Η τεχνολογία υποτίθεται ότι κάνει τη ζωή μας πιο εύκολη. Τα «έξυπνα τηλέφωνα» παρέχουν ένα παράθυρο στον κόσμο, στο μέγεθος μιας παλάμης, επιτρέποντάς μας...
να κάνουμε σχεδόν τα πάντα με το πάτημα ενός κουμπιού. Τα «έξυπνα σπίτια» μπορούν να αυτόσυντηρούνται και οι δυνατότητες για εργασίες και συναντήσεις μέσω διαδικτύου μεταφράζονται σε σημαντική εξοικονόμηση χρόνου λόγω των μετακινήσεων.
Θεωρητικά, λοιπόν, θα έπρεπε να είχαμε περισσότερο ελεύθερο χρόνο για ύπνο, για χαλάρωση ή για διασκέδαση. Ωστόσο, υπάρχουν ολοένα και περισσότερα στοιχεία που δείχνουν πως αυτόν τον χρόνο που εξοικονομούμε τελικά τον χρησιμοποιούμε, για να κάνουμε όλο και περισσότερα πράγματα.
Σε πρόσφατη έρευνα, που πραγματοποιήθηκε με τη συμμετοχή ατόμων από όλη την Ευρώπη, διαπιστώθηκε πως οι άνθρωποι γεμίζουμε αυτές τις «κενές περιόδους» της ημέρας μας κατά κύριο λόγο με εργασίες, που σχετίζονται με τη χρήση της τεχνολογίας και την αυξανόμενη παρουσία της στη ζωή μας.
Ένα χαρακτηριστικό παράδειγμα είναι τα social media. Μάλιστα, από την έρευνα προκύπτει πως οι άνθρωποι αισθάνονται σε κάποιο βαθμό μια ενοχή για το γεγονός πως αναλώνουν τόσο χρόνο σε διαδικτυακές δραστηριότητες, καθώς ακόμη και σήμερα τις αντιλαμβάνονται ως λιγότερο αυθεντικές και αξιόλογες σε σχέση με τις δραστηριότητες του πραγματικού κόσμου.
Όπως αναφέρεται σε άρθρο του Conversation, που υπογράφουν οι επιστημονικοί υπεύθυνοι της έρευνας, οι άνθρωποι εξακολουθούν να αξιολογούν ως πολυτιμότερη μια βόλτα ή τη συνάντηση με έναν φίλο σε σύγκριση με το να «βολτάρουν» στο διαδίκτυο. «Ίσως εάν αφήναμε για λίγο το τηλέφωνο, θα είχαμε περισσότερο χρόνο να μαγειρέψουμε αυτές τις υπέροχες συνταγές που ανακαλύψαμε στο διαδίκτυο», τονίζουν.
Πώς η τεχνολογία δημιουργεί περισσότερη δουλειά
Η έρευνα καταδεικνύει, επίσης, πως η αλλαγή στα εργασιακά πρότυπα έχει διαμορφώσει μια εργασία μεγαλύτερη έντασης. Επίσης, η τηλεργασία ή τα υβριδικά μοντέλα, που έχουν ενεργοποιηθεί από τις νέες τεχνολογικές δυνατότητες, έχουν θολώσει τα όρια μεταξύ του εργασιακού χρόνου και του προσωπικού χρόνου, τα emails «εκρήγνυνται» στα laptops και τα smartphones, που παραμένουν διαρκώς online, και οι διαδικτυακές συναντήσεις διαδέχονται η μια την άλλη.
Οι νέες τεχνολογίες έχουν προκαλέσει μια εκθετική ανάπτυξη στις επικοινωνίες και αυτό μεταφράζεται σε περισσότερη δουλειά, ακόμη κι εάν κάποιος υπολογίσει το χρόνο που χρειάζονται για να διαβαστούν και να απαντηθούν όλα ή για να παρακολουθείται η ροή τους. Και καθώς προσπαθούμε να κάνουμε περισσότερα, τελικά νιώθουμε πως πετυχαίνουμε λιγότερα και αυτό μας κάνει να αισθανόμαστε χειρότερα. Ο χρόνος πιέζει περισσότερο, δημιουργώντας άγχος και αυξάνοντας την εξάντληση.
Πώς μπορούμε να πάρουμε πίσω τον χρόνο μας;
«Η ανάκτηση του χαμένου χρόνου, που θεωρητικά «εξοικονομήθηκε» από την τεχνολογία, απαιτεί μια αλλαγή στον τρόπο με τον οποίο τον μοιράζουμε στην καθημερινότητά μας», τονίζουν οι Ρουθ Όγκντεν (καθηγήτρια ψυχολογίας στο Πανεπιστήμιο John Moores του Λίβερπουλ), η Τζοάνα Βιτόσκα (επίκουρη καθηγήτρια ψυχολογίας στο Πανεπιστήμιο Maria Grzegorzewska) και η Βάντα Τσερνοχόρσκα (μεταδιδακτορική ερευνήτρια στην Τσεχική Ακαδημία Επιστημών), οι οποίες υπογράφουν από κοινού το άρθρο στο The Conversation.
