Οι προτάσεις της για την καλύτερη λειτουργία της Δημόσιας Διοίκησης και η τοποθέτηση του πρωθυπουργού
Τις προτάσεις της για την καλύτερη λειτουργία της Δημόσιας Διοίκησης ανέπτυξε η Βουλευτής Πιερίας Μαρία Μίχου στην ομιλία της στην Κοινοβουλευτική Ομάδα. Όπως ανέφερε χαρακτηριστικά η κα Μίχου εάν θέλουμε να αλλάξουμε τη χώρα πρέπει να «ξεκολλήσουμε» το κράτος, και αυτό μπορεί να επιτευχθεί με την ουσιαστική επιμόρφωση των δημοσίων υπαλλήλων και την παροχή κινήτρων για ενίσχυση της αποδοτικότητας.
Η ΟΜΙΛΙΑ
Κύριε Πρόεδρε,
Ενώ έχετε κάνει ένα σημαντικό έργο για τη χώρα μας στη διεθνή πολιτική σκηνή, κάτι που αναγνωρίζεται από όλους εδώ, πιστεύω ότι το πρόβλημα είναι στο εσωτερικό της χώρας μας και αφορά κυρίως την λειτουργία της δημόσιας διοίκησης.
Πιο συγκεκριμένα, ενώ έχει παραχθεί ένα ιδιαίτερα σημαντικό νομοθετικό έργο που αφορά μεγάλες διαρθρωτικές αλλαγές για την χώρας μας αυτό αδικείται στην εφαρμογή του.
Η κατάσταση αυτή δεν είναι δυνατόν να συνεχιστεί. Εάν θέλουμε να αλλάξουμε την χώρα, να αναδιαρθρώσουμε το παραγωγικό της μοντέλο, να προσφέρουμε ποιοτικές υπηρεσίες υγείας και ουσιαστική μόρφωση στα παιδιά μας πρέπει να «ξεκολλήσουμε» το κράτος.
Ένα κράτος το οποίο για να μην είμαι ισοπεδωτική, σε ορισμένες περιπτώσεις λειτουργεί εξαιρετικά. Υπάρχουν υπηρεσίες οι οποίες διεκπεραιώνουν σε πολύ σύντομο χρόνο αιτήματα πολιτών, με υπαλλήλους οι οποίοι είναι ευσυνείδητοι και αποτελεσματικοί.
Το ερώτημα όμως παραμένει: μπορούμε να κάνουμε τα μεμονωμένα επιτυχημένα παραδείγματα, κανόνα καθολικής εφαρμογής;
Το πρόβλημα εμφανίζεται συχνά στους δημοσίους υπαλλήλους πρώτης γραμμής, δηλαδή σε όσους έρχονται σε επαφή με τους πολίτες, οι οποίοι πολλές φορές έχουν λόγω ανασφάλειας αμυντική ή ακόμα και αρνητική συμπεριφορά. Συγκεκριμένα, δεν υπάρχει ενιαία εφαρμογή του νόμου και μάλιστα σε σύντομο χρονικό διάστημα.
Για να αντιμετωπίσουμε τα παραπάνω προβλήματα θα προχωρήσω σε δύο συγκεκριμένες προτάσεις οι οποίες στηρίζονται στην ουσιαστική επιμόρφωση των δημοσίων υπαλλήλων και την παροχή κινήτρων για ενίσχυση της αποδοτικότητας.
ΕΠΙΜΟΡΦΩΣΗ
Είναι εξαιρετικά σημαντικό να γνωρίζει κάθε υπάλληλος που αναλαμβάνει να διεκπεραιώσει μια υπόθεση τι ακριβώς έχει να κάνει. Αυτή τη στιγμή παρατηρούνται πολλές περιπτώσεις στις οποίες οι υπάλληλοι δεν γνωρίζουν πως πρέπει να συμβάλλουν στην εφαρμογή του νόμου.
Για να λυθεί αυτό το πρόβλημα προτείνω να αξιοποιήσουμε την τεχνογνωσία του Εθνικού Κέντρου Δημόσιας Διοίκησης και το καλύτερα εκπαιδευμένο ανθρώπινο δυναμικό του δημοσίου τομέα – τους αποφοίτους της Εθνικής Σχολής Δημόσιας Διοίκησης.
