Τσακιρίδης Κωνσταντίνος διπλωματούχος προπονητής UEFA B της ΕΠΟ. Αναλυτής Ποδοσφαίρου Performance Video and Data Analyst pierikos f.c.
Με την εισαγωγή των σύγχρονων ηλεκτρονικών συστημάτων, η ανάλυση ποδοσφαιρικών αγώνων έχει γίνει πλέον πραγματικότητα. Αυτή η τεχνολογία και τεχνογνωσία χρησιμοποιείται στην Ευρώπη και κερδίζει ολοένα έδαφος στην Ελλάδα ακόμη και στις μικρές κατηγορίες ομάδων και ακαδημίες ποδοσφαίρου.
Ένα...
σημαντικό στάδιο στην βιντεοανάλυση αγώνων και προπονήσεων, είναι η παρουσίαση των αποτελεσμάτων. Οι περισσότεροι προπονητές δεν διαθέτουν χρόνο για την συλλογή και κατανόηση μεγάλων ποσοτήτων πληροφοριών. Επομένως ο ρόλος του Αναλυτή σε μια ομάδα είναι πολύ σημαντικός επειδή η παρουσίαση των αποτελεσμάτων παίζουν καθοριστικό ρόλο στην αποδοτικότητα της βιντεοανάλυσης. Από την στιγμή που ο προπονητής έχει στα χέρια του τις απαραίτητες πληροφορίες, πρέπει να τις παρουσιάσει στους ποδοσφαιριστές είτε ατομικά ή συνολικά στην ομάδα.
Μέρος Α
Ανάλυση αγώνα μέσω βίντεο:
Είναι ουσιώδες να γνωρίζουν οι προπονητές γιατί θέλουν να χρησιμοποιούν την ανάλυση αγώνων με την βοήθεια του Αναλυτή τους. Οι τέσσερις βασικές πτυχές απόδοσης που μπορούν να μετρηθούν είναι η τεχνική, η τακτική, η φυσική κατάσταση και η συμπεριφορά. Οι τομείς αυτοί μπορούν να υποδιαιρεθούν σε καταστάσεις, ανάλογα με το αν η ομάδα έχει κατοχή της μπάλας (επίθεση) ή όχι.
Η διαφοροποίηση αυτή είναι πολύ σημαντική για την εκτίμηση της αμυντικής και επιθετικής συνεισφοράς των παικτών σε διαφορετικές καταστάσεις.
Εκτός από διάφορους τρόπους ανάλυσης ποσοτικών δεδομένων υπάρχουν επίσης πολλοί τρόποι εξέτασης της απόδοσης είτε σε παίκτη είτε στην ομάδα (δική μας ή του αντιπάλου).
Ατομική ανάλυση (εξέταση μεμονωμένων ποδοσφαιριστών).
Συγκριτική ανάλυση (εξέταση δυο ποδοσφαιριστών, όπως δυο επιθετικών).
Τμηματική ανάλυση ομάδας στις φάσεις (άμυνα, μετάβαση από άμυνα σε επίθεση, επίθεση, μετάβαση από επίθεση σε άμυνα).
Ανάλυση ομάδας (δική μας ή αντίπαλος).
Συγκριτική ανάλυση ημιχρόνων.
Συγκριτική ανάλυση μεταξύ διαφορετικών αγώνων.
Συγκριτική ανάλυση σεζόν.
Είναι πάντα σημαντικό η ανάλυση να γίνεται με βάση τα στοιχεία του αντιπάλου με το στυλ παιχνιδιού της ομάδας μας και των αντιπάλων, με τις προηγούμενες επιδόσεις του είναι εφικτό με βάση τα αναμενόμενα αποτελέσματα τόσο σε ατομικό όσο και σε ομαδικό επίπεδο.
