Του Δημήτρη Γ. Σιανίδη
Δικηγόρου
Δεν υπάρχει αμφιβολία ότι ο Νόμος Κατσέλη, έδωσε λύσεις στα υπερχρεωμένα νοικοκυριά, αφού διέσωσε την κύρια κατοικία τους και έδωσε μια νέα ευκαιρία για την (επαν)ένταξή τους στην κοινωνική και οικονομική δραστηριότητα. Η κατάργηση όμως του νόμου Κατσέλη, δημιούργησε ένα νέο κύκλο οφειλετών, οι οποίοι είτε...
για αντικειμενικούς είτε για υποκειμενικούς λόγους δεν είχαν τη δυνατότητα να ενταχθούν στις προστατευτικές διατάξεις του νόμου, όσο αυτός ίσχυε. Η μεταβίβαση εξ άλλου των δανείων από τις Τράπεζες σε ξένα funds, τα οποία με τη σειρά τους ανέθεσαν την είσπραξή τους σε εταιρίες διαχείρισης (servicers), δημιούργησε μια νέα ζοφερή, για τους δανειολήπτες πραγματικότητα, αφού οι εταιρίες αυτές επιδόθηκαν αυτόματα σε διαδικασίες πλειστηριασμών με συνέπεια αρκετοί δανειολήπτες να χάνουν τα σπίτια και τις επιχειρήσεις τους. Η αποτροπή του φαινομένου αυτού οδήγησε την κυβέρνηση στη θέσπιση του εξωδικαστικού μηχανισμού ρύθμισης των οφειλών των δανειοληπτών, δηλαδή στην απευθείας διαπραγμάτευση των οφειλετών με τις εταιρίες διαχείρισης, με σκοπό την εξώδικη και συμβιβαστική ρύθμιση των δανείων τους. Ωστόσο η εμπειρία της λειτουργίας του εξωδικαστικού μηχανισμού μέχρι σήμερα, παρά τα αντίθετα υποστηριζόμενα, είναι απογοητευτική. Και αυτό λόγω της απροθυμίας των εταιριών διαχείρισης όχι μόνο να αποδεχθούν αλλά ακόμα και να εξετάσουν τις προτάσεις των οφειλετών για ρεαλιστικές ρυθμίσεις των οφειλών τους, με σκοπό να αποσοβήσουν την οικονομική τους καταστροφή και να μη μείνουν κυριολεκτικά, (σε πολλές περιπτώσεις), στο δρόμο. Ο εξωδικαστικός μηχανισμός δεν πέτυχε, (τουλάχιστον μέχρι τώρα), διότι στην ουσία εξάρτησε τη ρύθμιση των δανείων από την αποκλειστική προαίρεση των εταιριών διαχείρισης, οι οποίες, εκμεταλλευόμενες και την έλλειψη οποιουδήποτε εποπτικού ελέγχου, δρουν μέχρι σήμερα ανεξέλεγκτα και καταχρηστικά, σκοπώντας να εισπράξουν το σύνολο των οφειλών των δανειοληπτών με την απειλή του πλειστηριασμού των ακινήτων τους, αδιαφορώντας για τις κοινωνικές συνέπειες. Αυτό το φαινόμενο είναι εντονότερο στις περιπτώσεις που τα δάνεια είναι εξοπλισμένα με εμπράγματη ασφάλεια, με υποθήκη δηλαδή του ακινήτου του οφειλέτη. Στις περιπτώσεις αυτές οι εταιρίες διαχείρισης, αρνούνται ουσιαστικά «το κούρεμα» της οφειλής, παρά το γεγονός ότι η εμπορική αξία του ακινήτου του οφειλέτη έχει πλέον υποβαθμισθεί και παρά το ότι τα εισοδήματα του οφειλέτη έχουν μειωθεί αισθητά σε σχέση με αυτά που αποκτούσε κατά τη σύναψη του δανείου. Είναι χαρακτηριστικό επίσης ότι το ένα τρίτο περίπου των οφειλετών που αναγκάζεται να αποδεχθεί τη ρύθμιση του χρέους του που του έχουν προτείνει οι εταιρίες, τελικά δεν μπορεί να ανταποκριθεί στην πληρωμή του.
