Πρόσθετα μέτρα συνολικού ύψους 24 δισ. ευρώ (10,7% του ΑΕΠ) υπολογίζει το ΔΝΤ ότι θα χρειαστεί η Ελλάδα μέχρι και το 2030, ώστε να μπορέσει να διατηρήσει τη βιωσιμότητα των δημοσίων οικονομικών της και να μην επιστρέψει στην κατάσταση που βρισκόταν το 2010, πριν από την ένταξή της στο μνημόνιο.
Η έκθεση του ΔΝΤ για τις δημοσιονομικές προοπτικές των κρατών μελών προαναγγέλλει επίσης για την Ελλάδα μακροχρόνια προσαρμογή του ασφαλιστικού συστήματος.
Συγκεκριμένα τονίζεται ότι με βάση τα σημερινά δεδομένα θα πρέπει να περικοπούν μέχρι και το 2030 δαπάνες για τη γήρανση του πληθυσμού ύψους 7,5 δισ. ευρώ (3,4% του ΑΕΠ) που ως γνωστό αφορούν εκτός από τα κονδύλια για τις συντάξεις τις δαπάνες για τα κοινωνικά επιδόματα και τις δαπάνες υγείας.
Σε δημοσιονομικό επίπεδο, εκτός των περικοπών που θα γίνουν για τις δαπάνες που αφορούν τη γήρανση του πληθυσμού απαιτούνται, σύμφωνα με το ΔΝΤ, και πρόσθετα μέτρα αξίας 16 δισ. ευρώ έως το 2020 (7,3% του ΑΕΠ) κυρίως από τον τομέα των δημοσίων δαπανών, αφού για τον τομέα των εσόδων εκτιμάται ότι η όποια αύξηση των εσόδων θα είναι αποτέλεσμα της αύξησης της απόδοσης των ήδη υφιστάμενων μέτρων.
Σε γενικές γραμμές η έκθεση δημοσιονομικών προοπτικών τονίζει ότι οι χώρες που έχουν σημαντικό δημοσιονομικό πρόβλημα όπως η Ελλάδα δεν θα πρέπει να περιοριστούν στη δημοσιονομική προσαρμογή. Θα πρέπει επίσης να δώσουν έμφαση στην εφαρμογή προγραμμάτων διαρθρωτικών αλλαγών και ειδικότερα της πλήρους απελευθέρωσης της αγοράς εργασίας, προϊόντων και υπηρεσιών.
Στην έκθεσή του για τα δημοσιονομικά που ανακοινώθηκε χθες (μαζί με άλλη έκθεση για τις εξαμηνιαίες οικονομικές προοπτικές) καταγράφει τα προβλήματα που οδήγησαν στις αποκλίσεις από τους μνημονιακούς στόχους αλλά και τα νέα μέτρα που έρχονται.
Οι εκτιμήσεις του ΔΝΤ φωτογραφίζουν μεγάλη περικοπή δαπανών σε πολύ χαμηλά επίπεδα για κράτος μέλος της ευρωζώνης, διότι τα φορολογικά έσοδα δεν αναμένεται να ανακάμψουν, με σαφείς αιχμές για τη κρισιμότητα του φοροεισπρακτικού μηχανισμού.
Περικοπές δαπανών
Στην προβολή των δημοσιονομικών μεγεθών που περιλαμβάνει το ταμείο στις εκτιμήσεις του δείχνει σημαντικές περικοπές συνολικού ύψους 8,5% του ΑΕΠ μέχρι και το 2015 οι οποίες δεν μπορούν να αποτυπωθούν στην παρούσα φάση ως απόλυτος αριθμός με δεδομένο ότι από το 2014 το Ταμείο αναμένει ότι η ελληνική οικονομία θα επανέλθει σε τροχιά ανάπτυξης.
Ως ποσοστό του ΑΕΠ όμως οι δημόσιες δαπάνες αναμένεται να περιοριστούν από το 49,7% το 2011 στο 48,9% φέτος. Από τις προβλέψεις φαίνεται ότι οι μεγάλες περικοπές θα γίνουν από το 2013 και μετά και θα έχουν ως βάση τις αποφάσεις που θα ληφθούν από την επόμενη επιθεώρηση της τρόικας. Οι δαπάνες, ως ποσοστό του ΑΕΠ, αναμένεται να μειωθούν από 46,3%, στο 43,7% το 2014 και να συγκρατηθούν στο 41,2% του ΑΕΠ από το 2015 και μετά, τη στιγμή που κατά μέσο όρο στην ευρωζώνη η δαπάνη φθάνει στο 47,4% του ΑΕΠ την ίδια περίοδο.