Υπάρχουν πολλοί μέθοδοι ανάλυσης αγώνων που προσαρμόζονται είτε στην ποσοτική (δεδομένα επιδόσεων), είτε στην ποιοτική ανάλυση (βίντεοανάλυση, τμηματοποίηση παιχνιδιού). Κάθε μια από αυτές τις μεθόδους παρουσιάζει τα δικά της πλεονεκτήματα και μειονεκτήματα. Οι ποσοτικές πληροφορίες μπορούν να βοηθήσουν τον προπονητή να λάβει τις σωστές αποφάσεις για την απόδοση της ομάδας του. Ο συνδυασμός ποσοτικών και ποιοτικών δεδομένων, είναι δυνατός με τα προγράμματα Sportscode, Nacsports, LongMatch.
Ποιοτική πληροφορία – Βίντεο ανάλυση:
Όπως αναφέραμε προηγουμένως, παρόλο που τα ποσοτικά στατιστικά είναι πολύ χρήσιμα, οι περισσότεροι προπονητές προτιμούν τη χρήση βίντεο. Το βίντεο ενός αγώνα προσφέρει στοιχεία που είναι πέρα από την αντικειμενική ακρίβεια των στατιστικών δεδομένων και απαιτούν την ερμηνεία ενός έμπειρου προπονητή, ο οποίος θα είναι σε θέση να διακρίνει την τεχνική και τακτική συμπεριφορά, καθώς και τη φυσική απόδοση και την συμπεριφορά των ποδοσφαιριστών.
Η βιντεοανάλυση επομένως, παρέχει πολλές δυνατότητες στον προπονητή. Εδώ μπορούμε να επισημάνουμε πόσο σημαντικός είναι ο ρόλος του Αναλυτή για να μπορέσει ο προπονητής με τα ποσοτικά, στατιστικά και την ανάλυση βίντεο να προετοιμάσει την ομάδα του.
Παράδειγμα:
Στην περίπτωση στατικών φάσεων. Η στατιστική ανάλυση θα μας δώσει μόνο τον αριθμό, την θέση και το ποσοστό επιτυχίας των στατικών φάσεων. Η βιντεοανάλυση όμως μας επιτρέπει να δούμε πώς οδηγηθήκαμε στην στατική φάση, να εξετάσουμε την αμυντική οργάνωση ή τον επιθετικό σχηματισμό, τόσο της ομάδας μας, όσο και του αντιπάλου, πριν και κατά την εκτέλεση της στατικής φάσης και να εντοπίσουμε τα λάθη και τις επιτυχημένες ενέργειες. Αν η άμυνα παρουσιάζει κενά υπάρχει πρόβλημα αλληλοκάλυψης οι παίκτες δεν επιστρέφουν έγκαιρα στις θέσεις, όλα αυτά δεν διακρίνονται στην στατιστική παρουσίαση, αλλά στην βιντεοανάλυση η οποία θα παρουσιάσει ο προπονητής αλλά υπάρχει και το ενδεχόμενο να το παρουσιάσει και ο Αναλυτής. Αυτό για να συμβεί πρέπει να υπάρχει εμπιστοσύνη ανάμεσά τους.
Στην περίπτωση του βίντεο οι παίκτες μπορούν να κατανοήσουν πολλά περισσότερα επειδή είναι πολύ μικρά σε διάρκεια αλλά έχουν και διάφορα σχεδιαστικά εφέ για να γίνουν περισσότερα κατανοητά απ΄ όλους.
Πώς μπορεί το βίντεο ενός αγώνα να βοηθήσει τον προπονητή;
Η απάντηση είναι ότι ο προπονητής μετά τον αγώνα μπορεί να συγκρατήσει ένα 20-30% από τα γεγονότα τα οποία συνέβησαν στον αγωνιστικό χώρο. Στην περίπτωση αυτή, ο προπονητής μπορεί να ζητήσει από τον αναλυτή της ομάδας να του ετοιμάσει σε βίντεο μικρής διάρκειας τις φάσεις του παιχνιδιού(Defensive opporation, Offensive transition, Offensive opporation, Defensive transition). Συνήθως όμως ο προπονητής μπορεί να μην επιθυμεί τις φάσεις και να ζητήσει πιο εξειδικευμένα στατιστικά ή βίντεο όπως (για ποδοσφαιριστή ατομικά ή ένα μοντέλο το οποίο επαναλαμβάνεται) είτε αντιπάλου είτε της ομάδας του για να καταλάβει αν η προπόνηση στο τακτικό κομμάτι που δουλεύει σε τι ποσοστό επαναλαμβάνεται έτσι ώστε να βελτιώσει ατομικά πρώτα τους ποδοσφαιριστές του και μετά την ομαδική βελτίωση.