«Για να απαλλαγούμε από τη συνήθεια να γεμίζουμε χρόνο με όλο και περισσότερες εργασίες, πρέπει πρώτα να αποδεχτούμε ότι μερικές φορές είναι φυσιολογικό να κάνουμε λίγα πράγματα ή και τίποτα. Στην εργασία οι εργοδότες και οι εργαζόμενοι πρέπει να διαμορφώσουν ένα περιβάλλον στο οποίο η αποσύνδεση είναι κανόνας και όχι εξαίρεση. Αυτό σημαίνει ότι δημιουργούνται ρεαλιστικές προσδοκίες για το τι μπορεί και τι πρέπει να επιτευχθεί σε μια κανονική εργάσιμη ημέρα», τονίζουν και συνεχίζουν:
«Ωστόσο, η ανάπτυξη μιας νομοθεσίας που θα κατοχυρώνει το δικαίωμα αποσύνδεσης μπορεί να είναι ο μοναδικός τρόπος, για να διασφαλίσουμε ότι η τεχνολογία θα σταματήσει να καταλαμβάνει τον χρόνο μας. Αρκετές ευρωπαϊκές χώρες όπως η Γαλλία και η Ιταλία έχουν ήδη κατοχυρώσει νομοθετικά το δικαίωμα της αποσύνδεσης. Αυτό σημαίνει πως οι εργαζόμενοι δεν έχουν καμία υποχρέωση να επικοινωνούν εκτός των ωρών εργασίας τους και έχουν το δικαίωμα να αρνηθούν να πάρουν ψηφιακή εργασία για το σπίτι».
«Είναι επίσης πιθανό στην ίδια την τεχνολογία να βρίσκεται το “κλειδί” για την ανάκτηση του χρόνου. Φανταστείτε ένα “έξυπνο ρολόι”, που αντί να σας ενημερώνει για το γεγονός πως θα πρέπει να ξεκινήσετε μια νέα εργασία ή τις ασκήσεις, να σας ειδοποιούσε πως θα πρέπει να σταματήσετε άμεσα τα πάντα, επειδή έχει ήδη συμπληρώσει τις εργάσιμες ώρες της ημέρας. Ίσως όταν η τεχνολογία αρχίσει να μας λέει να κάνουμε λιγότερα, επιτέλους να ξανακερδίσουμε χρόνο», καταλήγουν οι ερευνήτριες.
Θεωρητικά, λοιπόν, θα έπρεπε να είχαμε περισσότερο ελεύθερο χρόνο για ύπνο, για χαλάρωση ή για διασκέδαση. Ωστόσο, υπάρχουν ολοένα και περισσότερα στοιχεία που δείχνουν πως αυτόν τον χρόνο που εξοικονομούμε τελικά τον χρησιμοποιούμε, για να κάνουμε όλο και περισσότερα πράγματα.
Σε πρόσφατη έρευνα, που πραγματοποιήθηκε με τη συμμετοχή ατόμων από όλη την Ευρώπη, διαπιστώθηκε πως οι άνθρωποι γεμίζουμε αυτές τις «κενές περιόδους» της ημέρας μας κατά κύριο λόγο με εργασίες, που σχετίζονται με τη χρήση της τεχνολογίας και την αυξανόμενη παρουσία της στη ζωή μας.
Ένα χαρακτηριστικό παράδειγμα είναι τα social media. Μάλιστα, από την έρευνα προκύπτει πως οι άνθρωποι αισθάνονται σε κάποιο βαθμό μια ενοχή για το γεγονός πως αναλώνουν τόσο χρόνο σε διαδικτυακές δραστηριότητες, καθώς ακόμη και σήμερα τις αντιλαμβάνονται ως λιγότερο αυθεντικές και αξιόλογες σε σχέση με τις δραστηριότητες του πραγματικού κόσμου.
Όπως αναφέρεται σε άρθρο του Conversation, που υπογράφουν οι επιστημονικοί υπεύθυνοι της έρευνας, οι άνθρωποι εξακολουθούν να αξιολογούν ως πολυτιμότερη μια βόλτα ή τη συνάντηση με έναν φίλο σε σύγκριση με το να «βολτάρουν» στο διαδίκτυο. «Ίσως εάν αφήναμε για λίγο το τηλέφωνο, θα είχαμε περισσότερο χρόνο να μαγειρέψουμε αυτές τις υπέροχες συνταγές που ανακαλύψαμε στο διαδίκτυο», τονίζουν.
