Όταν ξεκίνησε η Επανάσταση στην Ελλάδα, η Ευρώπη συγκλονισμένη μάθαινε για το χορό του Ζαλόγγου, την πράξη αντίστασης των γυναικών από το Σούλι, οι οποίες το 1803 προτίμησαν να πέσουν από την κορυφή του όρους Ζάλογγο μαζί με τα παιδιά τους παρά να παραδοθούν στους Τουρκαλβανούς, μετά την κατάληψη του Σουλίου από τα στρατεύματα του Αλή Πασά.
Το 1680 ο ντερεμπέης Χασάν Αλήμπεη έστελνε σωρηδόν άντρες στα καταναγκαστικά έργα, ενώ οι κοπέλες που συλλαμβάνονταν προορίζονταν για τα χαρέμια της Ανατολής. Έτσι, κάτοικοι της Πάφρας αποφάσισαν να κρυφτούν στο θρυλικό κάστρο του Ασάρκαλε (τουρκικά: Asarkale), το οποίο είναι χτισμένο σε λόφο στη δυτική όχθη του ποταμού Άλυ, κοντά στο ελληνικό χωριό Καπού Καγιά.
Περίπου 2.000 άτομα από τα χωριά της Πάφρας βρήκαν καταφύγιο στο κάστρο, το οποίο ο ντερεμπέης πολιόρκησε για 48 μέρες. Όταν πια η πείνα και η δίψα είχαν γίνει αφόρητες, και οι αρρώστιες θέριζαν, οι πολιορκημένοι αποφάσισαν να παραδοθούν. Όμως, πολλές κοπέλες (20 με 30, σύμφωνα με κάποιες πηγές) μπροστά το δίλημμα αυτοκτονία ή στα χέρια του Τούρκου προτίμησαν να γκρεμιστούν από τα απότομα βράχια στις όχθες του Άλυ.
Αυτή η θυσία έδωσε στο κάστρο το όνομα Κιζ Καλεσί, δηλαδή Κάστρο των Κοριτσιών (τουρκικά: Kız Κalesi). Στο ίδιο κάστρο βρήκαν καταφύγιο οι Έλληνες το 1917 και το 1921, κατά τους διωγμούς από τους Τούρκους.
Στην ποντιακή παράδοση τη θυσία των κοριτσιών της Πάφρας θυμίζει ο χορός θανατί’ λάγγεμαν (στα τουρκικά λέγεται κιζλάρ ατλαμασί, δηλαδή πήδημα των κοριτσιών). Ο ρυθμός του είναι δίσημος 2/4 ή 4/8 (2-2), αναπαριστά την κίνηση της κοπέλας που πηδούσε στο κενό, και χορεύεται κυρίως με νταούλι και ζουρνά, και λιγότερο με λύρα.
Η διαδρομή από την πόλη της Πάφρας μέχρι το κάστρο είναι πραγματικά μαγευτική, καθώς ο δρόμος ακολουθεί τις όχθες της τεχνητής λίμνης Ντερμπέντ (τουρκικά: Derbent barajı) για να φτάσει στις όχθες άλλης μιας τεχνητής λίμνης, της Αλτίνκαγια (τουρκικά: Altınkaya). Εκτός από το οχυρό που βρίσκεται σε έναν μονοκόμματο βράχο 150 μέτρα ψηλό, αξιοθέατο της περιοχής είναι οι τρεις λαξευτοί τάφοι στον κοντινό βράχο Ανακαγιά (τουρκικά: Anakaya).
Τόσο το κάστρο όσο και οι λαξευτοί τάφοι χρονολογούνται την περίοδο που ο Άλυς αποτελούσε φυσικό σύνορο των κρατών των Λυδών και των Μήδων (7ος-6
Φέτος το καλοκαίρι στην περιοχή βρέθηκε ο συγγραφέας Μιχάλης Καϊκουνίδης, ο οποίος μοιράζεται τις φωτογραφίες που τράβηξε με τους αναγνώστες του pontos-news.gr. Όπως λέει, στην είσοδο του κάστρου, που είναι στο ύψος της ασφάλτου, έριξε στο βράχο αγίασμα και λάδι από την Παναγία Σουμελά του Βερμίου, «για να αλαφρώσουν οι ψυχές των κοριτσιών».