Δεν είναι τυχαίο, μετά ταύτα, ότι από τον νέο Υπουργό Εθνικής Οικονομίας μελετάται η θέσπιση νέων κανόνων, οι οποίοι θα αυστηροποιήσουν το πλαίσιο λειτουργίας των εταιριών διαχείρισης, επιβάλλοντας μάλιστα και πρόστιμα σε περίπτωση που παραβιάζουν τους κανόνες διαφάνειας και (σε περιπτώσεις), που αρνούνται να παρέχουν επαρκή, σαφή και έγκαιρη ενημέρωση στους οφειλέτες για τις οφειλές τους, τις καταβλητέες δόσεις, το ύψος του επιτοκίου κλπ.
Δεν ξέρουμε πως θα διαμορφωθεί τελικά το νέο νομοθετικό πλαίσιο ούτε φυσικά αν θα λειτουργήσει αποτελεσματικά και προς όφελος των δανειοληπτών. Πολύ φοβάμαι ότι ακόμα και με τη θέσπιση αυστηρότερων κανόνων προς τις εταιρίες διαχείρισης, οι τελευταίες θα συνεχίσουν την επιθετική τους πολιτική, αποσκοπώντας στην είσπραξη του μέγιστου δυνατού ποσού της κάθε οφειλόμενης απαιτήσεις, αφού έχουν μάλιστα στη διάθεσή τους, το «όπλο» του πλειστηριασμού.
Θεωρώ ότι το κοινωνικό αυτό πρόβλημα θα είχε λυθεί, εάν είχε δημιουργηθεί μια (Ανεξάρτητη) Αρχή Διαμεσολάβησης, η οποία θα αξιολογούσε την πρόταση του κάθε δανειολήπτη με βάση τις οικονομικές του δυνατότητες και θα αποφαίνονταν εξατομικευμένα - και δεσμευτικά - για τον τρόπο αποπληρωμής του δανείου του, δηλαδή για το ενδεχόμενο «κούρεμά» του, τις καταβλητέες δόσεις και το χρόνο αποπληρωμής του.
Ένα τέτοιο μέτρο θα αποτελούσε μια βαθιά τομή στην προσπάθεια μείωσης του ιδιωτικού χρέους των πολιτών και θα βοηθούσε στην παραγωγική ανασυγκρότηση της χώρας και στην αύξηση του ρυθμού ανάπτυξής της.
ΥΓ. Πρόσφατα καταγγείλαμε εγγράφως στην Τράπεζα της Ελλάδος, την συμπεριφορά μιας εταιρίας διαχείρισης δανείων, η οποία επί έξι μήνες και παρά τις οχλήσεις μας, αρνείται να γνωστοποιήσει σε οφειλέτη αριθμό τραπεζικού της λογαριασμού, προκειμένου ο τελευταίος να καταβάλλει τις δόσεις του δανείου του, που ρυθμίσθηκαν με απόφαση του Δικαστηρίου. Οι δικηγόροι επίσης, που ασχολούνται με παρόμοιες υποθέσεις, καταγγέλλουν καθημερινά ανάλογες συμπεριφορές των πιο πάνω εταιριών διαχείρισης δανείων.
Συνεπώς παρά το ότι οι εταιρίες διαχείρισης απαιτήσεων, ισχυρίζονται ότι προσπαθούν με κάθε τρόπο να ρυθμίζουν εξωδίκως τα δάνεια των οφειλετών τους, αποφεύγοντας τους πλειστηριασμούς, η αμείλικτη πραγματικότητα, μέχρι σήμερα τουλάχιστον, τους διαψεύδει.
