Πέμπτη 7 Αυγούστου 2025

ΠΟΙΟΣ ΕΓΡΑΨΕ την ομιλία του Μακάριου

 

ΠΟΙΟΣ ΕΓΡΑΨΕ ΤΗΝ ΟΜΙΛΙΑ ΤΟΥ ΜΑΚΑΡΙΟΥ ΣΤΟ Σ.Α. ΤΟΥ ΟΗΕ ΣΤΙΣ 19 ΙΟΥΛΙΟΥ


Πολλά έχουν γραφεί και ειπωθεί για την πολυσυζητημένη ομιλία του Μακαρίου στο Συμβούλιο Ασφαλείας του ΟΗΕ στις 19 Ιουλίου 1974. Αναπάντητα όμως παραμένουν, τουλάχιστον για το ευρύ κοινό, τα ερωτήματα: Τι προσπαθούσε να πετύχει ο Μακάριος με την ομιλία του, ποιοι ήταν εκείνοι που του υπέβαλαν τα βασικά σημεία και ποιοι βοήθησαν στη συγγραφή της; 


ΤΡΙΑ ΗΤΑΝ ΤΑ ΒΑΣΙΚΑ ΣΗΜΕΙΑ ΤΗΣ ΟΜΙΛΙΑΣ ΤΟΥ ΜΑΚΑΡΙΟΥ:   


1) ότι το πραξικόπημα δεν ήταν εσωτερική εξέγερση αλλά εισβολή από την Ελλάδα.
2) ότι η Ελλάδα ήταν πιο επικίνδυνη από την Τουρκία και
3) ότι από το νέο καθεστώς κινδύνευαν όχι μόνο η Ελληνοκύπριοι αλλά και οι Τουρκοκύπριοι.
Το ΠΡΩΤΟ σημείο
Η πρώτη νύξη για το περιεχόμενο της ομιλίας του Μακάριου στο Συμβούλιο Ασφαλείας έγινε από τον Βρετανό Πρωθυπουργό Harold Wilson στην πρωθυπουργική κατοικία 10 Downing Street, κατά τη συνάντηση που είχε με τον Μακάριο στις 17 Ιουλίου. Εκεί ο Μακάριος συνέλαβε το πρώτο σημείο της ομιλίας του στο ΣΑ από τον εξής διάλογό του με τον Ουίλσον, όπως μας πληροφορούν τα πρακτικά της συνάντησης εκείνης (ακριβής μετάφραση):
«Ο Πρωθυπουργός (Ουίλσον) ζήτησε από τον Πρόεδρο (Μακάριο) να του πει ποιο θα είναι το μήνυμά του προς τα Ηνωμένα Έθνη και τον κάλεσε να δηλώσει τι αναμένει να κάνουν οι Βρετανοί ως συνέταιροι της Κοινοπολιτείας. Ο Πρόεδρος (Μακάριος) δήλωσε ότι η βρετανική κυβέρνηση είχε ήδη δηλώσει την πρόθεσή της να μην αναγνωρίσει τον Σαμψών. Ζήτησε από την Κυβέρνηση της Α.Μ. να διατηρήσει την αναγνώριση του Μακαρίου ως εκλεγμένου προέδρου της Κυπριακής Δημοκρατίας. Ο Σαμψών δεν είχε καν έρθει στην εξουσία με μια επιτυχημένη επανάσταση: είχε επιβληθεί από το εξωτερικό. Ο Πρωθυπουργός (Ουίλσον) εισηγήθηκε ότι θα μπορούσε να ειπωθεί ότι το γεγονός έχει κάποια από τα χαρακτηριστικά μιας εισβολής. Ο πρόεδρος Μακάριος συμφώνησε.»
Επομένως ο Ουίλσον, στις 17 Ιουλίου, υπέβαλε στον Μακάριο το πρώτο βασικό σημείο της ομιλίας του Μακαρίου, ότι δηλαδή η Ελλάδα έκανε εισβολή, το οποίο ο Μακάριος αποδέχθηκε αμέσως και το χρησιμοποίησε κατά κόρον και επτά φορές στην ομιλία του.
Αλλά και ο Ετζεβίτ, προτού αναχωρήσει για το Λονδίνο στις 17 Ιουλίου, είχε ήδη αναφέρει στον Αμερικανό πρέσβη Μακόμπερ στην Άγκυρα τα εξής: «Η Τουρκική Κυβέρνηση δεν δέχεται (το πραξικόπημα) ως εσωτερικό κυπριακό πρόβλημα. Αντίθετα, είναι διεθνές ζήτημα που αφορά παραβίαση μιας συμφωνίας στην οποία η Τουρκία είναι συμβαλλόμενο μέρος και εγγυήτρια.»
Το ΔΕΥΤΕΡΟ βασικό σημείο της ομιλίας του Μακαρίου, ότι «η Ελλάδα ήταν πιο επικίνδυνη από την Τουρκία», ο Μακάριος το ανέφερε στον υπουργό Εξωτερικών της Βρετανίας Τζέιμς Κάλλαχαν, τον οποίον συνάντησε μετά τη συνομιλία που είχε με τον Ουίλσον, και πάλι στις 17 Ιουλίου στο Λονδίνο. Τα πρακτικά μας ενημερώνουν (ακριβής μετάφραση):
«Ο κ. Callaghan ρώτησε για το μέλλον της Εθνικής Φρουράς υπό αυτές τις συνθήκες. Ο Μακάριος είπε ότι δεν ήθελε να έχει στρατό. Οι Έλληνες είχαν πει κάποτε ότι χρειαζόταν από φόβο Τουρκικής εισβολής. Ήταν σαφές ότι υπήρχε μεγαλύτερος κίνδυνος από την Ελλάδα.»
Επομένως το δεύτερο σημείο ήταν επινόηση και δήλωση του ιδίου του Μακαρίου.
Το ΤΡΙΤΟ βασικό σημείο της ομιλίας του Μακαρίου, ότι «κινδύνευαν όχι μόνο οι Ελληνοκύπριοι αλλά και οι Τουρκοκύπριοι» το είχε διατυπώσει ο Ετζεβίτ στις 17 Ιουλίου
α) στη συνάντησή του με τον πρέσβη των ΗΠΑ Μακόμπερ στην Άγκυρα, προτού ο Τούρκος πρωθυπουργός αναχωρήσει για το Λονδίνο λέγοντας: «Η επιδείνωση της θέσης των Τούρκων στο νησί είναι αναπόφευκτη, εάν το νέο καθεστώς παραμείνει στην εξουσία.»
και β) στους Ουίλσον και Κάλλαχαν στο Λονδίνο το βράδυ της ίδιας μέρας όπως μας ενημερώνουν τα πρακτικά:
«Ο Πρωθυπουργός (Ουίλσον) είπε ότι θεωρεί ότι αντιλαμβάνεται το νόημα των δηλώσεων του κ. Ετζεβίτ. Εάν η κατάσταση της τουρκικής κοινότητας στο νησί επιδεινωνόταν, η Τουρκία θα ένιωθε απαραίτητο να επέμβει.»
Το τρίτο λοιπόν σημείο της ομιλίας του Μακαρίου συμπίπτει απόλυτα με τη θέση του Ετζεβίτ.
Παρατήρηση: η δήλωση του Ουίλσον προς Ετζεβίτ ήταν υποθετική με το «Εάν η κατάσταση της τουρκικής κοινότητας στο νησί επιδεινωνόταν» τότε η Τουρκία θα επενέβαινε, ενώ η δήλωση του Μακαρίου στην ομιλία του ήταν απόλυτη με το «επηρεάζονταν και οι Τουρκοκύπριοι»
Έτσι, ο Μακάριος διαμόρφωσε τα βασικά σημεία της ομιλίας του, από τις θέσεις των Ουίλσον, Κάλλαχαν και Ετζεβίτ.


