...
μία πλευρά του φεγγαριού έχει πολύ περισσότερους κρατήρες από την άλλη και πλέον οι επιστήμονες γνωρίζουν το γιατί. Σύμφωνα με μια νέα μελέτη, πριν από περίπου 4,3 δισεκατομμύρια χρόνια, ένας τεράστιος αστεροειδής έπεσε πάνω στο φεγγάρι και προκάλεσε χάος στον μανδύα του.
Περισσότεροι από 9.000 ορατοί κρατήρες έχουν εντοπιστεί στο φεγγάρι σύμφωνα με τη Διεθνή Αστρονομική Ένωση. Αυτοί οι κρατήρες δημιουργήθηκαν χάρη σε ένα καταιγισμό συγκρούσεων που προκάλεσαν μετεωρίτες, αστεροειδείς και κομήτες κατά τη διάρκεια δισεκατομμυρίων ετών. Ωστόσο, αυτοί οι κρατήρες δεν είναι ομοιόμορφα κατανεμημένοι σε όλη τη σεληνιακή επιφάνεια. Η αθέατη πλευρά του φεγγαριού έχει σημαντικά μεγαλύτερη συγκέντρωση κρατήρων από την ορατή πλευρά.
Η ορατή πλευρά του φεγγαριού έχει λιγότερους λάκκους επειδή η επιφάνειά της καλύπτεται από τεράστιες εκτάσεις συμπαγούς λάβας που μπορούμε να δούμε με γυμνό μάτι από τη Γη ως σκοτεινές κηλίδες. Αυτές οι πεδιάδες λάβας πιθανότατα κάλυψαν τους κρατήρες. Η αθέατη πλευρά του φεγγαριού όμως, δεν έχει σχεδόν καθόλου πεδιάδες λάβας και γι’ αυτό και οι κρατήρες της είναι ακόμα ορατοί.
Οι επιστήμονες υποψιάζονται ότι αυτές οι σεληνιακές πεδιάδες σχηματίστηκαν στον απόηχο μιας μαζικής σύγκρουσης πριν από περίπου 4,3 δισεκατομμύρια χρόνια. Αυτή η σύγκρουση δημιούργησε τη λεκάνη του Νότιου Πόλου-Άιτκεν (SPA), έναν τεράστιο κρατήρα με μέγιστο πλάτος περίπου 2.574 χιλιόμετρα και μέγιστο βάθος 8,2 χιλιόμετρα. Πρόκειται για τον μεγαλύτερο κρατήρα της σελήνης και τον δεύτερο μεγαλύτερο κρατήρα πρόσκρουσης στο ηλιακό σύστημα. Ωστόσο, μέχρι τώρα οι ερευνητές δεν ήταν σε θέση να εξηγήσουν γιατί οι πεδιάδες λάβας βρίσκονται μόνο στην ορατή πλευρά του φεγγαριού.
Η νέα μελέτη διαπίστωσε ότι η πρόσκρουση αυτή δημιούργησε ένα μοναδικό φαινόμενο στο εσωτερικό του μανδύα του φεγγαριού, του στρώματος μάγματος κάτω από το φλοιό, το οποίο επηρέασε μόνο την ορατή πλευρά.
«Γνωρίζουμε ότι μεγάλες συγκρούσεις όπως αυτή, θα είχαν δημιουργήσει πολλή θερμότητα», δήλωσε ο επικεφαλής συγγραφέας Ματ Τζόουνς, διδακτορικός φοιτητής πλανητικής επιστήμης στο Πανεπιστήμιο Μπράουν. «Το ερώτημα είναι πώς αυτή η θερμότητα επηρεάζει τη δυναμική στο εσωτερικό του φεγγαριού», πρόσθεσε.
