Πώς γίνεται να τρέμεις ένα ερπετό πολλαπλάσια μικρότερο από εσένα, που είναι κουφό και του αρέσει να λιάζεται με τις ώρες; Όσο περίεργο κι αν ακούγεται, αυτή...
είναι η περιγραφή που αρμόζει καλύτερα στα φίδια, παρά η τρομακτική εικόνα ενός αιμοδιψή θηρευτή που καραδοκεί ύπουλα κάτω από πέτρες, σφυρίζοντας με τη διχαλωτή γλώσσα του και περιμένοντας να επιτεθεί. Αλλά όσο περνάνε τα χρόνια, ο δεύτερος συνειρμός είναι που επικρατεί.
Η αιτία είναι προφανής: Έχουμε αποκοπεί τόσο από τη φύση και την πραγματικότητα της τροφικής αλυσίδας ενός ισορροπημένου οικοσυστήματος, που έχουμε φτάσει να τρέμουμε μικροθηρευτές, οι οποίοι τρέφονται μονάχα με τρωκτικά και έντομα, ενώ κατά βάση είναι ακίνδυνοι για το ανθρώπινο είδος.
Οι μέδουσες, οι αράχνες, αλλά κυρίως τα φίδια έχουν αποκτήσει τερατώδεις διαστάσεις στο μυαλό μας, οπότε σε ένα ενδεχόμενο τετ-α-τετ σκεφτόμαστε ενστικτωδώς πώς θα τα σκοτώσουμε.
Ποια είναι τα επικίνδυνα είδη φιδιών στην Ελλάδα
Στην πραγματικότητα, πολλά από τα είδη φιδιών απειλούνται σήμερα από εξαφάνιση. Και εφόσον μιλάμε για τη μεσογειακή πανίδα της χώρας μας, ο κίνδυνος είναι πολύ μικρότερος απ’ όσο νομίζουμε: σύμφωνα με το Ελληνικό Παρατηρητήριο Βιοποικιλότητας, στην Ελλάδα ζουν 23 διαφορετικά είδη φιδιών, εκ των οποίων τα 7 είδη διαθέτουν δηλητήριο και ουσιαστικά επικίνδυνα για τον άνθρωπο είναι μονάχα τα 5.
Ουσιαστικά όλα τα είδη με ισχυρό δηλητήριο ανήκουν σε μία και μόνο οικογένεια: εκείνη των Εχιδνιδών (Viperidae), στην οποία πρωταγωνιστεί η γνωστή σε όλους μας οχιά.
Θα λέγαμε ότι η οχιά είναι ένα ντροπαλό φίδι, που απομακρύνεται γρήγορα από τον θόρυβο. Δεν της αρέσουν οι υψηλές θερμοκρασίας, οπότε το καλοκαίρι κινείται κυρίως τη νύχτα. Τα κύρια χαρακτηριστικά της είναι το κοντόχοντρο σώμα, το πλατύ κεφάλι και το ζιγκ-ζαγκ των χρωματισμών στη ράχη της.
Ένα αποτελεσματικό κόλπο για να διώχνεις μακριά τα φίδια προτού τα δεις, είναι να χτυπάς τα πόδια σου στο έδαφος καθώς περπατάς: τα φίδια δε διαθέτουν αυτιά και δεν αντιλαμβάνονται τους περισσότερους ήχους, αλλά διαθέτουν έναν μηχανισμό προστασίας που εντοπίζει άριστα τις δονήσεις.
Τι κάνω αν με δαγκώσει φίδι
Σε γενικές γραμμές, ποτέ δε θα επιδιώξει ένα φίδι να τσιμπήσει τον άνθρωπο: πρώτα θα κρυφτεί ή θα προσπαθήσει να διαφύγει και εφόσον αυτό δεν είναι εφικτό, θα εκφοβίσει τον αντίπαλό του με τον χαρακτηριστικό συριγμό της γλώσσας. Τότε, εάν νιώσει εγκλωβισμένο και απειλούμενο, θα κάνει επίθεση. Αντικειμενικά, οι πιθανότητες να είναι επικίνδυνο το δηλητήριό του είναι μικρές (το 10% διεθνώς), αλλά σε κάθε περίπτωση το Εθνικό Κέντρου Άμεσης Βοήθειας (ΕΚΑΒ) παραθέτει μια σειρά από βήματα για να ακολουθήσεις προληπτικά.
Πρώτον, το άτομο πρέπει να ακινητοποιηθεί, με το σημείο του τσιμπήματος να βρίσκεται ψηλότερα από το ύψος της καρδιάς – αυτό θα μειώσει την κυκλοφορία του αίματος και κατ’ επέκταση τη διασπορά του δηλητηρίου στο σώμα.
Δεύτερον, καθαρίζουμε την πληγή, αλλά απαγορεύεται να βάλουμε πάγο στο τραύμα. Ούτε δένουμε σφιχτά με επίδεσμο, ούτε σκίζουμε το δέρμα για να «ρουφήξουμε» το δηλητήριο, όπως έχει επικρατήσει από ταινίες. Το πρήξιμο μετά το τσίμπημα είναι πιθανό, ειδικά σε ευαίσθητα άτομα, και πολύ ενδεικτικό για την επικινδυνότητα του φιδιού.
Τρίτον, επικοινωνούμε με νοσοκομείο για να χορηγηθεί ο αντίστοιχος ειδικός αντιοφικός ορός, εφόσον κριθεί αναγκαίο. Για πιο άμεση απάντηση, υπάρχει και το Κέντρο Δηλητηριάσεων του Παθολογικού Τομέα του Νοσοκομείου Παίδων στην Αθήνα (2107793777): παρέχουν πληροφορίες για να αναγνωρίσεις σε ποιο είδος εντάσσεται το συγκεκριμένο φίδι – το τσίμπημα της οχιάς, για παράδειγμα, αφήνει δύο χαρακτηριστικά σημαδάκια στο δέρμα.
