Σαν σήμερα στις 9 Μαΐου 1956, χιλιάδες Αθηναίοι συγκεντρώθηκαν στην πλατεία Ομονοίας για να διαδηλώσουν υπέρ της Ένωσης της Κύπρου με την Ελλάδα και για να διαμαρτυρηθούν για την επικείμενη εκτέλεση που θα γίνονταν την επόμενη ημέρα των Μιχαήλ Καραολή και Ανδρέα Δημητρίου, των δύο ηρώων της ΕΟΚΑ.
Τα συνθήματα πολλά και ενδεικτικά του κλίματος της εποχής:
«Ελλάς-Κύπρος-Ένωσις», «Όλοι οι Έλληνες είμεθα-ΕΟΚΑ», «Αμερικανοί είναι η τελευταία σας ευκαιρία», «Γκάνγκστερ Χάρντινγκ, θα πεθάνεις». Το τελευταίο αναφέρονταν στον Βρετανό κυβερνήτη της Κύπρου που πήρε μία σειρά από απάνθρωπα μέτρα για να αντιμετωπίσει την δράση της ΕΟΚΑ. Είχε αποφασιστεί η εκτέλεση δια απαγχονισμού των Καραολή και Δημητρίου, οι οικογένειες των δύο ηρώων περνούσαν τραγικές στιγμές και ο Ελληνισμός βρίσκονταν σε αναβρασμό. Σε Αθήνα και Λευκωσία πραγματοποιούνταν ογκώδη συλλαλητήρια κατά των Βρετανών.
Χιλιάδες Έλληνες υπό την Πανελλήνια Επιτροπή Ενώσεως Κύπρου στις 8 Μαΐου ξεχύθηκαν στους δρόμους για να διαδηλώσουν υπέρ των δύο νέων που θα εκτελούνταν και να διατρανώσουν για ακόμη μία φορά το αίτημά τους για Ένωση της Κύπρου με την Μητέρα Πατρίδα.
Το συλλαλητήριο εξελισσόταν ειρηνικά αλλά ξαφνικά η Αθήνα μετατράπηκε σε πεδίο μάχης, με αποτέλεσμα να χάσουν την ζωή τους τρεις διαδηλωτές και ένας αστυνομικός, τραυματίστηκαν επίσης 265 άτομα τα περισσότερα από σφαίρες αστυνομικών.
Τα γεγονότα ξεκίνησαν μετά τις 4 το μεσημέρι αφού τελείωσε η ομιλία του Αρχιεπισκόπου Αθηνών Δωρόθεου και οι διαδηλωτές μέσω των οδών Σταδίου και Πανεπιστημίου επιχείρησαν να φτάσουν στην Βρετανική Πρεσβεία.
Οι αστυνομικοί που είχαν εντολές να μην πλησιάσουν οι διαδηλωτές τις πρεσβείες επιχείρησαν να τους ανακόψουν στην συμβολή της Σταδίου με την Πεσμαζόγλου. Οι συγκρούσεις ήταν σφοδρές και έπεσαν οι πρώτοι πυροβολισμοί, κανένας δεν μπορούσε να πιστέψει ότι οι αστυνομικοί χρησιμοποιούσαν πραγματικά πυρά και όλοι φώναζαν «Αίσχος». Όταν ο πρώτος διαδηλωτής έπεσε νεκρός επικράτησε πανικός, οι διαδηλωτές διαλύθηκαν και η Αθήνα θύμιζε πεδίο μάχης με δεκάδες θύματα να κείτονται στον δρόμο.
Η κυβέρνηση του Κωνσταντίνου Καραμανλή και φυσικά ο ίδιος έκανε αυτό που έκανε ανέκαθεν, έριξε την ευθύνη στους άλλους και συγκεκριμένα σε «αναρχικά στοιχεία» αορίστως. Χαρακτήρισε την εκδήλωση πατριωτική, ασχέτως αν 18 χρόνια μετά θεώρησε ο ίδιος άνθρωπος ότι: «Η Κύπρος κείται μακράν».
Ενδεικτικό για το πως αντιλαμβάνονταν ο Κωνσταντίνος Καραμανλής την Δημοκρατία είναι το πρωτοσέλιδο της εφημερίδας «Ελευθερία» στις 10 Μαΐου 1956: «Η Αστυνομία ήταν ενισχυμένη με δυνάμεις της Χωροφυλακής και του Στρατού για να εμποδίσει τους διαδηλωτές να φτάσουν στις ξένες πρεσβείες».
Η 9η Μαΐου 1956 είναι μία μαύρη ημέρα του καραμανλικού καθεστώτος.
Ε.Κ.