Οι ερευνητές γνώριζαν ήδη ότι οι πεδιάδες λάβας της ορατής πλευράς προέρχονταν από τον μανδύα της σελήνης, επειδή τα σεληνιακά δείγματα που έφεραν πίσω οι αποστολές Απόλλων περιείχαν ραδιενεργά, θερμογόνα στοιχεία όπως το κάλιο, ο φώσφορος και το θόριο, τα οποία μπορεί να βρίσκονται σε αφθονία μέσα στον σεληνιακό μανδύα, σύμφωνα με την ανακοίνωση της επιστημονικής ομάδας.
Περισσότεροι από 9.000 ορατοί κρατήρες έχουν εντοπιστεί στο φεγγάρι σύμφωνα με τη Διεθνή Αστρονομική Ένωση. Αυτοί οι κρατήρες δημιουργήθηκαν χάρη σε ένα καταιγισμό συγκρούσεων που προκάλεσαν μετεωρίτες, αστεροειδείς και κομήτες κατά τη διάρκεια δισεκατομμυρίων ετών. Ωστόσο, αυτοί οι κρατήρες δεν είναι ομοιόμορφα κατανεμημένοι σε όλη τη σεληνιακή επιφάνεια. Η αθέατη πλευρά του φεγγαριού έχει σημαντικά μεγαλύτερη συγκέντρωση κρατήρων από την ορατή πλευρά.
Η ορατή πλευρά του φεγγαριού έχει λιγότερους λάκκους επειδή η επιφάνειά της καλύπτεται από τεράστιες εκτάσεις συμπαγούς λάβας που μπορούμε να δούμε με γυμνό μάτι από τη Γη ως σκοτεινές κηλίδες. Αυτές οι πεδιάδες λάβας πιθανότατα κάλυψαν τους κρατήρες. Η αθέατη πλευρά του φεγγαριού όμως, δεν έχει σχεδόν καθόλου πεδιάδες λάβας και γι’ αυτό και οι κρατήρες της είναι ακόμα ορατοί.
Οι επιστήμονες υποψιάζονται ότι αυτές οι σεληνιακές πεδιάδες σχηματίστηκαν στον απόηχο μιας μαζικής σύγκρουσης πριν από περίπου 4,3 δισεκατομμύρια χρόνια. Αυτή η σύγκρουση δημιούργησε τη λεκάνη του Νότιου Πόλου-Άιτκεν (SPA), έναν τεράστιο κρατήρα με μέγιστο πλάτος περίπου 2.574 χιλιόμετρα και μέγιστο βάθος 8,2 χιλιόμετρα. Πρόκειται για τον μεγαλύτερο κρατήρα της σελήνης και τον δεύτερο μεγαλύτερο κρατήρα πρόσκρουσης στο ηλιακό σύστημα. Ωστόσο, μέχρι τώρα οι ερευνητές δεν ήταν σε θέση να εξηγήσουν γιατί οι πεδιάδες λάβας βρίσκονται μόνο στην ορατή πλευρά του φεγγαριού.
Η νέα μελέτη διαπίστωσε ότι η πρόσκρουση αυτή δημιούργησε ένα μοναδικό φαινόμενο στο εσωτερικό του μανδύα του φεγγαριού, του στρώματος μάγματος κάτω από το φλοιό, το οποίο επηρέασε μόνο την ορατή πλευρά.
«Γνωρίζουμε ότι μεγάλες συγκρούσεις όπως αυτή, θα είχαν δημιουργήσει πολλή θερμότητα», δήλωσε ο επικεφαλής συγγραφέας Ματ Τζόουνς, διδακτορικός φοιτητής πλανητικής επιστήμης στο Πανεπιστήμιο Μπράουν. «Το ερώτημα είναι πώς αυτή η θερμότητα επηρεάζει τη δυναμική στο εσωτερικό του φεγγαριού», πρόσθεσε.
Οι ερευνητές γνώριζαν ήδη ότι οι πεδιάδες λάβας της ορατής πλευράς προέρχονταν από τον μανδύα της σελήνης, επειδή τα σεληνιακά δείγματα που έφεραν πίσω οι αποστολές Απόλλων περιείχαν ραδιενεργά, θερμογόνα στοιχεία όπως το κάλιο, ο φώσφορος και το θόριο, τα οποία μπορεί να βρίσκονται σε αφθονία μέσα στον σεληνιακό μανδύα, σύμφωνα με την ανακοίνωση της επιστημονικής ομάδας.