Στο πεδίο των εσόδων οι προσδοκίες είναι χαμηλότερες. Φέτος ο στόχος είναι να αυξηθούν οριακά από το 40,5% του ΑΕΠ στο 41,7% και να μείνουν στο ίδιο επίπεδο και το 2013. Μετά αναμένεται μικρή μείωση έως το 39,6% του ΑΕΠ, λόγω και πάλι της αναμενόμενης αύξησης του ΑΕΠ η οποία θα μειώσει το ποσοστό των εσόδων.
Το έλλειμμα υπολογίζεται ότι θα μειωθεί από το 9,2% του ΑΕΠ που υπολογίζεται ότι έφτασε στο τέλος του 2011 στο 7,2% του ΑΕΠ φέτος, στο 4,6% το 2013, στο 2,1% το 2014 και σταθεροποίηση στο 1,6% στη συνέχεια. Στόχος κατά το ΔΝΤ είναι πρωτογενή πλεονάσματα στο 1,8% του ΑΕΠ το 2014 και στο 4,4% από το 2014 και μετά για να μειωθεί το χρέος.
Το δημόσιο χρέος
Μακρά και επίπονη θα είναι σύμφωνα με το Ταμείο η προσπάθεια για βιωσιμότητα του δημοσίου χρέους ακόμη και μετά το PSI το οποίο ένα μήνα μετά την εκκίνησή του βρίσκεται ακόμη σε εξέλιξη. Ο διεθνής οργανισμός εκτιμά ότι το χρέος ως ποσοστό του ΑΕΠ αναμένεται να φτάσει το 152,3% για φέτος για να αυξηθεί στο 160,9% το 2013 και να υποχωρήσει ξανά στο 158,1% του ΑΕΠ στο τέλος του 2014.
Με βάση τις προβλέψεις το ελληνικό χρέος θα μειωθεί ξανά κάτω από το 150% του ΑΕΠ το 2016 φτάνοντας το 143,7% του ΑΕΠ, ενώ το 2017 αναμένεται να έχει υποχωρήσει περαιτέρω στο 136,8% του ΑΕΠ.
Η μείωση του χρέους όμως θα πρέπει να συνοδευτεί και από ένα ενάρετο κύκλο σε ό,τι αφορά τα έσοδα και τις δαπάνες. Πιο συγκεκριμένα θα πρέπει η Ελλάδα να επιτύχει κατ' αρχήν την επίτευξη πρωτογενούς πλεονάσματος που θα φτάνει ως ποσοστό του ΑΕΠ το 1,8% στο τέλος του 2013 και στη συνέχεια θα πρέπει να έχει σταθερά πρωτογενές πλεόνασμα 4,4% του ΑΕΠ από το 2014 ώς και τουλάχιστον το 2017.
Η δημοσιονομική προσαρμογή εξαρτάται ειδικά στην Ελλάδα από την επιτυχία του σχεδίου αύξησης των φορολογικών και άλλων εσόδων επισημαίνει το ΔΝΤ ειδικά, καθώς η κρίση συνήθως φέρνει μεγαλύτερη φοροδιαφυγή...
Για τα μέτρα επισημαίνεται ότι επικεντρώνονται στη σημαντική μείωση της απασχόλησης στο Δημόσιο, στις συντάξεις και στις δαπάνες υγείας, αλλά και στη διεύρυνση της φορολογικής βάσης στο ΦΠΑ και στους φόρους εισοδήματος. Έμφαση θα δοθεί στη πάταξη φοροδιαφυγής και εισφοροδιαφυγής.