ΠΟΙΟΣ ΕΓΡΑΨΕ ΤΗΝ ΟΜΙΛΙΑ ΤΟΥ ΜΑΚΑΡΙΟΥ;


Θα ήταν μεγάλη αφέλεια να θεωρηθεί ότι ο Μακάριος δεν γνώριζε τη σημασία και τις συνέπειες της κάθε πρότασης και της κάθε λέξης της ομιλίας του στο Συμβούλιο Ασφαλείας και ότι κάποιος άλλος του την έγραψε και εκείνος απλά τη διάβασε!
Αφού όμως, είχε αποφασίσει να μιλήσει στα Αγγλικά, και προφανώς τα Αγγλικά του δεν ήταν του επιπέδου συζητήσεων στον ΟΗΕ, χρειάστηκε βοήθεια στη σύνταξη της ομιλίας του.
Τη συγγραφή, διατύπωση και επεξεργασία της ομιλίας του Μακαρίου την έκανε ο Ευγένιος Τηλέμαχου Ρωσσίδης (1927–2020) με τις συνεχείς υπαγορεύσεις και εισηγήσεις του Μακαρίου στις 18 και το πρωί της 19ης Ιουλίου. Ο “Gene”, όπως ήταν γνωστός, ήταν Ελληνοαμερικανός δεύτερης γενιάς, γιος του Δρα Τηλέμαχου Ρωσσίδη από την Κύπρο και της Άννας Μαραβέλ από τη Σπάρτη της Ελλάδας. Το 1949 φοίτησε στο Columbia Law School με υποτροφία και έγινε ανώτερος συνεργάτης της δικηγορικής εταιρείας Rogers and Wells, μετέπειτα στη Clifford Chance, LLP, όπου η καριέρα του διήρκεσε σχεδόν 40 χρόνια. Ο Ε. Ρωσσίδης υπηρέτησε ως Βοηθός του υφυπουργού Οικονομικών στην κυβέρνηση Αϊζενχάουερ (1958–1961) και Βοηθός του υπουργού Οικονομικών από το 1969–1973. Υπηρέτησε επίσης ως εκπρόσωπος των ΗΠΑ και Αντιπρόεδρος της Interpol (1969–1973). Καθόλη τη διάρκεια της επαγγελματικής του ζωής, συνέβαλε στις πολιτικές εκστρατείες πολλών σημαντικών πολιτικών προσωπικοτήτων, όπως των Nelson Rockefeller, Richard Nixon, Ronald Reagan, και George Bush (senior).