Από εδώ και στο εξής κάθε νόμος που ψηφίζεται στη Βουλή θα πρέπει να συνοδεύεται και από ένα πρόγραμμα επιμόρφωσης των υπαλλήλων που θα κληθούν να το εφαρμόσουν στην πράξη. Έτσι οι δημόσιοι υπάλληλοι θα γνωρίζουν τι ακριβώς ζητά από αυτούς η Κυβέρνηση και πως μπορούν να γίνουν πιο αποτελεσματικοί. Την υλοποίηση αυτών των προγραμμάτων θεωρώ ότι μπορεί κάλλιστα να αναλάβει το Εθνικό Κέντρο Δημόσιας Διοίκησης, με την απαραίτητη μεταφορά οργανωτικών πόρων (χρήματα, ανθρώπινο δυναμικό, υλικοτεχνική υποδομή) αν και εφόσον χρειάζεται.
Όμως επειδή ορισμένες περιπτώσεις είναι εξαιρετικά περίπλοκες, ή ενδέχεται να χρειαστεί οριζόντια συνεργασία περισσότερων οργανισμών απαιτείται ένα συντονιστικό – επιτελικό όργανο το οποίο θα αναλαμβάνει να ταιριάξει τις λύσεις στα προβλήματα.
Το όργανο αυτό θα μπορούσε να ονομάζεται Γραφείο Νομοθετικού Συντονισμού και να ιδρυθεί σε κάθε Υπουργείο και σε κάθε Περιφερειακή Αυτοδιοίκηση. Το ανθρώπινο δυναμικό του θα αποτελείται από Αποφοίτους της Εθνικής Σχολής Δημόσιας Διοίκησης και μετακλητούς υπαλλήλους ειδικούς ανά αντικείμενο. Με τον τρόπο αυτό επιτυγχάνεται ο συνδυασμός της επιστημονικής γνώσης με την γνώση του τρόπου λειτουργίας της γραφειοκρατίας.
ΚΙΝΗΤΡΑ ΑΠΟΔΟΤΙΚΟΤΗΤΑΣ
Όσες παρεμβάσεις και αν γίνουν στην δημόσια διοίκηση καμία δεν πρόκειται να επιφέρει τα επιθυμητά αποτελέσματα αν δεν συνοδευτεί από την παροχή κινήτρων. Ένας από τους βασικούς λόγους που το δημόσιο παρουσιάζει χαμηλούς δείκτες παραγωγικότητας, αλλά και χαμηλή ποιότητα παρεχόμενων υπηρεσιών είναι ότι δεν συνδέεται ο μισθός με την παραγωγικότητα.
Η λογική αυτή δεν παρακινεί τον υπάλληλο να δουλέψει όσο χρειάζεται. Αν όμως συνδέσουμε το πριμ παραγωγικότητας με πραγματικά και μετρήσιμα δεδομένα τότε θα αντιστρέψουμε εντελώς την νοοτροπία.
Για να γίνει όμως αυτό χρειαζόμαστε αξιόπιστους δείκτες. Πρέπει, λοιπόν, να δημιουργηθούν από έναν ανεξάρτητο φορέα κλίμακες αποδοτικότητας ανά δημόσια υπηρεσία με αντικειμενικά κριτήρια, έτσι ώστε να γνωρίζουμε το έργο που μπορούν να παράγουν. Εν συνεχεία, με βάση τα στοιχεία αυτά θα προχωρήσουμε σε μηνιαίο έλεγχο επίτευξης στόχων, ανά υπάλληλο και ανά υπηρεσία.
Με τον τρόπο αυτό όχι μόνο θα διασφαλίσουμε την καλύτερη λειτουργία της δημοσίας διοίκησης και την ποιοτική εξυπηρέτηση των πολιτών αλλά παράλληλα θα είμαστε σε θέση – για πρώτη φορά στα ελληνικά χρονικά – να υπολογίσουμε με πραγματικά δεδομένα τον χρόνο ολοκλήρωσης του κάθε έργου και της κάθε δραστηριότητας.
Η ΤΟΠΟΘΕΤΗΣΗ ΤΟΥ ΠΡΩΘΥΠΟΥΡΓΟΥ
Ποιο είναι το εργαλείο των αλλαγών; Καταρχήν, είναι το ίδιο το κράτος. Αναφέρθηκαν πολλοί στο κράτος, η Μαρία Μίχου, ο Σπύρος Μαργέλης, ο Σπύρος Μοσχόπουλος και πολλοί άλλοι. Υπάρχει όμως στη χώρα μας, και λόγω του συγκεντρωτισμού, και λόγω της πελατειακής νοοτροπίας στην πολιτική, μία αντίληψη ότι «όλα τα περιμένουμε από το κράτος», διότι έτσι μας έμαθαν αν θέλετε, διότι ήταν τόσο συγκεντρωτικό το σύστημα και τόσο πελατειακό, που ήθελε τον πολίτη παθητικό, επαίτη για κάθε δουλειά του.