Στη νέα μελέτη που δημοσιεύθηκε στο περιοδικό «Science Advances», προσομοιώσεις σε υπολογιστές αποκάλυψαν ότι η πρόσκρουση πιθανώς δημιούργησε ένα θερμικό νέφος εντός του μανδύα που έσπρωξε τα ραδιενεργά στοιχεία προς το φλοιό. Οι ερευνητές επανέλαβαν την προσομοίωση βασιζόμενοι σε μια σειρά πιθανών σεναρίων της πρόσκρουσης και διαπίστωσαν ότι ανεξάρτητα από τον τρόπο πρόσκρουσης του αστεροειδούς, οι προσκρούσεις στο μανδύα θα είχαν επηρεάσει μόνο την ορατή πλευρά της σελήνης.
Με άλλα λόγια, όταν ένας διαστημικός βράχος συγκρούστηκε με το φεγγάρι, προκάλεσε την έκχυση λάβας από τον μανδύα στην ορατή πλευρά, θάβοντας πολλούς από τους παλαιότερους κρατήρες πρόσκρουσης.
«Αυτό που δείχνουμε είναι ότι υπό οποιεσδήποτε αληθοφανείς συνθήκες τη στιγμή που σχηματίστηκε o SPA, συγκέντρωσε αυτά τα στοιχεία που παράγουν θερμότητα στην ορατή πλευρά», δήλωσε ο Τζόουνς. «Αναμένουμε ότι αυτό συνέβαλε στην τήξη του μανδύα που παρήγαγε τις ροές λάβας που βλέπουμε στην επιφάνεια».
Οι ερευνητές είναι ικανοποιημένοι που έλυσαν αυτό που περιέγραψαν ως «ένα από τα πιο σημαντικά ερωτήματα στη σεληνιακή επιστήμη», σύμφωνα με την ανακοίνωση.
«Η πρόσκρουση SPA είναι ένα από τα πιο σημαντικά γεγονότα στην ιστορία της Σελήνης», δήλωσε ο Τζόουνς. «Το να είμαστε σε θέση να κατανοήσουμε καλύτερα πώς διαμόρφωσε τις δύο πλευρές του φεγγαριού είναι πραγματικά συναρπαστικό», πρόσθεσε.
Με άλλα λόγια, όταν ένας διαστημικός βράχος συγκρούστηκε με το φεγγάρι, προκάλεσε την έκχυση λάβας από τον μανδύα στην ορατή πλευρά, θάβοντας πολλούς από τους παλαιότερους κρατήρες πρόσκρουσης.
«Αυτό που δείχνουμε είναι ότι υπό οποιεσδήποτε αληθοφανείς συνθήκες τη στιγμή που σχηματίστηκε o SPA, συγκέντρωσε αυτά τα στοιχεία που παράγουν θερμότητα στην ορατή πλευρά», δήλωσε ο Τζόουνς. «Αναμένουμε ότι αυτό συνέβαλε στην τήξη του μανδύα που παρήγαγε τις ροές λάβας που βλέπουμε στην επιφάνεια».
Οι ερευνητές είναι ικανοποιημένοι που έλυσαν αυτό που περιέγραψαν ως «ένα από τα πιο σημαντικά ερωτήματα στη σεληνιακή επιστήμη», σύμφωνα με την ανακοίνωση.
«Η πρόσκρουση SPA είναι ένα από τα πιο σημαντικά γεγονότα στην ιστορία της Σελήνης», δήλωσε ο Τζόουνς. «Το να είμαστε σε θέση να κατανοήσουμε καλύτερα πώς διαμόρφωσε τις δύο πλευρές του φεγγαριού είναι πραγματικά συναρπαστικό», πρόσθεσε.