Μετά ταύτα η ρυθμιστική και ουσιαστική παρέμβαση της πολιτείας, στο ζήτημα αυτό, είναι περισσότερο από ποτέ σήμερα, αναγκαία και επιβεβλημένη.
Δεν είναι τυχαίο, μετά ταύτα, ότι από τον νέο Υπουργό Εθνικής Οικονομίας μελετάται η θέσπιση νέων κανόνων, οι οποίοι θα αυστηροποιήσουν το πλαίσιο λειτουργίας των εταιριών διαχείρισης, επιβάλλοντας μάλιστα και πρόστιμα σε περίπτωση που παραβιάζουν τους κανόνες διαφάνειας και (σε περιπτώσεις), που αρνούνται να παρέχουν επαρκή, σαφή και έγκαιρη ενημέρωση στους οφειλέτες για τις οφειλές τους, τις καταβλητέες δόσεις, το ύψος του επιτοκίου κλπ.
Δεν ξέρουμε πως θα διαμορφωθεί τελικά το νέο νομοθετικό πλαίσιο ούτε φυσικά αν θα λειτουργήσει αποτελεσματικά και προς όφελος των δανειοληπτών. Πολύ φοβάμαι ότι ακόμα και με τη θέσπιση αυστηρότερων κανόνων προς τις εταιρίες διαχείρισης, οι τελευταίες θα συνεχίσουν την επιθετική τους πολιτική, αποσκοπώντας στην είσπραξη του μέγιστου δυνατού ποσού της κάθε οφειλόμενης απαιτήσεις, αφού έχουν μάλιστα στη διάθεσή τους, το «όπλο» του πλειστηριασμού.
Θεωρώ ότι το κοινωνικό αυτό πρόβλημα θα είχε λυθεί, εάν είχε δημιουργηθεί μια (Ανεξάρτητη) Αρχή Διαμεσολάβησης, η οποία θα αξιολογούσε την πρόταση του κάθε δανειολήπτη με βάση τις οικονομικές του δυνατότητες και θα αποφαίνονταν εξατομικευμένα - και δεσμευτικά - για τον τρόπο αποπληρωμής του δανείου του, δηλαδή για το ενδεχόμενο «κούρεμά» του, τις καταβλητέες δόσεις και το χρόνο αποπληρωμής του.
Ένα τέτοιο μέτρο θα αποτελούσε μια βαθιά τομή στην προσπάθεια μείωσης του ιδιωτικού χρέους των πολιτών και θα βοηθούσε στην παραγωγική ανασυγκρότηση της χώρας και στην αύξηση του ρυθμού ανάπτυξής της.
ΥΓ. Πρόσφατα καταγγείλαμε εγγράφως στην Τράπεζα της Ελλάδος, την συμπεριφορά μιας εταιρίας διαχείρισης δανείων, η οποία επί έξι μήνες και παρά τις οχλήσεις μας, αρνείται να γνωστοποιήσει σε οφειλέτη αριθμό τραπεζικού της λογαριασμού, προκειμένου ο τελευταίος να καταβάλλει τις δόσεις του δανείου του, που ρυθμίσθηκαν με απόφαση του Δικαστηρίου. Οι δικηγόροι επίσης, που ασχολούνται με παρόμοιες υποθέσεις, καταγγέλλουν καθημερινά ανάλογες συμπεριφορές των πιο πάνω εταιριών διαχείρισης δανείων.
Συνεπώς παρά το ότι οι εταιρίες διαχείρισης απαιτήσεων, ισχυρίζονται ότι προσπαθούν με κάθε τρόπο να ρυθμίζουν εξωδίκως τα δάνεια των οφειλετών τους, αποφεύγοντας τους πλειστηριασμούς, η αμείλικτη πραγματικότητα, μέχρι σήμερα τουλάχιστον, τους διαψεύδει.
Μετά ταύτα η ρυθμιστική και ουσιαστική παρέμβαση της πολιτείας, στο ζήτημα αυτό, είναι περισσότερο από ποτέ σήμερα, αναγκαία και επιβεβλημένη.