Το κράτος που έχουμε, όμως, αυτή η Δημόσια Διοίκηση που ζητάμε να κάνει τις αλλαγές, είναι και ένα μέρος του προβλήματος, αν όχι το κύριο μέρος του προβλήματος. Και δεν μιλάω για τον δημόσιο υπάλληλο, γιατί και αυτόν, τον διαπαιδαγωγήσαμε. Πολύ σωστά είπε η Μαρία Μίχου, ότι πρέπει να κάνουμε το Εθνικό Κέντρο Δημόσιας Διοίκησης μήτρα αλλαγών και νέας πολιτικής σκέψης για τον εκσυγχρονισμό της Διοίκησης.
Άρα, λοιπόν, μην περιμένουμε από τους Υπουργούς και Υφυπουργούς, ότι με μία απόφαση θα ανατρέψουν μια Δημόσια Διοίκηση, μια κουλτούρα και μια αντίληψη, από τη μια μέρα στην άλλη.
Εδώ, χρειάζεται και η δική σας βοήθεια, όχι μόνο στον ελεγκτικό ρόλο, που είναι βασικός, αλλά και στο ρόλο της καινοτομίας, των αλλαγών, των προτάσεων, των σκέψεων που, από τη δική σας εμπειρία ως προς τις δυσκολίες που έχει ο πολίτης, μπορείτε να βοηθήσετε στο να προχωρήσουν.
Και νομίζω ότι η Κοινοβουλευτική Ομάδα μπορεί να συμβάλει καθοριστικά προς αυτή την κατεύθυνση, στο να βρούμε δηλαδή το «by pass», όπως λένε πολλοί, τις πιο άμεσες λύσεις, που μπορούν να σπάσουν αυτή τη γραφειοκρατία και να φτιάξουν ένα κράτος, το οποίο θα είναι πράγματι αποτελεσματικό, αλλά θα διέπεται και από αρχές - διαφάνεια, αξιολόγηση, λογοδοσία, διαβούλευση, αλληλεγγύη.
Τις προτάσεις της για την καλύτερη λειτουργία της Δημόσιας Διοίκησης ανέπτυξε η Βουλευτής Πιερίας Μαρία Μίχου στην ομιλία της στην Κοινοβουλευτική Ομάδα. Όπως ανέφερε χαρακτηριστικά η κα Μίχου εάν θέλουμε να αλλάξουμε τη χώρα πρέπει να «ξεκολλήσουμε» το κράτος, και αυτό μπορεί να επιτευχθεί με την ουσιαστική επιμόρφωση των δημοσίων υπαλλήλων και την παροχή κινήτρων για ενίσχυση της αποδοτικότητας.
Η ΟΜΙΛΙΑ
Κύριε Πρόεδρε,
Ενώ έχετε κάνει ένα σημαντικό έργο για τη χώρα μας στη διεθνή πολιτική σκηνή, κάτι που αναγνωρίζεται από όλους εδώ, πιστεύω ότι το πρόβλημα είναι στο εσωτερικό της χώρας μας και αφορά κυρίως την λειτουργία της δημόσιας διοίκησης.
Πιο συγκεκριμένα, ενώ έχει παραχθεί ένα ιδιαίτερα σημαντικό νομοθετικό έργο που αφορά μεγάλες διαρθρωτικές αλλαγές για την χώρας μας αυτό αδικείται στην εφαρμογή του.
Η κατάσταση αυτή δεν είναι δυνατόν να συνεχιστεί. Εάν θέλουμε να αλλάξουμε την χώρα, να αναδιαρθρώσουμε το παραγωγικό της μοντέλο, να προσφέρουμε ποιοτικές υπηρεσίες υγείας και ουσιαστική μόρφωση στα παιδιά μας πρέπει να «ξεκολλήσουμε» το κράτος.
Ένα κράτος το οποίο για να μην είμαι ισοπεδωτική, σε ορισμένες περιπτώσεις λειτουργεί εξαιρετικά. Υπάρχουν υπηρεσίες οι οποίες διεκπεραιώνουν σε πολύ σύντομο χρόνο αιτήματα πολιτών, με υπαλλήλους οι οποίοι είναι ευσυνείδητοι και αποτελεσματικοί.