Περιορισμοί στην ανάλυση:
Όπως αναφέραμε προηγουμένως, σχεδόν κάθε αγωνιστική πτυχή μπορεί να καταγραφεί, να εκτιμηθεί και να αναλυθεί με βάση το βίντεο αγώνα. Όμως οι πληροφορίες που είναι διαθέσιμες περιορίζονται σε ότι έχει καταγράψει η κάμερα. Κατά συνέπεια μπορεί να αποσιωπηθούν σημαντικές ενέργειες χωρίς μπάλα, αφού συνήθως η λήψη επικεντρώνεται στην πορεία της μπάλας, ειδικά στις τηλεοπτικές λήψεις. Αυτό μπορεί έως ένα βαθμό να αποφευχθεί εάν η ομάδα βιντεοσκοπεί τον αγώνα. Η έλλειψη πληροφοριών για τις ενέργειες χωρίς μπάλα μπορεί να είναι πολύ σημαντικές καθώς το Sportcode, Nacsport, LongMatch, είναι προγράμματα που συνδυάζουν την στατιστική ανάλυση με την ποιοτική βίντεο-ανάλυση. Ο προπονητής έχει όλα τα δεδομένα για κάθε πτυχή του αγώνα. Επιπλέον μια από τις πολλές δυνατότητες που προσφέρουν τα προγράμματα αυτά είναι η συρραφή βίντεο. Επίσης αναφέρουμε την δυνατότητα στατιστικής παρουσίασης των γεγονότων καθώς και οι επιλεγμένες φάσεις που έχουν εντοπιστεί πάνω στην γραμμή του χρόνου (timeline), καταγράφοντας αυτόματα σε πίνακες επιτρέποντας την εξαγωγή αρχείου σε μορφή excel.
Βασικές πτυχές που εξετάζουμε στην βιντεοανάλυση:
Επιθετικές ενέργειες: Σύστημα/Μετασχηματισμός κατά τη διάρκεια του παιχνιδιού. Προσπάθειες για τέρμα (από σημεία 14,16,17,18). Χτίσιμο παιχνιδιού (Build up). 1v1. Στατικές φάσεις.
Αμυντικές ενέργειες: Σύστημα/Μετασχηματισμός κατά τη διάρκεια του παιχνιδιού. Στατικές φάσεις.1v1.
H έλλειψη πληροφοριών για τις ενέργειες χωρίς μπάλα μπορεί να είναι πολύ σημαντικές, δεδομένου ότι ο συνολικός χρόνος κατοχής ενός παίκτη μπορεί να είναι κάτω του 2% της συνολικής διάρκειας του αγώνα. Για παράδειγμα ένας προπονητής μπορεί να θέλει να εξετάσει πως η ομάδα του δέχτηκε τέρμα μετά από αντεπίθεση εκτέλεσης κόρνερ της ομάδας του. Εάν η κάμερα έχει εστιάσει στην εκτέλεση του κόρνερ στο αντίπαλο μισό του γηπέδου, η ανάλυση τοποθέτησης των αμυντικών της ομάδας του είναι αδύνατη.
Μέρος Β
Παρουσίαση αποτελεσμάτων από την βιντεοανάλυση είναι η παρουσίαση των πληροφοριών στους ποδοσφαιριστές σχετικά με τη επίδοσή τους ή την επίδοση των αντιπάλων μέσα από τα βίντεο. Οι παρουσιάσεις μπορεί να απευθύνονται είτε μεμονωμένα σε ποδοσφαιριστές είτε συνολικά στην ομάδα. Μπορεί να γίνεται σε εβδομαδιαία βάση με την ανάλυση του προηγούμενου αγώνα, είτε της ομάδας μας, είτε αντιπάλου.
Τσακιρίδης Κωνσταντίνος, Αναλυτής ποδοσφαίρου Performance Analyst ΣΦΚ ΠΙΕΡΙΚΟ