Πώς η τεχνολογία δημιουργεί περισσότερη δουλειά
Η έρευνα καταδεικνύει, επίσης, πως η αλλαγή στα εργασιακά πρότυπα έχει διαμορφώσει μια εργασία μεγαλύτερη έντασης. Επίσης, η τηλεργασία ή τα υβριδικά μοντέλα, που έχουν ενεργοποιηθεί από τις νέες τεχνολογικές δυνατότητες, έχουν θολώσει τα όρια μεταξύ του εργασιακού χρόνου και του προσωπικού χρόνου, τα emails «εκρήγνυνται» στα laptops και τα smartphones, που παραμένουν διαρκώς online, και οι διαδικτυακές συναντήσεις διαδέχονται η μια την άλλη.
Οι νέες τεχνολογίες έχουν προκαλέσει μια εκθετική ανάπτυξη στις επικοινωνίες και αυτό μεταφράζεται σε περισσότερη δουλειά, ακόμη κι εάν κάποιος υπολογίσει το χρόνο που χρειάζονται για να διαβαστούν και να απαντηθούν όλα ή για να παρακολουθείται η ροή τους. Και καθώς προσπαθούμε να κάνουμε περισσότερα, τελικά νιώθουμε πως πετυχαίνουμε λιγότερα και αυτό μας κάνει να αισθανόμαστε χειρότερα. Ο χρόνος πιέζει περισσότερο, δημιουργώντας άγχος και αυξάνοντας την εξάντληση.
Πώς μπορούμε να πάρουμε πίσω τον χρόνο μας;
«Η ανάκτηση του χαμένου χρόνου, που θεωρητικά «εξοικονομήθηκε» από την τεχνολογία, απαιτεί μια αλλαγή στον τρόπο με τον οποίο τον μοιράζουμε στην καθημερινότητά μας», τονίζουν οι Ρουθ Όγκντεν (καθηγήτρια ψυχολογίας στο Πανεπιστήμιο John Moores του Λίβερπουλ), η Τζοάνα Βιτόσκα (επίκουρη καθηγήτρια ψυχολογίας στο Πανεπιστήμιο Maria Grzegorzewska) και η Βάντα Τσερνοχόρσκα (μεταδιδακτορική ερευνήτρια στην Τσεχική Ακαδημία Επιστημών), οι οποίες υπογράφουν από κοινού το άρθρο στο The Conversation.
«Για να απαλλαγούμε από τη συνήθεια να γεμίζουμε χρόνο με όλο και περισσότερες εργασίες, πρέπει πρώτα να αποδεχτούμε ότι μερικές φορές είναι φυσιολογικό να κάνουμε λίγα πράγματα ή και τίποτα. Στην εργασία οι εργοδότες και οι εργαζόμενοι πρέπει να διαμορφώσουν ένα περιβάλλον στο οποίο η αποσύνδεση είναι κανόνας και όχι εξαίρεση. Αυτό σημαίνει ότι δημιουργούνται ρεαλιστικές προσδοκίες για το τι μπορεί και τι πρέπει να επιτευχθεί σε μια κανονική εργάσιμη ημέρα», τονίζουν και συνεχίζουν:
«Ωστόσο, η ανάπτυξη μιας νομοθεσίας που θα κατοχυρώνει το δικαίωμα αποσύνδεσης μπορεί να είναι ο μοναδικός τρόπος, για να διασφαλίσουμε ότι η τεχνολογία θα σταματήσει να καταλαμβάνει τον χρόνο μας. Αρκετές ευρωπαϊκές χώρες όπως η Γαλλία και η Ιταλία έχουν ήδη κατοχυρώσει νομοθετικά το δικαίωμα της αποσύνδεσης. Αυτό σημαίνει πως οι εργαζόμενοι δεν έχουν καμία υποχρέωση να επικοινωνούν εκτός των ωρών εργασίας τους και έχουν το δικαίωμα να αρνηθούν να πάρουν ψηφιακή εργασία για το σπίτι».
«Είναι επίσης πιθανό στην ίδια την τεχνολογία να βρίσκεται το “κλειδί” για την ανάκτηση του χρόνου. Φανταστείτε ένα “έξυπνο ρολόι”, που αντί να σας ενημερώνει για το γεγονός πως θα πρέπει να ξεκινήσετε μια νέα εργασία ή τις ασκήσεις, να σας ειδοποιούσε πως θα πρέπει να σταματήσετε άμεσα τα πάντα, επειδή έχει ήδη συμπληρώσει τις εργάσιμες ώρες της ημέρας. Ίσως όταν η τεχνολογία αρχίσει να μας λέει να κάνουμε λιγότερα, επιτέλους να ξανακερδίσουμε χρόνο», καταλήγουν οι ερευνήτριες.