Υφεση 4,7%
Στη δεύτερη έκθεση του ΔΝΤ που αφορά την πορεία και τις προοπτικές της παγκόσμιας οικονομίας γίνεται εκτίμηση ότι η ύφεση στην Ελλάδα για φέτος θα φτάσει το 4,7% του ΑΕΠ, η ανεργία στο 19,4% όπου θα παραμένει και το 2013, ενώ λόγω της χαμηλής ζήτησης και διαρθρωτικών αλλαγών η χώρα θα έχει αποπληθωρισμό τιμών κατά 0,5% ποσοστό που θα μειωθεί στο 0,3% το 2013.
Ο πληθωρισμός αναμένεται να έχει αρνητικό πρόσημο, στο -0,5% φέτος και -0,3% το 2013 και το έλλειμμα στο ισοζύγιο τρεχουσών συναλλαγών να συρρικνωθεί από το 9,7% του ΑΕΠ πέρυσι στο 7,4% του ΑΕΠ φέτος και στο 6,6% του ΑΕΠ το 2013.
Ανοδικά η παγκόσμια οικονομία
Ανοδικά αναθεώρησε τις προβλέψεις του για την παγκόσμια οικονομία το Διεθνές Νομισματικό Ταμείο (ΔΝΤ), με τις ΗΠΑ να έχουν το προβάδισμα, αν και η πρόσφατη βελτίωση παραμένει "ιδιαίτερα ευάλωτη".
Στην έκθεση του ΔΝΤ για τις προοπτικές της Παγκόσμιας Οικονομίας επισημαίνεται ότι η παγκόσμια οικονομία θα αναπτυχθεί με ρυθμό 3,5% εφέτος και 4,1% το 2013, συγκριτικά με το 3,3% και 4% αντίστοιχα που είχε προβλέψει το Ταμείο τον Ιανουάριο. Οι ΗΠΑ θα αναπτυχθούν με ρυθμό 2,1% φέτος και 2,4% το 2013, υψηλότερα από το 1,8% και 2,2% που είχε προβλεφθεί αρχικά.
"Η βελτιωμένη δραστηριότητα στις ΗΠΑ στη διάρκεια του δεύτερου εξαμήνου του 2011 και οι καλύτερες πολιτικές στην Ευρωζώνη που στοχεύουν στην αντιμετώπιση της κρίσης χρέους έχουν περιορίσει την απειλή μιας απότομης παγκόσμιας επιβράδυνσης», όπως επισημαίνεται στην έκθεση του ΔΝΤ, το οποίο χαρακτηρίζει τη βελτίωση ιδιαίτερα ευάλωτη. Σύμφωνα με το ΔΝΤ, η βασικότερη ανησυχία είναι πιθανή κλιμάκωση της κρίσης χρέους στην Ευρωζώνη, που θα μπορούσε να πυροδοτήσει μία γενικότερη τάση φυγής από το ρίσκο και μία απότομη αύξηση των τιμών πετρελαίου.
Για την Ευρωζώνη, το ΔΝΤ προδικάζει πως η ύφεση το 2012 θα είναι μικρότερη του αναμενομένου, με το ΑΕΠ της να υποχωρεί μόλις κατά 0,3% έναντι της προηγούμενης πρόβλεψης για ύφεση 0,5%, ενώ για το 2013, αναμένεται ανάπτυξη 0,9% έναντι 0,8%.
Οι δύο κύριες οικονομίες της Ευρωζώνης θα καταγράψουν ελαφρώς μεγαλύτερη ανάπτυξη από την προβλεπόμενη για το 2012, με το ΑΕΠ της Γερμανίας να αυξάνεται 0,6% από 0,3% και της Γαλλίας να διαμορφώνεται στο 0,5% από το 0,2%. Λιγότερο απαισιόδοξο εμφανίζεται το ΔΝΤ και για την Ιταλία: το ιταλικό ΑΕΠ το 2012 θα υποχωρήσει 1,9% και όχι κατά 2,2%, όπως προβλεπόταν τον Ιανουάριο, ενώ για το 2013 το ποσοστό της ύφεσης αναθεωρήθηκε στο 0,3% από 0,6%. Λιγότερο ενθαρρυντικές είναι οι προβλέψεις για την οικονομία της Ισπανίας, η οποία αναμένεται να παρουσιάσει συρρίκνωση 1,8% έναντι 1,7%, για να εξέλθει από την κρίση το 2013.
ΤΑΣΟΣ ΔΑΣΟΠΟΥΛΟΣ - tdas@nafetmporiki.gr