ΤΙ ΝΟΜΙΖΕ ΟΤΙ ΘΑ ΠΕΤΥΧΑΙΝΕ Ο ΜΑΚΑΡΙΟΣ ΜΕ ΤΗΝ ΟΜΙΛΙΑ ΤΟΥ;


Τώρα, τι είχε στο νου του να πετύχει με την ομιλία του ο Μακάριος και πώς μπόρεσε να φτάσει σε τέτοιο σημείο κατάπτωσης μόνο ο ίδιος και οι συνεργάτες του Ευγένιος Ρωσσίδης και Ζήνων Ρωσσίδης γνώριζαν. Δυστυχώς όλοι έχουν αποδημήσει και ενόσω ζούσαν κανείς δε μίλησε ποτέ, για να μας διαφωτίσουν ως προς το ποιος ήταν ο αντικειμενικός σκοπός της ομιλίας του! Μπορούμε όμως να εξάγουμε μερικά σίγουρα συμπεράσματα:
Από ΠΟΛΙΤΙΚΗΣ πλευράς ήταν πασιφανές ότι με το να κατηγορεί ο Μακάριος δημόσια την Ελληνική κυβέρνηση για εισβολή, ενώπιον του Συμβουλίου Ασφαλείας, ήταν ως εάν να καλούσε την Τουρκία, ως τη δεύτερη εγγυήτρια δύναμη, να πράξει το ίδιο. Αν μη τι άλλο έδινε δημόσια νομική κάλυψη για την παράνομη επιδρομή που η Τουρκία προετοίμαζε. Η δε δήλωσή του ότι κινδύνευαν από το νέο καθεστώς όχι μόνο οι Ελληνοκύπριοι αλλά και οι Τουρκοκύπριοι, καθόρισε το κατεπείγον της κατάστασης και την ταχύτητα με την οποία η Τουρκία έπρεπε να δράσει για να «διασώσει» τους Τουρκοκυπρίους από «τον κίνδυνο» που τους απειλούσε!
Από ΕΘΝΙΚΗΣ άποψης άνοιγε νέες πληγές για τον Ελληνισμό, γιατί άμβλυνε την αντιπαράθεση μεταξύ των οπαδών του Μακαρίου και της Ελλάδας, οι οποίοι δεν στρέφονταν πλέον μόνο ενάντια στη χούντα αλλά και ενάντια στον Ελληνισμό και κάθε τι ελληνικό.
Αλλά και από θρησκευτικής ΧΡΙΣΤΙΑΝΙΚΗΣ πλευράς, η ομιλία του Αρχιεπισκόπου, ήταν γεμάτη από εμπάθεια και μίσος εναντίον των Ελλήνων αξιωματικών και της Ελλάδας. Και αυτό ήταν κάθετα αντίθετο προς τις Χριστιανικές αρχές και τα διδάγματα της συγχώρεσης και του ελέους. Ενώπιον της επερχόμενης καταστροφής του τόπου και του λαού του θα ανέμενε κανείς να βρει τη ψυχική δύναμη να ενσκήψει στα βάθη της ψυχής του για να ανακαλύψει μερικά ίχνη συγχώρεσης εκείνων που τον ανέτρεψαν. Αλλοίμονο όμως, ούτε αυτό μπόρεσε να το κάνει!
Επομένως και από πολιτικής, και από εθνικής αλλά και από χριστιανικής πλευράς η ομιλία του ήταν άτοπη, ανεπίτρεπτη και επιζήμια.

Από τα βιβλία μου «Μακαρίου Απομυθοποίηση» και «Το σκοτεινό παρασκήνιο της Τουρκικής εισβολής στα Κέντρα Αποφάσεων» www.leonidasleonidou.com

 
ΔΗΜΟΣΙΕΥΕΤΑΙ ΣΗΜΕΡΑ ΣΤΗ ΣΗΜΕΡΙΝΗ
https://simerini.sigmalive.com/.../poios-egrapse-ten.../

 Γιάννης Μπεζαντάκος