Το ερώτημα όμως παραμένει: μπορούμε να κάνουμε τα μεμονωμένα επιτυχημένα παραδείγματα, κανόνα καθολικής εφαρμογής;
Το πρόβλημα εμφανίζεται συχνά στους δημοσίους υπαλλήλους πρώτης γραμμής, δηλαδή σε όσους έρχονται σε επαφή με τους πολίτες, οι οποίοι πολλές φορές έχουν λόγω ανασφάλειας αμυντική ή ακόμα και αρνητική συμπεριφορά. Συγκεκριμένα, δεν υπάρχει ενιαία εφαρμογή του νόμου και μάλιστα σε σύντομο χρονικό διάστημα.
Για να αντιμετωπίσουμε τα παραπάνω προβλήματα θα προχωρήσω σε δύο συγκεκριμένες προτάσεις οι οποίες στηρίζονται στην ουσιαστική επιμόρφωση των δημοσίων υπαλλήλων και την παροχή κινήτρων για ενίσχυση της αποδοτικότητας.
ΕΠΙΜΟΡΦΩΣΗ
Είναι εξαιρετικά σημαντικό να γνωρίζει κάθε υπάλληλος που αναλαμβάνει να διεκπεραιώσει μια υπόθεση τι ακριβώς έχει να κάνει. Αυτή τη στιγμή παρατηρούνται πολλές περιπτώσεις στις οποίες οι υπάλληλοι δεν γνωρίζουν πως πρέπει να συμβάλλουν στην εφαρμογή του νόμου.
Για να λυθεί αυτό το πρόβλημα προτείνω να αξιοποιήσουμε την τεχνογνωσία του Εθνικού Κέντρου Δημόσιας Διοίκησης και το καλύτερα εκπαιδευμένο ανθρώπινο δυναμικό του δημοσίου τομέα – τους αποφοίτους της Εθνικής Σχολής Δημόσιας Διοίκησης.
Από εδώ και στο εξής κάθε νόμος που ψηφίζεται στη Βουλή θα πρέπει να συνοδεύεται και από ένα πρόγραμμα επιμόρφωσης των υπαλλήλων που θα κληθούν να το εφαρμόσουν στην πράξη. Έτσι οι δημόσιοι υπάλληλοι θα γνωρίζουν τι ακριβώς ζητά από αυτούς η Κυβέρνηση και πως μπορούν να γίνουν πιο αποτελεσματικοί. Την υλοποίηση αυτών των προγραμμάτων θεωρώ ότι μπορεί κάλλιστα να αναλάβει το Εθνικό Κέντρο Δημόσιας Διοίκησης, με την απαραίτητη μεταφορά οργανωτικών πόρων (χρήματα, ανθρώπινο δυναμικό, υλικοτεχνική υποδομή) αν και εφόσον χρειάζεται.
Όμως επειδή ορισμένες περιπτώσεις είναι εξαιρετικά περίπλοκες, ή ενδέχεται να χρειαστεί οριζόντια συνεργασία περισσότερων οργανισμών απαιτείται ένα συντονιστικό – επιτελικό όργανο το οποίο θα αναλαμβάνει να ταιριάξει τις λύσεις στα προβλήματα.
Το όργανο αυτό θα μπορούσε να ονομάζεται Γραφείο Νομοθετικού Συντονισμού και να ιδρυθεί σε κάθε Υπουργείο και σε κάθε Περιφερειακή Αυτοδιοίκηση. Το ανθρώπινο δυναμικό του θα αποτελείται από Αποφοίτους της Εθνικής Σχολής Δημόσιας Διοίκησης και μετακλητούς υπαλλήλους ειδικούς ανά αντικείμενο. Με τον τρόπο αυτό επιτυγχάνεται ο συνδυασμός της επιστημονικής γνώσης με την γνώση του τρόπου λειτουργίας της γραφειοκρατίας.
ΚΙΝΗΤΡΑ ΑΠΟΔΟΤΙΚΟΤΗΤΑΣ
Όσες παρεμβάσεις και αν γίνουν στην δημόσια διοίκηση καμία δεν πρόκειται να επιφέρει τα επιθυμητά αποτελέσματα αν δεν συνοδευτεί από την παροχή κινήτρων. Ένας από τους βασικούς λόγους που το δημόσιο παρουσιάζει χαμηλούς δείκτες παραγωγικότητας, αλλά και χαμηλή ποιότητα παρεχόμενων υπηρεσιών είναι ότι δεν συνδέεται ο μισθός με την παραγωγικότητα.
