της Έφης Μπάσδρα
Ο ανταποκριτής της γερμανικής Frankfurter Allgemeine Zeitung (FAZ) Μιχαέλ Μάρτενς είπε πρόσφατα: «Μου πήρε χρόνια για να αντιληφθώ γιατί τα συναισθήματα στις βαλκανικές χώρες οξύνονται τόσο πολύ κατά τη διάρκεια ενός προεκλογικού αγώνα. Το αντιλήφθηκα όταν κατάλαβα ότι εκτός από τις εκλογές, κερδίζεις και το κράτος, καταλαμβάνεις το κράτος, σου ανήκουν πολύ περισσότερα πράγματα από τη διαχείριση της κυβέρνησης...». Πρίν καιρό η σύζυγος του πρωθυπουργού Αλέξη Τσίπρα επιβεβαίωσε ...
τη σκέψη του με τον πλέον ωμό τρόπο. «Πήραμε την κυβέρνηση, δεν πήραμε την εξουσία», υποδηλώνοντας εμμέσως πλην σαφώς την μη κατάληψη του κράτους αποκαλύπτοντας όμως μελλοντικές προθέσεις και σχεδιασμούς.
Η πρόσφατη εξέλιξη στην υπόθεση της Novartis είναι υποδηλωτική προς αυτή την εξέλιξη. Η επίδειξη πυγμής από μέρους του Μαξίμου για έλεγχο του κράτους και της κάθε είδους κρατικής εξουσίας είναι εμφανέστατη. Η διαφαινόμενη και αναπόφευκτη εκλογική ήττα του Αλέξη Τσίπρα μέσα στο 2019, το άγχος της απώλειας της εξουσίας και της κυριαρχίας επί του κράτους καθοδηγεί και την παραπέρα πορεία και στρατηγική μέχρι τις εκλογές. Μπροστά στην κατάρρευση και παρά την προσοδοπαροχή με τους διορισμούς, τις υποσχετικές και τα επιδόματα προς πάσαν κατεύθυνση που δεν φαίνεται να «διορθώνουν» την κατάσταση, επιχειρείται μία άλωση αρχικά της δικαστικής εξουσίας και στη συνέχεια κάθε είδους λογοδοσίας και θεσμικών αντίβαρων που έχουν να κάνουν με τη λειτουργία του δημοκρατικού μας πολιτεύματος.
Το άγαρμπο σερβίρισμα σκανδάλων την επομένη των μεγάλων συλλαλητηρίων για την ατυχή και εθνικά επιβλαβή Συμφωνία των Πρεσπών, η σπίλωση πολιτικών αντιπάλων, οι καθυστερήσεις στη διαλεύκανση κάθε υπόνοιας με στόχο τη διατήρηση της «δυσωδείας» στον πολιτικό λόγο, η «διαχείριση» της δικαστικής εξουσίας και η κατεδάφιση των διαχωριστικών ανάμεσα στις ανεξάρτητες εξουσίες της δημοκρατίας σκιαγραφούν ένα γκρίζο πλάνο και χαράζουν μιά ολισθηρή ατραπό.
Είναι ο δρόμος αυτός που θα βαδίσουμε τη νέα, εκλογική χρονιά; Τα σημάδια δυστυχώς δεν είναι καλά.
Ο σεβασμός στη λειτουργία των θεσμών δεν είναι πλέον αυτονόητος. Η αντίληψη ότι δεν πρέπει να ξεχειλώνεις τυχόν παραθυράκια του νόμου για να κατατροπώσεις τον πολιτικό αντίπαλο δεν υπάρχει, ενώ η εκφορά αγοραίου «πολιτικού» λόγου είναι ένδειξη πυγμής και πολιτικού τσαμπουκά που επικροτείται. Έχει δημιουργηθεί ένα κλίμα πολέμου όπου η χρήση κάθε διαθέσιμου «νόμιμου» εργαλείου για την διάλυση του εχθρού επιτρέπεται! Αυτό όμως είναι δείγμα φθοράς του πολιτεύματος.
Ξαναθυμάμαι τους Στίβεν Λεβίτσκι και Ντάνιελ Zίμπλατ στο βιβλίο τους “How Democracies Die”. Ένα από τα σημάδια κινδύνου που εμφανίζει μια δημοκρατία υπό παρακμή και σε σήψη είναι η απόρριψη των κανόνων που λειτουργούν στις δημοκρατίες.
Συνήθως συμβαίνει σε δημοκρατίες όπου ηγούνται πρόσωπα με υψηλά ποσοστά αποδοχής και δύναμη επιβολής μεθοδεύσεων κεκαλυμμένης ή απροκάλυπτης θεσμικής εκτροπής με θύμα τελικά τη δημοκρατία.
Συμβαίνει και σε μας;
Ευτυχώς το σχέδιο του φθίνοντος Αλέξη Τσίπρα για μία αδύναμη δημοκρατία είναι σε πλήρη αποδρομή.
Η Έφη Μπάσδρα είναι καθηγήτρια στο Παν/μιο Αθηνών
Το άρθρο δημοσιεύτηκε στην εφημερίδα Φιλελεύθερος
