1. Η Astra αποσύρει το εμβόλιο γιατί δεν είναι πλέον αποτελεσματικό – δεν επικαιροποιήθηκε όπως τα mRNA εμβόλια και δεν καλύπτει τα νέα στελέχη. Άρα δεν έχει πια νόημα να το παράγει και να το πουλά κανείς.
2. Τα εμβόλια (όλα) έσωσαν εκατομμύρια ζωές, τόσο από COVID-19, όσο και από άλλες νόσους καθώς περιορίζοντας δραστικά την ανάγκη νοσηλείας σε όσους μολύνθηκαν, επέτρεψαν στα συστήματα υγείας να μην βρίσκονται σε συνεχή αποδιοργάνωση.
3. Τα αντιϊκά φάρμακα βοήθησαν επίσης, σε μικρότερο βαθμό. Ελάχιστη συμβολή είχαν τα μονοκλωνικά αντισώματα γιατί παρήχθησαν σε μικρές ποσότητες και είχαν περιορισμένη διανομή και χρήση, οι μεταλλάξεις δε του ιού τα έθεσαν γρήγορα εκτός μάχης. Το remdesivir ήταν διαθέσιμο πολύ νωρίς αλλά η χρήση του περιορίζεται από το ότι χρειάζεται ενδοφλέβια χορήγηση για 3 συνεχείς ημέρες. Πιο εύχρηστο το αντιικό χάπι, το οποίο όμως διατέθηκε αργά κατά την πορεία της πανδημίας.
4. Τα εμβόλια έναντι του νέου κορονοϊού, που γενικά έχουν πολύ ισχυρό προφίλ ασφάλειας, όπως όλα τα φάρμακα έχουν ανεπιθύμητες ενέργειες. Οι πιο σοβαρές είναι η θρόμβωση από τα εμβόλια αδενοϊού και η μυοκαρδίτιδα από τα mRNA, τις πρώτες εβδομάδες μετά την χορήγηση. Επειδή αυτές οι ανεπιθύμητες ενέργειες είναι εξαιρετικά σπάνιες, δεν φάνηκαν κατά την διάρκεια των κλινικών δοκιμών που οδήγησαν στην αδειοδότηση των εμβολίων, αλλά μόνο κατά την επιτήρηση των αποτελεσμάτων της γενικευμένης χρήσης τους, όταν χορηγήθηκαν πλέον πολλά εκατομμύρια δόσεις. Αυτά δημοσιοποιήθηκαν άμεσα (δεν περιμέναμε σήμερα να τα μάθουμε) και επηρέασαν τις αποφάσεις εμβολιασμού. Κανείς, όσο λαμπρός επιστήμονας και αν ήταν δεν θα μπορούσε να προβλέψει τα ατυχή αυτά συμβάντα πριν την γενικευμένη χρήση των εμβολίων. Εκ των υστέρων, μπορεί να λέμε ότι θέλουμε.
5. Τέλος, κάτι σημαντικό για το εμβόλιο της Astra που λίγο συζητήθηκε στην Ελλάδα. Το πανεπιστήμιο της Οξφόρδης παρείχε την τεχνολογία για το εμβόλιο στην εταιρία, υπό τον όρο ότι αυτό θα διατεθεί πρακτικά σε τιμή κόστους. Και η Astra δέχτηκε. Η συμφωνία αυτή αποτελεί υπόδειγμα για το πώς μια ανακάλυψη που έγινε με δημόσιο χρήμα χρησιμοποιείται με τρόπο που επιστρέφει στην κοινωνία την αξία που αυτή επένδυσε στην ερευνητική διαδικασία. Η χαμηλή τιμή, μαζί με την ιδιότητα του εμβολίου να μην χρειάζεται βαθιά κατάψυξη, το επέτρεψε να φτάσει ακόμη και σε φτωχούς πληθυσμούς, όπου δεν υπήρχε άλλη επιλογή. Για τους λόγους αυτούς, το Πανεπιστήμιο της Οξφόρδης, η Astra-Zeneca και η συμφωνία τους, περνούν στην ιστορία για να θυμίζουν διαρκώς πως πολλά πράγματα μπορεί να γίνονται με διαφορετικό τρόπο, από αυτόν που τα στερεότυπα της αγοράς προβάλουν ως μοναδικό.
Απο Γιαννη Καλομενιδη πνευμονολογο