Η λογική αυτή δεν παρακινεί τον υπάλληλο να δουλέψει όσο χρειάζεται. Αν όμως συνδέσουμε το πριμ παραγωγικότητας με πραγματικά και μετρήσιμα δεδομένα τότε θα αντιστρέψουμε εντελώς την νοοτροπία.
Για να γίνει όμως αυτό χρειαζόμαστε αξιόπιστους δείκτες. Πρέπει, λοιπόν, να δημιουργηθούν από έναν ανεξάρτητο φορέα κλίμακες αποδοτικότητας ανά δημόσια υπηρεσία με αντικειμενικά κριτήρια, έτσι ώστε να γνωρίζουμε το έργο που μπορούν να παράγουν. Εν συνεχεία, με βάση τα στοιχεία αυτά θα προχωρήσουμε σε μηνιαίο έλεγχο επίτευξης στόχων, ανά υπάλληλο και ανά υπηρεσία.
Με τον τρόπο αυτό όχι μόνο θα διασφαλίσουμε την καλύτερη λειτουργία της δημοσίας διοίκησης και την ποιοτική εξυπηρέτηση των πολιτών αλλά παράλληλα θα είμαστε σε θέση – για πρώτη φορά στα ελληνικά χρονικά – να υπολογίσουμε με πραγματικά δεδομένα τον χρόνο ολοκλήρωσης του κάθε έργου και της κάθε δραστηριότητας.
Η ΤΟΠΟΘΕΤΗΣΗ ΤΟΥ ΠΡΩΘΥΠΟΥΡΓΟΥ
Ποιο είναι το εργαλείο των αλλαγών; Καταρχήν, είναι το ίδιο το κράτος. Αναφέρθηκαν πολλοί στο κράτος, η Μαρία Μίχου, ο Σπύρος Μαργέλης, ο Σπύρος Μοσχόπουλος και πολλοί άλλοι. Υπάρχει όμως στη χώρα μας, και λόγω του συγκεντρωτισμού, και λόγω της πελατειακής νοοτροπίας στην πολιτική, μία αντίληψη ότι «όλα τα περιμένουμε από το κράτος», διότι έτσι μας έμαθαν αν θέλετε, διότι ήταν τόσο συγκεντρωτικό το σύστημα και τόσο πελατειακό, που ήθελε τον πολίτη παθητικό, επαίτη για κάθε δουλειά του.
Το κράτος που έχουμε, όμως, αυτή η Δημόσια Διοίκηση που ζητάμε να κάνει τις αλλαγές, είναι και ένα μέρος του προβλήματος, αν όχι το κύριο μέρος του προβλήματος. Και δεν μιλάω για τον δημόσιο υπάλληλο, γιατί και αυτόν, τον διαπαιδαγωγήσαμε. Πολύ σωστά είπε η Μαρία Μίχου, ότι πρέπει να κάνουμε το Εθνικό Κέντρο Δημόσιας Διοίκησης μήτρα αλλαγών και νέας πολιτικής σκέψης για τον εκσυγχρονισμό της Διοίκησης.
Άρα, λοιπόν, μην περιμένουμε από τους Υπουργούς και Υφυπουργούς, ότι με μία απόφαση θα ανατρέψουν μια Δημόσια Διοίκηση, μια κουλτούρα και μια αντίληψη, από τη μια μέρα στην άλλη.
Εδώ, χρειάζεται και η δική σας βοήθεια, όχι μόνο στον ελεγκτικό ρόλο, που είναι βασικός, αλλά και στο ρόλο της καινοτομίας, των αλλαγών, των προτάσεων, των σκέψεων που, από τη δική σας εμπειρία ως προς τις δυσκολίες που έχει ο πολίτης, μπορείτε να βοηθήσετε στο να προχωρήσουν.
Και νομίζω ότι η Κοινοβουλευτική Ομάδα μπορεί να συμβάλει καθοριστικά προς αυτή την κατεύθυνση, στο να βρούμε δηλαδή το «by pass», όπως λένε πολλοί, τις πιο άμεσες λύσεις, που μπορούν να σπάσουν αυτή τη γραφειοκρατία και να φτιάξουν ένα κράτος, το οποίο θα είναι πράγματι αποτελεσματικό, αλλά θα διέπεται και από αρχές - διαφάνεια, αξιολόγηση, λογοδοσία, διαβούλευση, αλληλεγγύη.
